James Fitz-James (Berwickeko I. dukea)

James Fitz-James (Berwickeko I. dukea)
	; Irudi gehiago
; Kataluniako Kapitain Orokorra
Military governor of Strasbourg (en)
Lorden Ganberako kidea
Bizitza
Jaiotza	Moulins, 1670eko abuztuaren 21a
Herrialdea	Frantziako Erresuma ; Britainia Handiko Erresuma
Heriotza	Philippsburg, 1734ko ekainaren 12a (63 urte)
Heriotza modua	: guduan hila
Familia
Aita	Jakue II.a Ingalaterrakoa eta VII.a Eskoziakoa
Ama	Arabella Churchill
Ezkontidea(k)	Honora Burke (en) (1695eko martxoaren 26a - ; Anne Bulkeley (en) (1700eko apirilaren 18a -
Seme-alabak	ikusi François de Fitz-James (en) ; Charles de Fitz-James, 4th Duke of Fitz-James (en) ; James Fitz-James Stuart; Henry Jacques de Fitz-James (en) ; Henriette FitzJames (en) ; Henri de Fitz-James (en) ; Laure Anne FitzJames (en) ; Marie Emilie de Fitzjames (en) ; Edouard FitzJames (en) ; Anne Sophie de Fitzjames (en) ; Anne de Fitzjames (en) ;
Anai-arrebak	ikusi Princess Isabel of York (en) ; Louisa Maria Teresa Stuart (en) ; Ana Britainia Handikoa; Maria II.a Ingalaterrakoa eta Eskoziakoa; Henrietta FitzJames (en) ; Henry FitzJames (en) ; James Francis Edward Stuart; Prince James, Duke of Cambridge (en) ; Charles Stuart, Duke of Cambridge (en) ; Charles Stuart, Duke of Cambridge (en) ; Edgar Stuart, Duke of Cambridge (en) ; Charles Stuart, Duke of Kendal (en) ; Arabella FitzJames (en) ;
Leinua	House of FitzJames (en)
Hezkuntza
Heziketa	Prytanée National Militaire (en) ; Parisko Unibertsitatea ; College of Juilly (en)
Hizkuntzak	gaztelania; frantsesa; ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	militarra eta politikaria
Jasotako sariak	ikusi Knight of the Order of the Holy Spirit ; Knight of the Order of Saint-Michel ; Urrezko Ardi-larruaren Ordenako zalduna ; Galtzariaren Ordena ;
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Britainia Handiko Armada; Frantziako Lurreko Armada
Gradua	Frantziako mariskal
Parte hartutako gatazkak	Turkiako Gerra Handia; Bederatzi Urteko Gerra; Espainiako Ondorengotza Gerra; Lauko Aliantzaren Gerra; Poloniako Ondorengotza Gerra

James Fitz-James, Berwickeko dukea (Moulins, 1670ko abuztuaren 21a - Philippsburg, 1734ko ekainaren 12a) Frantziako mariskala izan zen. Ingalaterrako Jakue II.aren eta Arabelle Curchillen sasiko semea. Frantzian hezia, Espainiako Filipe V.a erregea agintean bermatu zuten armada frantsesen buruzagi izan zen (1704 eta 1706).

Frantzian camisard zirelakoen aurkako zapalkuntza bideratu zuen (1705, kalbinisten altxamendua, protestanteen eskubideak ezagutzen zituen Nantesko Ediktua balio gabe utzi ondoren).

1707ko apirilaren 25ean Almansako gudua irabazi zuen Karlos artxidukearen osteen aurrean eta, ondorioz, Katalunia eta Valentziako foruak ezerezean gelditu ziren. Borboiko Filipe V.ak, bitartean, foruen aurkako politika bultzatu nahi izan zuen: 1714an, Berwickek Bartzelona setiatu zuen, eta hiru hilabete geroago hartu egin zuen hiria. 1717ko abuztuaren 31n Filipe V.ak aduanak Ebrotik Bidasoara aldatzea erabaki zuen. Horren ondorioz Bizkaian matxinadak izan ziren, eta erregearen osteek hartu zuten Hego Euskal Herria. 1719ko maiatzaren 12an, ordea, Berwick kondearen soldaduak Baionan sartu eta lehen zerbitzatu zuen erregearen aurka aritzeko prest azaldu ziren (Espainiaren aurkako Lauko Aliantza).

Harriturik, errege borboiak osteak erretiratzea agindu zuen, eta euskal probintziak errenditu egin ziren Berwick dukearen armadaren aurrean, baina herrialde bakoitzari zegozkion foruak errespetatzekotan. Filipe V.ak hurrengo urtean izenpetuko zen bakea eskatu zuen 1720an, eta euskaldunak kontent edukitzeagatik aduanak berriz ere Ebrora aldatzeko agindua eman zuen urtebete geroago (1722ko urriak 16). Berwickeko dukea Philippsburgeko guduan hil zen, Poloniako Erregetzarako Gerran (1734).

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: James Fitz-James (Berwickeko I. dukea)

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Datuak: Q166023
Multimedia: James FitzJames, 1st Duke of Berwick / Q166023