Hontz ertain

Wikipedia, Entziklopedia askea
Hontz ertain
Iraute egoera

Arrisku txikia (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaAnimalia
FilumaChordata
KlaseaAves
OrdenaStrigiformes
FamiliaStrigidae
GeneroaAsio
Espeziea Asio otus
Linneaus, 1758
Banaketa mapa
Datu orokorrak
Zabalera95 cm
Eguneko zikloagaueko
Asio otus otus

Hontz ertaina (Asio otus) strigidae familiako hegazti harraparia da[1].

Hegazti hau sasi-migratzailea da, neguan hegoalderantz jotzen badu ere ez da urrunera joaten. Europa, Asia eta Ipar Amerikako basoetan, tartean Euskal Herrikoetan, bizi da.

Hontz ertaina Ipar Hemisferioko ia lurralde osoan hedaturik dagoen harrapari gautarra da, ugaria, eta kontserbazio arazo berezirik ez duena. Identifikatzeko erraza da buruaren gainaldean dituen belarri-xerlo handiei erreparatuz gero. Euskal Herriko lurralde guztian aurki daiteke, era guztietako habitatetan, herri eta hiri handietako parkeetan barne. Ugaztun txikiez elikatu ohi da.

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tamaina ertaineko hontza da, 35-40 cm-ko luzerakoa, eta ia metro bateko hego-zabalera izatera iritsi daitekeena. 150-430 g bitarteko pisua izan ohi du eta emeak arrak baino handiagoak dira, orokorrean. Espezie honen morfologia ezaugarritzen duen bereizgarri nagusia begien gainean dituen belarri-xerlo handiak dira. Bizkarraldean lumaiak kolorazio arre-marroia du, eta sabelaldea krema-horixka izan ohi da marra marroi bertikalduna. Aurpegi-diskoa arrea da eta begien arteko zonaldea zurixeagoa. Tartsoa eta atzaparrak lumaz hornituak izan ohi ditu.

Lau subespezie deskribatu dira; nominala, Asio otus otus, Eurasia guztian hedaturik dagoena, Ipar Amerikan aurki daitezkeen A. otus tuftsi eta A. otus wilsonianus subespezieak, eta Kanariar Uharteetako subespezie endemikoa A. otus canariensis.

Antzeko espeziea zingira-hontza (Asio flammeus) du. Antzekotasun morfologiko nabarmena duten arren, zingira-hontza Euskal Herrian ez da batere ohikoa, eta oso zita gutxi ezagutzen dira lurraldearen hegoaldean, negukoak batez ere. Zingira-hontzak ez du hontz ertainaren moduko belarri-xerlorik. Hegoetako lumajean ere badira aldeak; nabarmenena, ziurrenik, zingira-hontzaren hegoen aurre-ertza zuria izan ohi dela da.

Banaketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ipar Hemisferioan banaketa zirkunpolarra du, eta Europan, Afrika Iparraldean, Asian eta Ipar Amerikan aurki daiteke. Banaketaren iparraldean; Eskandinavian, Siberian eta Kanadan, udan bakarrik aurki daiteke, eta banaketaren hegoaldean, aldiz, neguan soilik. Tarteko populazioek migrazioak egin ditzaketen arren, urte osoan aurki daitezke hontz ertainak eremu horretan.

Iberiar penintsula osoan bizi da espeziea, eta Euskal Herriko eremu guztian aurki daiteke, hegoaldean ikusteko errazagoa den arren.

Habitata[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Askotariko inguruneetan bizi den hegaztia da. Habia koniferoen basoetan ezarri ohi duen arren, ingurune irekietan ehizatzen du, eta landazabal mediterraneoan eta ingurune sastrakatsuetan ohikoa da. Itsas mailatik 2.750 metroraino topatu den espeziea da.[2]

Elikadura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ugaztun txikiek osatzen dute espezie honen dietaren zati handiena, saguak, arratoiak eta satitsuak eskuarki irensten baititu. Iluntasun ia totalean ehizatzeko gai da, eta horretarako batez ere entzumena erabiltzen duela uste da.[3]

Ugalketa eta ontogenia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Habia egiteko beste hegazti espezie batzuek utzitako egiturak erabiltzen ditu normalean, belabeltzek, erroiek edo mikek egindakoak, esaterako; baina zuhaitzetako zuloetan ere gorde daiteke. Emeek 4-6 arrautza erruten dituzte udaberri inguruan eta 25-30 egunez inkubatzen dituzte arrautzok txitoak jaio aurretik. Emeak arduratzen dira kumeen zaintzaz eta arrek eramaten dute jatekoa habiara. Hainbat kasutan, txitoak hegan egiteko gai izan aurretik habiatik irten eta zuhaitzaren inguruko behe-landaredian ezkutatuta mantentzen dira.[2] Txitoek 35 egun ingururen buruan lortzen dute hegan egitea, baina hainbat astez euren gurasoek lortutako janariarekin elikatzen dira.

Heldutasun sexuala urtebete ingururekin lortzen dute, eta naturan 27 urte arte bizi izan den animaliarik ezagutu izan da.[2]

Bizimodua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Orokorrean espezie monogamoa da, nahiz eta portaera poligamoak ere deskribatu diren.[3]

Hainbat populazio sedentarioak dira, banaketa eremuaren erdialdean kokaturikoak, orokorrean. Banaketaren ertzetakoak, aldiz, migratzaileak izan ohi dira. Europako hainbat populaziok, esaterako, Egipton igarotzen dute negua.[2] Neguan hainbat alez osaturiko kabi komunalak ere ikusi izan dira.[3]

Ez da espezie bakar bat beraren oinarrizko harrapakina.

Kontserbazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Espeziearen izaera kosmopolita eta banaketa zabala dela eta, kontserbazio-arazo berezirik ez duen espezietzat jotzen da. Espeziearen egoera onaren erakusle, Europan 380.000-810.000 bikote estimatu dira, eta milioi bat aletik gora.[4]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Davis, A. H. & R. J. Prytherch. (1976). «Field identification of Long-eared and Short-eared Owls» British Birds (69): 281-7..
  2. a b c d del Hoyo J, Elliott A, Sargatal J. (1999). Handbook of the Birds of the World. Volume 5: Barn-Owls to Hummingbirds. Bartzelona: Lynx Edicions.
  3. a b c Marks JS, Evans DL, Holt DW. (2013). Long-eared Owl (Asio otus). in: The Birds of North America Online. Ithaca: Cornell Lab of Ornithology.
  4. The Owl Pages. 2013/01/28.