Kintoa: berrikuspenen arteko aldeak
t Robot: Cosmetic changes |
No edit summary |
||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
[[Fitxategi:Urepel Eglise2.JPG|thumb|[[Urepele]]ko eliza eta, aurrean, ''Kintoa'' agertzen den seinalea.]] |
[[Fitxategi:Urepel Eglise2.JPG|thumb|[[Urepele]]ko eliza eta, aurrean, ''Kintoa'' agertzen den seinalea.]] |
||
'''Kintoa''' ([[gaztelania]]z ''Quinto Real'' edo ''País del Quinto'' eta [[frantses]]ez ''Pays Quint'') [[Nafarroa]]ko iparraldean dagoen [[baso]] |
'''Kintoa''' ([[gaztelania]]z ''Quinto Real'' edo ''País del Quinto'' eta [[frantses]]ez ''Pays Quint'') [[Nafarroa]]ko iparraldean dagoen [[baso]] eta lur eremua da, nagusiki [[pago]]ek osatutakoa eta 4.100 [[hektarea]] baino gehiagoko azaleran zabaltzen dena, Iparraldeko Kintoa delakoan 2.510 ha eta Hegoaldeko Kintoan 1.624 ha. |
||
== Lurralde berezia == |
|||
Historikoki jabetza dela-eta liskar ugariren sortzailea izan da mugako ingurune hau, abereak errege-erreginenak ziren mendietan ibiltzeko zerga sistemagatik. Hegoaldeko biztanleek ez zuten ordaindu behar, [[erroibar]]tarrek alegia, baina Iparraldekoek edo [[Aldude]], [[Urepele]] [[Baigorri]] aldekoek bai ordea. [[1856]] |
Historikoki jabetza dela-eta liskar ugariren sortzailea izan da mugako ingurune hau, abereak errege-erreginenak ziren mendietan ibiltzeko zerga sistemagatik. Hegoaldeko biztanleek ez zuten ordaindu behar, [[erroibar]]tarrek alegia, baina Iparraldekoek edo [[Aldude]], [[Urepele]] [[Baigorri]] aldekoek bai ordea. [[1856]]ko [[Baionako Ituna (1856)|Baionako Itunaren]] bidez gaur egungo muga ezarri zuten [[Pirinio]] alde honetan, eta arazoa nolabait konpondu zuten: ofizialki "Espainiak Frantziari urteroko diru-koporuaren truke betiko utzitako lurra" da; [[argindar]]ra [[1979]]an eta [[telefono]]a [[1983]]an heldu ziren lurralde honetako 30 bat biztanleak administratiboki "Espainiako" lurretan bizi dira baina eskolara eta beste hainbat kontutara [[Urepele]]ra jotzen dute. Zergei dagokienez ere batzuk "Espainian" eta beste batzuk "Frantzian" ordaintzen dute<ref>[[Txomin Laxalt]]: ''Brèves de Pays basque'', [[2008]]. 108.or.</ref>. |
||
Gaur egun mendi-mankomunitatea eratu dute eta [[Elizondo]]n dute egoitza. [[Lindus]] (1.220 m) eta [[Izterbegi]] (1.027 m) mendiek mugatzen dute ingurunea. |
Gaur egun mendi-mankomunitatea eratu dute eta [[Elizondo]]n dute egoitza. [[Lindus]] (1.220 m) eta [[Izterbegi]] (1.027 m) mendiek mugatzen dute ingurunea. |
||
| 17. lerroa: | 18. lerroa: | ||
* "Baztan-Kintoa lurraldeko landaredi kormofitikoaren ikerketa: katalogo floristikoa". Arantza Aldezabal, [[Eusko Ikaskuntza]]. [[1994]]. |
* "Baztan-Kintoa lurraldeko landaredi kormofitikoaren ikerketa: katalogo floristikoa". Arantza Aldezabal, [[Eusko Ikaskuntza]]. [[1994]]. |
||
* "Kintoa-Aldudeko 4 gakoak: Ardi, burdi, arrain eta zerria". Jose Etxegoien eta Gema Arrugaeta. "[[Nora]]" aldizkaria. 18. zk. [[2009]]ko uztaila. |
* "Kintoa-Aldudeko 4 gakoak: Ardi, burdi, arrain eta zerria". Jose Etxegoien eta Gema Arrugaeta. "[[Nora]]" aldizkaria. 18. zk. [[2009]]ko uztaila. |
||
== Erreferentziak == |
|||
{{erreferentzia zerrenda}} |
|||
== Kanpo loturak == |
== Kanpo loturak == |
||
18:16, 19 martxoa 2011ko berrikusketa
Kintoa (gaztelaniaz Quinto Real edo País del Quinto eta frantsesez Pays Quint) Nafarroako iparraldean dagoen baso eta lur eremua da, nagusiki pagoek osatutakoa eta 4.100 hektarea baino gehiagoko azaleran zabaltzen dena, Iparraldeko Kintoa delakoan 2.510 ha eta Hegoaldeko Kintoan 1.624 ha.
Lurralde berezia
Historikoki jabetza dela-eta liskar ugariren sortzailea izan da mugako ingurune hau, abereak errege-erreginenak ziren mendietan ibiltzeko zerga sistemagatik. Hegoaldeko biztanleek ez zuten ordaindu behar, erroibartarrek alegia, baina Iparraldekoek edo Aldude, Urepele Baigorri aldekoek bai ordea. 1856ko Baionako Itunaren bidez gaur egungo muga ezarri zuten Pirinio alde honetan, eta arazoa nolabait konpondu zuten: ofizialki "Espainiak Frantziari urteroko diru-koporuaren truke betiko utzitako lurra" da; argindarra 1979an eta telefonoa 1983an heldu ziren lurralde honetako 30 bat biztanleak administratiboki "Espainiako" lurretan bizi dira baina eskolara eta beste hainbat kontutara Urepelera jotzen dute. Zergei dagokienez ere batzuk "Espainian" eta beste batzuk "Frantzian" ordaintzen dute[1].
Gaur egun mendi-mankomunitatea eratu dute eta Elizondon dute egoitza. Lindus (1.220 m) eta Izterbegi (1.027 m) mendiek mugatzen dute ingurunea.
Lanbideak
Ingurune honetan historiaurretik gizakiak bizi izan direlako aztarnak iritsi dira gaur egun arte, tartean Sorogaingo harrespila Erroibarren. Erromatar Inperioak ere haren sinadura utzi zuen, eskualde menditsu honetan meatzaritzak aspalditik izandako garrantziaren lehendabiziko seinaleak eman zituztelarik. XV. mendetik aurrera Eugin, Baigorrin eta Bankan burdinolak martxan egon ziren, eta bertako beste jarduera tradizionalak artzaintza eta basogintza izan dira.
Animaliak
Ezaguna da udazken aldian oreinak araldian daudenean arrek emeak erakartzeko egiten dituzten orroak.
Bestela, berriki "Kintoa xerria" izena hartu du Urepele aldeko bertako txerri arrazak, zuri-beltza dena.
Bibliografia
- "Baztan-Kintoa lurraldeko landaredi kormofitikoaren ikerketa: katalogo floristikoa". Arantza Aldezabal, Eusko Ikaskuntza. 1994.
- "Kintoa-Aldudeko 4 gakoak: Ardi, burdi, arrain eta zerria". Jose Etxegoien eta Gema Arrugaeta. "Nora" aldizkaria. 18. zk. 2009ko uztaila.
Erreferentziak
- ↑ Txomin Laxalt: Brèves de Pays basque, 2008. 108.or.