Ziortzako monasterioa

Ziortzako monasterioa edo kolejiata
	Kultura ondasuna
	Kostaldeko Donejakue bidea
	Ziortzako kolejiatako klaustroa; Irudi gehiago
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Bizkaia
Herria	Ziortza-Bolibar
Koordenatuak	43°14′53″N 2°33′43″W / 43.247964°N 2.562016°W
Historia eta erabilera
Eraikuntza	XV. mendea
Elizbarrutia	Bilboko elizbarrutia
Arkitektura
Estiloa	arkitektura gotikoa; gotiko berantiarra; pizkundetar arkitektura
Ondarea
BIC	RI-51-0001214
	47

Ziortzako monasterioa edo lehenagoko izenez, Kolegiata, Ziortza-Bolibarko monasterioa da, herrigunetik 2 kilometrora kokatua, mendixka baten gainean. Historia handiko eraikina da; Erdi Aroan eta Aro Modernoan inguruko bizitzan garrantzia eduki zuen, nahiz eta geroago beherakada handia jasan. 1980ko hamarkadatik aurrera, Olibako monasteriotik etorritako monje zistertarrak bizi dira bertan eta horrek bizitasuna bueltatu dio eraikinari.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kondairaren arabera, 968ko abuztuaren 15ean (Andre Mariaren Zeruratzearen jaian) Gerrikaitzeko Santa Luziaren baselizan meza entzuten ari ziren eliztarrek arrano bat ikusi zuten hilerritik buru hezur bat hartzen eta ondoko mendixka batean uzten. Fededunek gertaera hori seinaletzat hartu zuten eta buru hezurra erori zen tokian eraiki zuten gaur egungo eraikin multzo erlijiosoa.

Adituen arabera Ziortza hitza *Zinaurritza du jatorri (ikus: zihaurri); cfr. Euskaltzaindia [1].

Done Jakue bideko gune garrantzitsua izan da historian zehar; bertan erromesek gaua igaro ohi zuten beraientzat berariaz zegoen ospitalean. Horrez gainera, inguruko hainbat baserritar eta nekazarik beraien hamarrenak Ziortzara ekarri behar izaten zituzten eta horrek indar ekonomiko handia ematen zion bertako komunitate erlijiosoari.

XIX-XX. mendeetan kolegiata titulua galdu zuen eta parrokia arrunt bihurtu zen. Hori zela eta gainbehera handia izan zuen, bereziki eraikinak zahartuta gelditu ziren eta. XX. mendearen hasieran agintariek zerbait egitea erabaki zuten eta La Olivan (Nafarroan) zeuden monje zistertarrengana jo zuten komentua bizilekutzat eskaintzeko. Monje hauetako batzuk bertara jo zuten eta monasterioa berritu zuten guztiz.

Eraikina[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eliza: Gaur egun zutik dagoen eliza XIV. mendekoa da, gotiko-zistertar estilokoa. Ateburuko irudian Jesukristo agertzen da aingeru biren erdian eta elizpean irudi kristauez gain sinbologia paganoa ere ageri da. Elizaren barrualdean Bizkaiko organorik zaharrenetako bat dago, egoera oso onean kontserbatua.
Klaustroa: Pizkunde garaikoa. Karratua eta arku sistema bereziarekin, Done Jakue bideko erromesen maskorrez apaindua.
Ekialdeko atea: Eraikin multzora sartzeko aterik garrantzitsuena da. Puntu erdiko arkukoa da eta Mujika-Butroi familiaren armarria dauka.
Mendebaldeko atea: Aurrekoa baino txikiagoa, Ziortzako armarria dauka (arranoa burezurrarekin).

Erromesen ostatua sute baten erre zen baina gaur egun berreraikia dago. Monjeek ostatu bat daukate bertan. Horrez gain beraiek egindako produktuak saltzeko denda txikitxo bat ere badago (gazta, ardoa, gozokiak, eztia, oroigarri erlijiosoak... saltzen dituzte).