Eleberrigile: berrikuspenen arteko aldeak
t Autoritate kontrola jartzea |
tNo edit summary |
||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
{{zuzendu}} |
{{zuzendu}} |
||
[[Fitxategi:TheFaulknerPortable.jpg|thumb|[[William Faulkner]] eleberrigilearen idazteko makina [[Oxford]]en.]] |
[[Fitxategi:TheFaulknerPortable.jpg|thumb|[[William Faulkner]] eleberrigilearen idazteko makina [[Oxford]]en.]] |
||
'''Eleberrigilea''' edo '''nobelagilea''' [[eleberri]] edo nobelak idazten dituen idazlea da. Horrek ez du esan nahi bestelako generoetan aritzen ez denik, baina jotzen da |
'''Eleberrigilea''' edo '''nobelagilea''' [[eleberri]] edo nobelak idazten dituen idazlea da. Horrek ez du esan nahi bestelako generoetan aritzen ez denik, baina ohor har, eleberrigiletzat jotzen da batez ere eleberria lantzen duen idazlea. |
||
Etimologikoki "eleberri" |
Etimologikoki "eleberri" hitzetik dator eta hau [[ele]]tik. Bestalde, "eleberri" hitza [[neologismo]]a da, euskaraz lehen aldiz [[1950]]. urtean erabilia.<ref>Ibon Sarasola: ''Euskal Hiztegia'', Donostia:Kutxa, 1996.</ref> Eleberri hitza [[elezahar]]raren oposizioan sortu zen "novella" izendatzeko, nobela [[burgesia]]ren arrakastarekin lotutako genero berria baitzen. |
||
Askotan eleberrigileentzat lehenengo nobela argitaratzea zailena izaten da. Muga hori |
Askotan eleberrigileentzat lehenengo nobela argitaratzea zailena izaten da. Muga hori gaindituta, batzuk obra luzea jorratzea lortzen dute eta, batzutan, ospe handia lortuz gero, hori haien ogibide bihurtzea. Dena dela, orokorrean bestelako diru sarrerak behar dituzten pertsonak dira. |
||
Generoaren ikuspuntutik genero eta estilo asko daude baina hori ez da |
Generoaren ikuspuntutik genero eta estilo asko daude baina hori ez da kontuan hartzen pertsona bat eleberrigiletzat hartzeko, ezta haren lanen kalitatea ere. |
||
Gaur egin ere ohikoa da eleberrigile baten izenaren atzean lan-talde bat egotea. Horrelako joera batez ere literatura komertzialaren munduan ematen da, [[best-seller]] izango diren eleberrien ekoizpenean, hain zuzen. |
Gaur egin ere ohikoa da eleberrigile baten izenaren atzean lan-talde bat egotea. Horrelako joera batez ere literatura komertzialaren munduan ematen da, [[best-seller]] izango diren eleberrien ekoizpenean, hain zuzen. |
||
== Eleberrigileak Euskal Herrian == |
== Eleberrigileak Euskal Herrian == |
||
Aditu askoren ustez [[Joan Antonio Mogel]] izan zen euskarazko lehen eleberrigilea, bere ''[[Peru Abarka]]'' ([[1802]]) lanarekin.<ref>www.euskaltzaindia.net/dok/euskera/50934.pdf</ref> |
|||
[[Fitxategi:Portada de Peru Abarca.JPG|thumb|''[[Peru Abarka]]'', gure lehen eleberria.]] Izan ere, eleberrigilearen irudia, literatura txikia eta gutxi landua izateagatik, euskal literaturan dezente geroago zabaldu zen. Esan daiteke euskal |
[[Fitxategi:Portada de Peru Abarca.JPG|thumb|''[[Peru Abarka]]'', gure lehen eleberria.]] Izan ere, eleberrigilearen irudia, literatura txikia eta gutxi landua izateagatik, euskal literaturan dezente geroago zabaldu zen. Esan daiteke euskal eleberrigiletza XX. mendeko fenomenoa dela, batez ere 60ko hamarkadaren ondorengoa; aurretik izen solte batzuk besterik ez ditugu eta guztiak profesionaltasunetatik at: [[Txomin Agirre]], [[Joan Batista Elizanburu]], [[Juan Antonio Irazusta]]... Larogeigako hamarkada arte ez dugu ia eleberrigile profesionalik aurkitzen: [[Bernardo Atxaga]], [[Anjel Lertxundi]]. |
||
== Erreferentziak == |
== Erreferentziak == |
||
{{erreferentzia_zerrenda}} |
{{erreferentzia_zerrenda}} |
||
13:25, 26 urria 2020ko berrikusketa
 |
Artikulu edo pasarte honek eduki, gramatika, hiztegi edota ortografia akatsak ditu. Lagundu nahi baduzu, zuzendu ezazu. |
Eleberrigilea edo nobelagilea eleberri edo nobelak idazten dituen idazlea da. Horrek ez du esan nahi bestelako generoetan aritzen ez denik, baina ohor har, eleberrigiletzat jotzen da batez ere eleberria lantzen duen idazlea.
Etimologikoki "eleberri" hitzetik dator eta hau eletik. Bestalde, "eleberri" hitza neologismoa da, euskaraz lehen aldiz 1950. urtean erabilia.[1] Eleberri hitza elezaharraren oposizioan sortu zen "novella" izendatzeko, nobela burgesiaren arrakastarekin lotutako genero berria baitzen.
Askotan eleberrigileentzat lehenengo nobela argitaratzea zailena izaten da. Muga hori gaindituta, batzuk obra luzea jorratzea lortzen dute eta, batzutan, ospe handia lortuz gero, hori haien ogibide bihurtzea. Dena dela, orokorrean bestelako diru sarrerak behar dituzten pertsonak dira.
Generoaren ikuspuntutik genero eta estilo asko daude baina hori ez da kontuan hartzen pertsona bat eleberrigiletzat hartzeko, ezta haren lanen kalitatea ere.
Gaur egin ere ohikoa da eleberrigile baten izenaren atzean lan-talde bat egotea. Horrelako joera batez ere literatura komertzialaren munduan ematen da, best-seller izango diren eleberrien ekoizpenean, hain zuzen.
Eleberrigileak Euskal Herrian
Aditu askoren ustez Joan Antonio Mogel izan zen euskarazko lehen eleberrigilea, bere Peru Abarka (1802) lanarekin.[2]
Izan ere, eleberrigilearen irudia, literatura txikia eta gutxi landua izateagatik, euskal literaturan dezente geroago zabaldu zen. Esan daiteke euskal eleberrigiletza XX. mendeko fenomenoa dela, batez ere 60ko hamarkadaren ondorengoa; aurretik izen solte batzuk besterik ez ditugu eta guztiak profesionaltasunetatik at: Txomin Agirre, Joan Batista Elizanburu, Juan Antonio Irazusta... Larogeigako hamarkada arte ez dugu ia eleberrigile profesionalik aurkitzen: Bernardo Atxaga, Anjel Lertxundi.
