Palestinar enklabeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Palestinar enklabeen arteko komunikazioa laburbiltzen duen mapa.

Palestinar enklabeak palestinarrek erabili ditzaketen Zisjordaniako eremuak dira, Ameriketako Estatu Batuek eta Israelek palestinarren eta israeldarren arteko gatazka amaiarazteko egindako hainbat proposamenen arabera sortuak[1]. Enklabeak maiz konparatzen dira apartheidaren garaiko Hegoafrikan sortutako beltzen autogobernu entitateekin[a] , eta horregatik deitu ohi zaie haiei bezala, bantustan[b]. Zentzu figuratuan, Palestinako artxipelagoa[c] deitu izan zaie, besteak beste. Israelek enklabe horietatik kanpo dagoen eremu guztia kontrolatzen du de facto.

Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"Uharteek" A eremuen eta B eremuen izen ofiziala hartu zuten lehen aldiz, 1995eko Osloko Akordioek definitutako lurralde eremuak ezarri zirenean. Esplizituki lortu nahi zen akordio hori aldi baterako izatea, eta C eremua (Zisjordaniako beste eremu guztiak) "pixkanaka Palestinar Aginte Nazionalaren jurisdikziora iragatea" 1997rako[15][16]; hala ere, transferentzia hori ez zen egin. Gaur egun Palestinako Aginte Nazionalaren kontrol zibil partzialaren pean dagoen Zisjordania eremua 165 "uhartek" osatzen dute[17]. Amira Hass kazetari israeldarrak akordio horren sorrera "mendearen azken laurdeneko gertaera geopolitiko nabarmenena" dela esan du[18].

Enklabe palestinarrak: Berdez A eremuak eta gorri ilunez B eremuak. C eremua arrosaz, eta Ekialdeko Jerusalem urdinez.

Israelen eta Estatu Batuen arteko zenbait bake-planek, besteak beste, Allon Plana, Munduko Erakunde Sionistaren Drobles plana, Menachem Begin plana, Benjamin Netanyahuren "Allon Plus" plana, 2000ko Camp Davideko Gailurra eta Ariel Sharonen ikuspuntuak proposatu dute enklabe motako lurralde bat eratzea, hau da, jarraipenik ez duten hainbat lurralderen segida bat Israelek kontrolatutako beste lurralde batek zatituta[19][20]. Opzio honi "Bantustan Aukera" izena eman zaio[7][21].

Palestinan eremu zatitu horiek sortzearen ondorioak sakon aztertu dira, eta frogatu da "eragin suntsitzailea izan dutela ekonomian, gizarte-sareetan, [eta] oinarrizko zerbitzuak ematean, hala nola osasun-laguntzan eta hezkuntzan"[22].

Map
C eremua, Israelen kontrol erabatekoa.

Oharrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ * "Zisjordaniako eta Hego Afrikako apartheidaren garaiko Bantustanen arteko nazioarteko paralelismoekin aurrez aurre, Netanyahuren Likud alderdiko politikari beteranoek arriskuak badirela ohartarazten hasi dira"[2]
    • "Zisjordaniako barruti palestinar zatikatuen eta Gazako zerrendaren eta apartheidaren garaiko Hego Afrikako bantustanen arteko paralelismoak azaltzen dituzte. Esparru isolatu horiek osatutako Estatu palestinarra ez-legitimoa eta bideraezina izango litzatekeela diote."[3]
    • "Israelen eta Hego Afrikako antzinako bantustanen arteko harremana da, bereziki Bophuthatswana. Harreman hori ahaztu izana are harrigarriagoa da kontuan hartzen badira Hego Afrikako apartheidaren politikaren eta Israelek palestinarrei ematen dien tratuaren arteko paralelismoak, baita Hego Afrikako bantustanen estrategiaren eta Israelek lurralde palestinarrak banatzearen artekoak ere."[4]
    • "Palestinaren zatiek Hego Afrikako Bantustanek zuten kokapen espazialaren antza dute."[5]
    • "Trumpen menekoak Israelen segurtasun arazoarentzat proposaturiko Palestinako artxipielagoak antza handiagoa du apartheid aroko Hegoafrikako "bantustanekin", nahiz eta enpatikoki ez den hori."[6]
    • "Lurralde palestinarra itxitako enklabeetan zatitzeak bantustanen apartheidaren politikaren antza du, zeinaren helburua baitzen elkarren ondoan ez zeuden lur-sailak estatu independente bideragarriak ez izatea. Agintari autoritario ustel eta ezezagunen azpian pobretuak eta superpopulatuak ziren. Bi kasuetan, "aberri" horiek porrot egitera kondenatuta zeuden, euren herritarrentzako beharrak betetzera baino. Gainera, lurralde bereko egoiliarrei bi lege multzo aplikatzen zaizkienean (adibidez, Israelgo kolonoak eta palestinarrak), tratu bereizi hori apartheidaren parekoa da."[7]
    • «Ez da kasualitatea Israelgo politikariek anitzetan jendaurrean adierazi izana Hegoafrikako bantustanizazioarekiko mirespena, eta apartheid-aren bertze estatu hori bisitatu izana ikasteko»[8]
  2. ↑
    • "Palestinek aipatu zuten Zisjordaniarako Israelen proposamenak palestinarrak loturarik gabeko hiru kantoiekin utziko lituzkela (maiz, gutxiesgarri gisa, "Bantustan") deituak, bakoitza israeldar lurralde batez inguratuta"[9]
    • "Oslok Palestinako hiriak enklabe bilakatu zituen, maiz Bantustan izena hartzen dutenak, Hegoafrikako apartheidaren geografiarekin alderaketa argia eginez"[10]
    • "Estatuaren segmentu bakoitza enklabetan banatuko da ("Bantustanak", jende askok deitzen dituen bezala) Israelgo kokalekuen, autobideen eta posizio militarrek [banatuta]."[11]
    • "Baita "bantustan" terminoa, Gaza bezalako Palestinako enklabeei aplikatzen zaiona, Hego Afrikak beltzen populazioa artifizialki jaisteko egindako esperimentuaren erreferentzia esplizitua dira."[12]
  3. ↑
    • "2009ean, Julien Bousac frantziar artistak Zisjordaniako mapa bat diseinatu zuen L'archipel de Palestine orientale izenburuarekin, hau da, 'Ekialdeko Palestinako artxipelagoa'..."[13]
    • "enklabeen artxipelago bat"[5][14]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Chaichian, Mohammad Ali. (2014). Empires and walls: globalization, migration, and colonial domination. Brill ISBN 978-90-04-23603-5. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  2. ↑ Stephens, Philip. (2013-02-21). «Settler policy imperils Israel’s foundations» Financial Times (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  3. ↑ (Ingelesez) Clarno, Andy. (2017-03-07). Neoliberal Apartheid: Palestine/Israel and South Africa After 1994. University of Chicago Press ISBN 978-0-226-43009-6. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  4. ↑ (Ingelesez) Jacobs, Sean; Soske, Jon. (2015-11-02). Apartheid Israel: The Politics of an Analogy. Haymarket Books ISBN 978-1-60846-519-4. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  5. ↑ a b (Ingelesez) Peteet, Julie. (2016). «The Work of Comparison: Israel/Palestine and Apartheid» Anthropological Quarterly 89 (1): 247–281.  doi:10.1353/anq.2016.0015. ISSN 1534-1518. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  6. ↑ (Ingelesez) Tharoor, Ishaan. (2020-01-29). «Analysis | Trump’s ‘deal of the century’ is no deal at all» Washington Post ISSN 0190-8286. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  7. ↑ a b (Ingelesez) Adam, Heribert; Moodley, Kogila. (2005). Seeking Mandela: Peacemaking Between Israelis and Palestinians. Psychology Press ISBN 978-1-84472-130-6. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  8. ↑ Rodriguez, Mikel. «SEI EGUNEK BALDINTZATUTAKO 50 URTE» Berria (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  9. ↑ (Ingelesez) Gasiorowski, Mark; Yom, Sean L.. (2018-05-04). The Government and Politics of the Middle East and North Africa. Routledge ISBN 978-0-429-97411-3. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  10. ↑ Harker, Christopher. (2020). Spacing debt: obligations, violence, and endurance in Ramallah, Palestine. Duke University Press ISBN 978-1-4780-1247-4. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  11. ↑ (Ingelesez) Slater, Jerome. (2020-10-01). Mythologies Without End: The US, Israel, and the Arab-Israeli Conflict, 1917-2020. Oxford University Press ISBN 978-0-19-045909-3. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  12. ↑ (Ingelesez) Makdisi, Saree. (2010-04-12). Palestine Inside Out: An Everyday Occupation. W. W. Norton & Company ISBN 978-0-393-06996-9. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  13. ↑ (Ingelesez) Kelly, Jennifer Lynn. (2016). «Asymmetrical Itineraries: Militarism, Tourism, and Solidarity in Occupied Palestine» American Quarterly 68 (3): 723–745.  doi:10.1353/aq.2016.0060. ISSN 1080-6490. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  14. ↑ (Ingelesez) Barak, Oren. (2005-11). «The Failure of the Israeli–Palestinian Peace Process, 1993–2000» Journal of Peace Research 42 (6): 719–736.  doi:10.1177/0022343305057889. ISSN 0022-3433. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  15. ↑ (Ingelesez) Niksic, Orhan; Eddin, Nur Nasser; Cali, Massimiliano. (2014-07-10). Area C and the Future of the Palestinian Economy. World Bank Publications ISBN 978-1-4648-0196-9. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  16. ↑ Harris, Brice. (1984). «The South Africanization of Israel» Arab Studies Quarterly 6 (3): 169–189. ISSN 0271-3519. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  17. ↑ (Ingelesez) Thrall, Nathan. (2017-05-16). The Only Language They Understand: Forcing Compromise in Israel and Palestine. Henry Holt and Company ISBN 978-1-62779-710-8. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  18. ↑ (Ingelesez) «With Oslo, Israel’s Intention Was Never Peace or Palestinian Statehood» Haaretz (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  19. ↑ (Ingelesez) Beinin, Joel; Stein, Rebecca L.. (2006). The Struggle for Sovereignty: Palestine and Israel, 1993-2005. Stanford University Press ISBN 978-0-8047-5365-4. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  20. ↑ (Ingelesez) Kamrava, Mehran. (2016-04-26). The Impossibility of Palestine: History, Geography, and the Road Ahead. Yale University Press ISBN 978-0-300-22085-8. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  21. ↑ (Ingelesez) Usher, Graham. (1999-05-20). Dispatches from Palestine: The Rise and Fall of the Oslo Peace Process. University of Alberta ISBN 978-0-7453-1337-5. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  22. ↑ (Ingelesez) Taraki, Lisa. (2008-07-01). «Enclave Micropolis: The Paradoxical Case of Ramallah/al-Bireh» Journal of Palestine Studies 37 (4): 6–20.  doi:10.1525/jps.2008.37.4.6. ISSN 0377-919X. (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Palestinar_enklabeak&oldid=9540334"(e)tik eskuratuta