Francis Crick: berrikuspenen arteko aldeak
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
|||
7. lerroa: | 7. lerroa: | ||
| jaiotza herrialdea = [[Ingalaterra]] |
| jaiotza herrialdea = [[Ingalaterra]] |
||
| heriotza data = [[2004]]ko [[uztailaren 28]]a |
| heriotza data = [[2004]]ko [[uztailaren 28]]a |
||
| heriotza hiria = {{USA}} [[San Diego]], [[California]] |
| heriotza hiria = {{USA}} [[San Diego (Kalifornia)|San Diego]], [[Kalifornia|California]] |
||
| heriotza herrialdea = [[Ameriketako Estatu Batuak]] |
| heriotza herrialdea = [[Ameriketako Estatu Batuak]] |
||
| erakunde nagusia = |
| erakunde nagusia = |
||
15. lerroa: | 15. lerroa: | ||
| ikaslea2 = |
| ikaslea2 = |
||
| ikaslea3 = |
| ikaslea3 = |
||
| lana1 = [[ |
| lana1 = [[Azido desoxirribonukleiko|DNAren]] egitura |
||
| lana2 = |
| lana2 = |
||
| lana3 = |
| lana3 = |
||
}} |
}} |
||
'''Francis Harry Compton Crick''' ([[Northampton]], [[Ingalaterra]], 1916 - [[San Diego]], [[Ameriketako Estatu Batuak]], 2004) 1962an Medikuntza eta Fisiologiaren [[Nobel Saria]] eskuratu zuen britainiar biologo eta irakaslea izan zen, [[James D. |
'''Francis Harry Compton Crick''' ([[Northampton]], [[Ingalaterra]], 1916 - [[San Diego (Kalifornia)|San Diego]], [[Ameriketako Estatu Batuak]], 2004) 1962an Medikuntza eta Fisiologiaren [[Nobel Sariak|Nobel Saria]] eskuratu zuen britainiar biologo eta irakaslea izan zen, [[James Dewey Watson|James D. Watsonekin]] batera DNAren egitura molekularra 1953an aurkitu eta ezagutarazi zuena. |
||
== Biografia == |
== Biografia == |
||
Txikitatik erakutsi zuen Crickek zientziarekiko grina. Bere jaioterrian oinarrizko ikasketak egin zituen, eta 14 urteekin [[Londres]]era abiatu zen ikasketei jarraipena emateko. [[Fisika]] ikasi zuen gero Londresko University Collegen, eta [[Bigarren Mundu Gerra]]n fisikari gisa lan egin ostean [[biologia]] ikasteari ekin zion. |
Txikitatik erakutsi zuen Crickek zientziarekiko grina. Bere jaioterrian oinarrizko ikasketak egin zituen, eta 14 urteekin [[Londres]]era abiatu zen ikasketei jarraipena emateko. [[Fisika]] ikasi zuen gero Londresko University Collegen, eta [[Bigarren Mundu Gerra]]n fisikari gisa lan egin ostean [[biologia]] ikasteari ekin zion. |
||
1947. urtetik aurrera Crickek biologiaren zerbitzura jarri zituen bere fisika ezaguerak. 1951n hasi zen James Watson-ekin lanean egitasmo handi batean: [[ |
1947. urtetik aurrera Crickek biologiaren zerbitzura jarri zituen bere fisika ezaguerak. 1951n hasi zen James Watson-ekin lanean egitasmo handi batean: [[Azido desoxirribonukleiko|DNAren]] egitura molekularraren ikerketan, izaki bizidunen [[molekula]] garrantzitsuenaren gakoa ulertu nahian. Watsonek eta Crickek [[Cambridge]]ko Unibertsitatearen Cavendish Laborategi ospetsuan burutu zuten haien lana, eta [[Nature]] aldizkarian argitaratu zituzten haien emaitzak 1953an. Bertan, DNAren kristalizazioa ikertu ondoren [[X izpi]]en bitartez molekula horren egitura tridimentsionala azaltzen zuen helize bikoitzaren eredua proposatu zuten. Aurkikuntza honek 1962ko Medikuntza eta Fisiologiaren Nobel Saria eman zien bi zientzialariei. |
||
[[Biologia |
[[Biologia molekularra|Biologia molekularrean]] aritu ostean, 1973an San Diegoko Unibertsitatean (AEB) hasi zen lanean neurozientziaren eremuan, [[garun]]aren zirrikitu ezkutuak argitu nahian. 1976an unibertsitate horretako irakaslea bihurtu zen. |
||
[[Koloneko minbizi]] batek jota hil zen 2004an. |
[[Koloneko minbizi]] batek jota hil zen 2004an. |
00:11, 14 apirila 2015ko berrikusketa
Francis Harry Compton Crick (Northampton, Ingalaterra, 1916 - San Diego, Ameriketako Estatu Batuak, 2004) 1962an Medikuntza eta Fisiologiaren Nobel Saria eskuratu zuen britainiar biologo eta irakaslea izan zen, James D. Watsonekin batera DNAren egitura molekularra 1953an aurkitu eta ezagutarazi zuena.
Biografia
Txikitatik erakutsi zuen Crickek zientziarekiko grina. Bere jaioterrian oinarrizko ikasketak egin zituen, eta 14 urteekin Londresera abiatu zen ikasketei jarraipena emateko. Fisika ikasi zuen gero Londresko University Collegen, eta Bigarren Mundu Gerran fisikari gisa lan egin ostean biologia ikasteari ekin zion.
1947. urtetik aurrera Crickek biologiaren zerbitzura jarri zituen bere fisika ezaguerak. 1951n hasi zen James Watson-ekin lanean egitasmo handi batean: DNAren egitura molekularraren ikerketan, izaki bizidunen molekula garrantzitsuenaren gakoa ulertu nahian. Watsonek eta Crickek Cambridgeko Unibertsitatearen Cavendish Laborategi ospetsuan burutu zuten haien lana, eta Nature aldizkarian argitaratu zituzten haien emaitzak 1953an. Bertan, DNAren kristalizazioa ikertu ondoren X izpien bitartez molekula horren egitura tridimentsionala azaltzen zuen helize bikoitzaren eredua proposatu zuten. Aurkikuntza honek 1962ko Medikuntza eta Fisiologiaren Nobel Saria eman zien bi zientzialariei.
Biologia molekularrean aritu ostean, 1973an San Diegoko Unibertsitatean (AEB) hasi zen lanean neurozientziaren eremuan, garunaren zirrikitu ezkutuak argitu nahian. 1976an unibertsitate horretako irakaslea bihurtu zen.
Koloneko minbizi batek jota hil zen 2004an.
Panspermia gidatua
1973an Crick-ek panspermia gidatuaren hipotesia plazaratu zuen, Leslie Orgel kimikariarekin batera. Bere iritziz, zibilizazio estralurtar batek biziaren hazia nahita ipini zuen gure planetan. Lur gaineko bizia zibilizazio aurreratu horren esperimentua besterik ez zen izango, Cricken ustez.
Crick eta Orgelen iritziz molekula bizidun baten agerpenak (DNArena) oso gertakari arraroa eta urria izan behar du unibertsoan, ia miraritzat jo daitekeena. Errazagoa iruditu zitzaien Lurreko bizia kanpotik etorri izana bertan agertu izana baino. Panspermia gidatuaren teoriak, ustez, gure planetan biziaren finkapena eta hedapena ongi azalduko luke.
Crick eta LSDa
Bere bizitzaren azken urteetan Crickek lankide batzuei aitortu zien LSDa -dosi txikietan- hartu zituela behin baino gehiagotan, bere ideiak argitzen eta buruketak azkartzen laguntzen ziolako. LSDari esker -onartu zuen- DNAren egitura molekularra bururatu zitzaion gai horretaz lanean ari zela.
Era berean jakina da Crick Dick Kempekin harremanetan egon zela, 1970eko hamarkadan LSDa purifikatu zuen biokimikari ospetsuarekin, hain zuzen ere.
Kanpo loturak
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Francis Crick |
- (Frantsesez) DNAren helize bikoitza. Hor aipatzen dira DNAren egitura molekularra aurkitzeko Watsonek eta Crickek egindako esperimentuak. Haien biografiak ere agertzen dira.
- (Ingelesez) Direct panpermia. Panpermia gidatuaren buruzko iritziak
- (Gaztelaniaz) Crick eta LSDa