Sasha Waltz

Wikipedia, Entziklopedia askea
Sasha Waltz

Bizitza
JaiotzaKarlsruhe, 1963ko martxoaren 8a (61 urte)
Herrialdea Alemania
Hezkuntza
Hizkuntzakalemana
Jarduerak
Jarduerakkoreografoa, dramagilea, antzerki zuzendaria, eszenografoa eta dantzaria
Jasotako sariak
KidetzaBerlingo Arteen Akademia
sashawaltz.de
IMDB: nm1637862 Discogs: 5173423 Edit the value on Wikidata

Sasha Alexandra Waltz (Karlsruhe, Alemania, 1963ko martxoaren 8a) alemaniar koreografoa, dantzaria eta opera-zuzendaria da, Europako koreografo berritzaileenetako bat, Sasha Waltz & Guests dantza-konpainiako burua eta Berlin State Balleteko zuzendari-kidea.[1][2]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sasha Waltz bost urterekin hasi zen dantzan, Waltraud Kornhaasekin, Mary Wigmanen ikaslearekin Karlsruhen. 1983tik 1986ra, Amsterdamen ikasi zuen School for New Dance Development, eta, ondoren, New Yorken, Pooh Kaye, Yoshiko Chuma eta Lisa Krausekin lan egin zuen.[3] Garai horretan, Tristan Honsinger, Frans Poelstra eta Mark Tompkins izan zituen laguntzaile.[3]

Sasha Waltz-en ikuskizuna, Berlingo Staatsoperren, 2006an

Berlinera itzuli zenean, 1992an bere lehen koreografia garrantzitsua sortu zuen, Dialoge. Hurrengo urtean, Jochen Sandigekin, bere konpainia propioa sortu zuen, Berlinen kokatutako Sasha Waltz & Guests, eta Travelogue I - Twenty tono Eight lan fundatzailea sortu zuen, Nasser Gousset-ekin dantzatu zuena eta bere post-antzerkiaren lehen trilogiaren hasiera markatu zuena.[4] 1996an, Sophiensιle kultura-zentroa sortu zuen, Berlinen (Mitte), Europa mailako erreferente gunea. Urte horietakoak dira Na Zemlje (1998), Dialoge 99/Y eta Dialoge 99/II ekoizpenak, Berlingo museo judurako.[5]

1999tik 2004ra, Berlingo Schaubühne am Lehniner Platz zuzendu zuen, Jens Hillje eta Thomas Ostermeier eszena-zuzendariarekin batera.[6] Urte horietan nazioartean ospe handia izan zuen, eta bigarren trilogia egin zuen, Körper, S eta noBody[7] piezekin. Azken pieza hori Aita Santuen Jauregiko patioan aurkeztu zen 2002ko Avignongo Jaialdian.[5]

Sasha Waltz, Dido & Aeneas lana, 2006

2005etik aurrera, lehen opera estreinatu zuen, Dido & Aeneas, Staatsoper Unter den Linden-eko Akademie für Alte Musik-ekin, eta Schaubühne-rekin lankidetzan jarraitu zuen, konpainia independente gisa, Gezeiten estreinatu zen 2006an.[5] Hèctor Berliozen Romeo eta Julieta koreografiatu zituen Parisko Operaren Balleterako 2007an. Urte berean «urteko koreografo» izendatu zuen Ballet-Tanz aldizkariak.

2009ko martxoan, Sasha Waltz & Guests enpresak Dialoge 09 - Neues Museum aurkeztu zuen Berlingo Neues Museum-en, 10 urteko lanen ondoren berriro ireki baino hilabete batzuk lehenago.

2012. urtean Loreen Merkatua aurkeztu zuen Sasha Waltz konpainiarekin, Juan Kruz Garaio Esnaolak sortutako lana, konpainiako dantzari eta laguntzaile artistiko estua.[8]

2017an, 25 urte betetzear zituela, Kataluniako Antzoki Nazionalean, Bartzelonan, Kreatur lana aurkeztu zuen, 14 dantzarirekin. Ikuskizun horrek koreografioaren jatorrira itzultzea esan nahi du, beste forma artistiko batzuekin elkarrizketa bilatzen ari zela: mugimendua, hitza, musika, arte plastikoak, eszenografia, etab. Iris van Herpen moda-diseinatzaileak, Urs Schönebaum argitzaileak eta Soundwalk Collective musika-taldeak hartu zuten parte ikuskizunean.[9]

2019tan Berlingo Ballet Nazionala zuzentzen hasi zen Johannes Öhmanekin, eta Nacho Duatorekin.[10]

Koreografia nagusiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 1992 : Dialoge
  • 1993 : Travelogue I - Twenty to Eight
  • 1994 : Tears Break Fast
  • 1995 : All Way Sis Steps
  • 1996 : Albereda de les cosmonautes
  • 1997 : Zweiland
  • 1998 : Na Zemlje
  • 1999 : Dialoge 99/II , Berlingo Juduen Museoan Museu
  • 2000 : Körper
  • 2000 : S
  • 2002 : noBody
  • 2003 : Insideout
  • 2004 : Impromptus
  • 2005 : Dido i Enees Henry Purcell-ena
  • 2005 : Gezeiten
  • 2005 : Fantasie i Fugue a tres
  • 2006 : Solo für Vladimir Malakhov
  • 2006 : Dialoge 06 - Radiale Systeme
  • 2006 : Dialoge Chiostro di San Martino
  • 2007 : Medeamaterial sobre una música de Pascal Dusapin
  • 2007 : Romeu i Julieta d'Hector Berlioz per l'Òpera de París
  • 2009 : Dialoge 09 al Neues Museum
  • 2010 : Matsukase, posada en escena de l'òpera de Toshio Hosokawa
  • 2011 : Continu
  • 2013 : La consagració de la Primavera, Ígor Stravinskiren musika

Sariak eta aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 2007an «Urteko koreografo» izendatu zuen Ballet-Tanz aldizkariak
  • 2008: Europa Antzerki Errealitate Berrien X. Saria[11]
  • 2009: Arteen eta Letren Ordenaren intsignia ofiziala[12] 

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Gaztelaniaz) «Sasha Waltz» Teatro Real (Noiz kontsultatua: 2024-05-16).
  2. ↑ (Gaztelaniaz) «La danza salvaje de Sasha Waltz» ELMUNDO 2019-04-04 (Noiz kontsultatua: 2024-05-16).
  3. ↑ a b Pourquoi le tombeau de Juliette est une boîte à musique dans le Journal de l'opéra de Paris, núm.16 sept-oct 2007, p.15.
  4. ↑ Llibret de l'espectacle Travelogue - Twenty to Eight presentat al Théâtre de la Ville el 20 de maig de 2008.
  5. ↑ a b c Sasha Waltz & Guests. körper. Teatre Lliure desembre de 2006.
  6. ↑ Panorama de la danse contemporaine. 90 chorégraphes, per Rosita Boisseau, Edicions Textuel, París, 2006, p. 599. (en francès)
  7. ↑ Article sobre noBody dins l'Humanité (en francès)
  8. ↑ El Mercat coprodueix, amb la companyia Sasha Waltz, la peça ‘casi’. 13 de febrer de 2012.
  9. ↑ Guntín, Ester. Les criatures de Sasha. Núvol. L'apuntador.
  10. ↑ Marimon, Sílvia. (28/09/2017). «La societat pertorbada de Sasha Waltz arriba al TNC» ara.cat.
  11. ↑ Palmares. .
  12. ↑ Discours de Christine Albanel prononcé à l'occasion de la remise des insignes d'Officier dans l'ordre des Arts et des Lettres à Sasha Waltz.. Govern Francès Ministeri de Cultura 27 d'abril de 2009.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Sasha Waltzen leku ofiziala Artxibatua 2007-07-12
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Sasha_Waltz&oldid=9808742"(e)tik eskuratuta