2010eko Haitiko lurrikara

Wikipedia, Entziklopedia askea
Jump to navigation Jump to search
2010eko Haitiko lurrikara
Data 2010eko urtarrilaren 12
Sorrera 16:53:10
Magnitudea 7.0 Mw
Sakonera 13 km
Mota Tsunamia sortu zuen lurrikara
Kaltetutako eremua  Haiti
Gehienezko intentsitatea X Mercalli Eskalan
Tsunamia Bai (mugatua)
Hildakoak 92.000 - 316.000 hildako

2010eko Haitiko lurrikara 2010eko urtarrilaren 12ko arratsaldean Haitin lurrikara handia izan zen. Epizentroa, herrialdeko hiriburu den Port-au-Princetik hamabost kilometrora kokatu zen, 18° 27′ 52″ N, 72° 31′ 58″ W / 18.46444°N,72.53278°W / 18.46444; -72.53278Koordenatuak: 18° 27′ 52″ N, 72° 31′ 58″ W / 18.46444°N,72.53278°W / 18.46444; -72.53278koordenatuetan, eta Richter eskalan 7,0 gradukoa izan zen[1]. Kaltetuak 3.000.000 pertsona izan daitezke[2] eta hildakoak 230.000 inguru[3].

Hildakoak ehunka mila izan daitezkeela uste du Haitiko lehen ministroak, izan ere, seismoak Haitiko hiriburuko hainbat eraikin eraitsi ditu[1][4][5]. Eusko Jaurlaritzak 200.000 euroko diru-laguntza eman zituen Haitin izandako kalteak konpontzen laguntzeko[4]. Era berean, Ertzaintzaren 27 espezialista eta Eusko Jaurlaritzaren larrialdi teknikari bat bidali zituen hainbat 4x4 ibilgailurekin Haitira[6].

Geologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

USGSren mekanismo fokalak, lurrikararen uhin-sismikoetarako. Area ilunek konpresioa irudikatzen dute, eta area argiek tentsioa. Iparraldea goialdean agertzen da. Geziek mugimendu sinistroa erakusten dute eta failaren planoa bi gezien arteko txuri eta beltzaren arteko elkartzen zonan dago. Mugimendu hau Karibeko plakak (hegoaldean) Ipar Amerikako plakarekiko (iparraldean) duen ekialderanzko norabideak sortu du.

Lurrikara lehorrean gertatu zen, 2010eko urtarrilaren 12an, gutxi gorabehera Port-au-Princetik 25 kilometrora eta 13 kilometroko sakoneran, arratsaldeko 16:53an (bertako ordua). Han dagoen faila sistemak Enriquillo-Plantain Garden faila sistema du izena.[7] Mercalli intentsitate eskalaren arabera (MM) VII-IX intentsitateko mugimenduak egon ziren Port-au-Princen eta ingurumarietan. Beste herrialde batzuetan ere nabaritu zen. Hartara, Kubako Guantanamo hirian MM III eskala izan zuen, Jamaikako hiriburuan MM II, bai eta Venezuelako eta Puerto Ricoko hiriburuetan ere. Santo Domingon MM III intentsitatea izan zuen.[8][9]

Lurrikara lehorrean gertatu zenez itsasoan gertatu beharrean eraikinak eta jendeak zuzenean jasan zituen mugimenduak, batez ere sakonera eskaseko lurrikara izan zelako.[10]

Kalteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2010eko Haitiko lurrikararen eragina jasan duten hiri nagusiak

Port-au-Princeko aireportua itxi behar izan zuten eta telefono bidezko komunikazioak eten egin ziren lurrikararen ondorioz. Haitiko Nazio Batuen Erakundeko egoitza erautsi egin zen eta bertako hainbat langile desagertu egin ziren.

Heriotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Haitiko Lehen Ministroak, Jean Max Bellerivek, 140.000 heriotza egon zitezkeela esan zuen[11]. baina Gurutze Gorriaren arabera 45.000 eta 50.000 artean izan daitezke hildakoak[12], nahiz eta zenbaki hau ez den oraindik konfirmatu. Izan ere etxe birrinduen artean zenbat jende bizi den jakitea oso zaila da[13].

Port-au-Princeko NBEaren egoitza suntsitu egin zen lurrikararen ondorioz eta, frantziar atzerri ministroaren arabera, bertako langile guztiak eta Haitiko misioko buruzagia, Hédi Annabi, bertan hil ziren. Gainera, hango 100 langilek desagerturik jarraitzen dute[14][15]. Hildakoen artean Jimmy O. Barikad hip hop abeslaria eta Port-au-Princeko artzapezpikua daude.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b Tragedia gertatu da Haitiko lurrikaran - Berria.info
  2. ↑   Red Cross: 3M Haitians Affected by Quake, CBS News, http://www.cbsnews.com/stories/2010/01/13/world/main6090601.shtml?tag=cbsnewsSectionContent.4. Noiz kontsultatua: 2010-01-13  .
  3. ↑ Preval apologizes for Haiti silence; death toll at 180,000
  4. ↑ a b 7 graduko lurrikara batek hondamendia eragin du Haitin - eitb.com Albisteak
  5. ↑ Ehunka mila hildako daudela esan du Haitiko lehen ministroak, eitb.com
  6. ↑ El Gobierno Vasco destina 200.000 euros a ayuda humanitaria y moviliza el operativo de urgencias - El Diario Vasco
  7. ↑ "Magnitude 7.0 – HAITI REGION Tectonic Summary". United States Geological Survey.
  8. ↑ "PAGER – M 7.0 – HAITI REGION". United States Geological Survey.
  9. ↑ "Magnitude 7.0 – HAITI REGION USGS Community Internet Intensity Map". United States Geological Survey
  10. ↑ Haiti earthquake feared to have killed many
  11. ↑ Más de 100 mil muertos
  12. ↑ Estima Cruz Roja entre 45 mil y 50 mil los muertos en Haití
  13. ↑ Proyectan 100 mil muertos tras terremoto en Haití
  14. ↑   Lederer, Edith M., Over 100 missing after UN office collapse in Haiti : World & Nation, The Buffalo News, http://www.buffalonews.com/180/story/920562.html. Noiz kontsultatua: 2010-01-13  .
  15. ↑   3:34 p.m. ET, Top U.N. envoy in Haiti killed in quake – Haiti earthquake- msnbc.com, MSNBC, http://www.msnbc.msn.com/id/34843439/ns/world_news-haiti_earthquake/. Noiz kontsultatua: 2010-01-13  .

Kanpo loturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: 2010eko Haitiko lurrikara Aldatu lotura Wikidatan
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=2010eko_Haitiko_lurrikara&oldid=4938525"(e)tik eskuratuta