1979ko petrolioaren krisia

1979ko petrolioaren krisia
Mota	oil crisis (en)
Data	1979
Kausa	Irango Iraultza ; Iran-Irak gerra

1979ko petrolioaren krisia edo bigarren petrolio krisia, 1973an izandakoaren ondoren, Irango Iraultzaren eta Iran-Irak gerraren ondorio bateratuen pean gertatu zen. 1978ko erdialdetik 1981era petrolioaren prezioa 2,7 aldiz biderkatu zen.

Kronologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1978ko irailaren 8an Ostiral Beltza gertatu zen Teheranen: lege martziala aldarrikatu zen arren, armadak Sharen aurkako matxinadak gogor zapaldu zituen. Azaroan, Irango findegietako 37.000 langilek greba egin zuten, egunean 6 milioi upel ekoiztetik 1,5 upel ekoiztera igaro ziren,^[1] eta atzerriko langile askok herrialdea utzi zuten. Azkenean, Shahpur Bakhtiar lehen ministroak hala eskatuta, 1979ko urtarrilaren 16an Shak herrialdetik ihes egin zuen.^[2]

1980ko irailaren 22an Iran eta Iraken arteko gerra hasi zen. Petrolio upelaren prezioa 39 dolarrekoa izan zen (inflazioa kontuan hartuta, 2021eko abenduko 150,05 dolarrekoa izango zen). Irango esportazioak izoztu egin ziren, eta, horren ondorioz, prezioak berehala igo ziren, eta horrek petrolioaren merkatu globalari eragin zion.

Testuinguru berri honetan:

Japoniak bere horniduren zati handi bat galdu zuen.
Bi urtez nahiko ugariak eta prezio egonkorrak izan ondoren, erreserben maila oso txikia zen herrialde guztietan.

Horrela, alarma zabaldu eta mundu osoko herrialdeak euren kapitala berreratzen saiatu ziren. Neurriak hartu zituzten: kontsumoa murriztu, inportazioa diruz lagundu (Estatu Batuak); aldi berean espekulatzaileek egoera negozioa egiteko aprobetxatu zuten. Eta hori guztia, nahiz eta Saudi Arabiako ekoizpena handitu eta Irango esportazioak partzialki berrabiarazi.^[3] LPEEk eta beste herrialde ekoizle batzuek egoera aprobetxatu zuten: prezioak izugarri garestitu ziren.

Azkenik, 1981. urtearen amaieran herrialde ekoizleek prezioak jaitsi zituztenean egoera normalizatzen hasi zen. Edonola ere, prezioak 1980ko hamarkadako erdialdera arte aurrekoak baino handiagoak izan ziren.^[4]