Altzoko pagoa

Altzoko pagoa
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Gipuzkoa
Udalerria	Altzo
Koordenatuak	43°06′N 2°04′W / 43.1°N 2.07°W
Historia eta erabilera
Irekiera	1836
Arkitektura
Azalera	0 ha

Altzoko pagoa Gipuzkoako Altzo udalerriko lursailetan dagoen pago bat da, zuhaitz aparteko izendatua. Pago arrunt (Fagus sylvatica) espezieko zuhaitza da.

Kokalekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Herrigunetik kanpo dago, mendian, Basaitz izeneko parajean, Gaztaina-Motzeta basoan eta jabetza pribatuko lursailean, Oiarbide baserritik 150 metrora. Itsas mailatik 381 metroko garaieran dago.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Manuel Antonio Imatz bertsolariak landatu zuen 1836an, alegia ezkondu zen urtean bertan.^[1] Bertsolariak leku hau hautatu zuen bertan bere jabetzako sagastia eta kisutegia zeudelako. Imaz gizon fina zen. 1967an Antonio Zabala tolosar jesuitak Diario Vasco egunkarian pago honi buruzko artikulua idaztean, honakoa aipatu zuen:^[2]

«	«Imazek sagastietarako simaurra ekartzean, pagoa ere bere inguru osoan ongarriztatzen zuen. (...) Pago batek horrenbesteko arretarik jaso izana ez da inoiz entzun izan».	»
Antonio Zabala, 1967, Diario Vasco

Zabalaren ustez «Imazek pago hau bere bizitza eta bizilekuaren ikur gisa maitatu zuen». Bestalde, Zabala iraganeko sagastiak pinudi bilakatu izanaz ere kexatu zen.

Imaz bertsolariak zuhaitza asko maite zuen, bere enborra maiz neurtzeko adina. Horretarako, garaiko usadiozko bere gerriko luzea kendu eta haretxekin enborra neurtzen omen zuen, ondoren etxera joan, eta bertan zuen neurri handiko barrika baten neurriekin parekatuz, zuhaitza zenbat zentimetro handitu zen jakitea lortzen zuen.

Pagoa kimatua izan zen, Imaz bizi zela edo ondoren, eta barnetik usteltzen hasi zen. Orduan, Zabalaren zioenez, «bertsolariaren bilobak zuhaitzaren adaburura igo eta tartea harriz eta lurrez bete zuten. Eta pagoa, eskerturik, goitik osatutako zauri bat balitz bezala itxi omen zen». Urteen buruan izugarri Ioditu zen. 1942an bost gurdi egur kendu zioten adarretatik.^[3]

Kirmen Uribe ondarroar idazle eta olerkariak ere goraipatu zuen zuhaitza, bere 'Bitartean heldu eskutik' liburuan 'Pagoa' izeneko olerkian.^[4]

«

PAGOA

Altzoko Imazek pagoa landatu zuen

Basaitz mendian, andrea ezagututako urtean.

Bizitza osoan arretaz egin zion kontu,

gerrikoarekin neurria hartuz lantzean-lantzean.

Pello Errotaren esanetan bertso jartzen puntakoetarik,

andrea baino 25 egun lehenago zendu zen, 1893an.

Pagoari zabalera hartzeko, gaur egun

bost metroko gerrikoa beharko luke agian.

»

—Kirmen Uribe^[4]

Zuhaitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2019an itxura bikaina du: 1,30 metroko altueran 6,8 metroko enbor-perimetroa du, 22,73 metroko garaiera, 28,51 metroko adaburua, eta 2015eko azaroaren 16an 180 urteko adina zuen. Enbor anitzeko zuhaitza izan litekeela uste da^[5]