Afro-kolonbiar
Afro-kolonbiarra Afrikako beltzen eta haien nahasteen (pardoak, mulatoak eta zanboak) ondorengo kolonbiarra da. Giza talde honi beltzak, morenoak, mulatoak, nitxoak, afroak eta beste herri-deitura eta eufemismoak deitu ohi dira, baita afro-ondorengoak eta San Andres Artxipelagoko Raizalak eta San Basilio de Palenqueko biztanleak aipatzen dituztenak ere.
Bere historia XVI. mendeko lehen hamarkadan espainiarrek eta britainiarrek Kolonbiara ekarritako afrikarren esklabotzarekin hasten da. 1520. urterako, afrikarrak Kongo, Angola, Kamerun, Ghana, Liberia, Gambia, Boli Kosta, Ginea-Bissau, Sierra Leona, Senegal eta Mali [1] bezalako tokietatik ekartzen zituzten, azkar gutxitzen ari zen bertako biztanleria ordezkatzeko. Bere biztanleria esponentzialki hazi zen merkataritza transatlantikoarekin edo merkataritza triangeluarrarekin. 1851n hasitako emantzipazio prozesu luzeak haien esklabizatzailei bakarrik egin zien mesede [2], eta birpopulatze askearen hasiera izan zen, baina gaur egun, Kolonbiako Pazifikoko biztanleriaren % 90 da. Herrialdeko beste eskualde batzuetan ehuneko esanguratsuak daude, hala nola Bogotan dauden 110.000 afro-ondorengoak. [3]
Joan den mendearen erdi aldera, populazio beltzaren gehiengoa herrialdeko bi kostaldeetan aurkitzen zen; Pazifikoko departamenduetan (Cauca, Chocó, Nariño eta Valle del Cauca) eta Karibeko kostaldekoetan (Antioquia, Atlántico, Bolívar, Cesar, Córdoba, La Guajira, Magdalena, San Andres eta Sucre). Azken mende erdian, biztanleria beltzaren sektore handi bat kokatu da herrialdeko hiri nagusietan. Gaur egun, Kolonbia Latinoamerikako afro-ondoko biztanle gehien dituen hirugarren herrialdea da Brasil eta Haitiren atzetik.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Origen de los AfroColombianos. Copia archivada. .
- ↑ Tovar, Jorge A. La Manumisión en Colombia: 1821 -1851. Un análisis cuantitativo. Bogotá: Universidad de los Andes, 2007.
- ↑ Diario El Tiempo. Bogotá negra (especial multimedia). Bogotá, 2 de octubre de 2013.