Prusiar

Wikipedia, Entziklopedia askea
Talde etniko infotaulaPrusiar

MotaIndigena
HizkuntzaPrusiera zahar eta aleman
ErlijioaPrussian mythology (en) Itzuli, Mitologia baltiko eta katolizismo
Honen parteWestern Balts (en) Itzuli
Geografia
JatorriaVarmia-Mazuriako voivoderria, Lithuania Minor (en) Itzuli eta Kaliningrad oblasta
Hedapen mapa

Prusiarrak (latinez: pruteni) jatorri baltikoko etnia baten kideak ziren, jatorriz Niemen eta Minija ibaien artean agertu zirenak. Prusiaren izena beraiengandik dator. Garrantzitsua da prusiar baltikoak eta ondorengo prusiar alemaniarrak ezagunagoak ez nahastea.

Prusiarrek populatutako eremua ekialderantz eta hego-mendebalderantz hedatzen zen, ekialdeko Prusiako muga historikoetatik haratago. Antzinako prusiarren kokalekuaren erdigunean, aurkikuntza arkeologikoek populazio horren presentzia etengabea dela Neolitoaren amaieratik Erdi Aroaren amaierara arte egiaztatzen dute. VII. mendean, kolono germanikoen presentzia oraindik oso ahula zenean, Vistularen arrorantz hedatu ziren. XII. mendetik aurrera Prusiar horiek (borusiarrak ere deituak) Ordena Teutonikoaren mende jarri ziren, eta gero jatorri alemaneko populazio migratzaileek Baltikoko biztanle prusiarrak asimilatu zituzten (ikus "Drang nach Osten"). Beren lurraldearen hegoaldean poloniarrek (hegoaldean Mazoviatik zetozen poloniarrak Masurian kokatu ziren eta masuriarrek beren poloniar dialektoa XX. mendera arte mantendu zuten arren, XIX. mendearen amaieran alemanek oso asimilatuta zituzten) asimilatu zituzten. Prusiar baltikoei, prusiarrei, prutenoei edo borusiarrei dagokienez, haien baltoeslaviar hizkuntza, prusiera zaharra, XVII-XVIII. mende inguruan desagertu zen eta ez dago oso dokumentatuta.

Tribuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Peter von Dusburg moje teutonikoaren arabera, prusiarrak 10 tributan banaturik zeuden:[1]

Latinez Alemanez Lituanieraz Prusiera zaharrez
(berreraikia)
1 Pomesania Pomesanien Pamedė Parmeddi
2 Varmia Ermland,
Warmien
Varmė Warmi
3 Pogesania Pogesanien Pagudė Paguddi
4 Notangia Natangen
5 Sambia Samland Semba
6 Nadrovia Nadrauen
7 Bartia Barten Barta Barta
8 Scalovia Schalauen Skalva
9 Sudovia Sudauen Sūduva Sūdawa
10 Galindia Galindien Galinda Galinda

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Pollakówna, Marzena. (1968). «Kronika Piotra z Dusburga» Acta Poloniae Historica (Wrocław, Varsovia, Krakovia) 19: 69-88..

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Antropologia Artikulu hau antropologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.