Edukira joan

Euskal Pentatloi Saria

Wikipedia, Entziklopedia askea
Euskal Pentatloi Saria
Antolatzailea Aiztondo-Oarso Herri Kirol Kluba
Sorrera 1982
Eremua  Euskal Herria
Tokia Azpeitiko zezen plaza
(aro berrian)

Tolosako zezen plaza
(aro zaharrean)

Lana bost herri kirol:
Errekorra
Gizonezkoak:
27:20.08 (1990)
30:53 (2024)
Emakumezkoak:
18:57 (2021)
Garaipen gehien "Izeta VI.a" (4)
Txapelduna Gizonezkoak:
"Izeta VI.a" (2024)
Emakumezkoak:
Nerea Arruti (2022)
2018ko Euskal Pentatloi Sariaren aurkezpena Azpeitiko zezen plazan. Ezkerretik eskuinera, Arria V.a, Txapartegi, Zelai, Maiza, Zaldua eta Arria VI.a.

Euskal Pentatloi Saria herri kirol proba konbinatua da, bost ariketaz osatzen dena. Harri-jasotzea, giza proba, aizkora proba, txinga eramatea eta korrika egiten dute partehartzaileek.

1980ko hamarkadan hainbat edizio jokatu ziren eta Joxe Mari Olasagasti izan zen garaipen gehien lortu zituena. 2018an ekin zitzaion berriz txapelketari eta arrakasta handiz urtero jokatu da[1]. Xabier Zaldua (3) eta Izeta VI.a (4) izan dira garaileak. 2021etik aurrera gizonezkoen eta emakumezkoen txapelketak jokatzen dira. Emakumezkoetan Zelai III.a izan zen lehenengo irabazlea[2].

2020an Binakako Pentatloi Saria antolatu zen eta hau ere urtero jokatzen da.

2024an Bigarren Mailako Euskal Pentatloi Saria jokatu zen lehenengo aldiz, proba izaten ari den arrakastaren erakusgarri[3].

Txapelketa ofiziala

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1980ko hamarkadan jokatu zituzten lehenengo bost pentatloi txapelketak. Aurreneko laurak lau urtez jarraian egin zituzten, 1982tik 1985era, eta etenaldi baten ondoren 1990ean jokatu zuten bosgarrena. Arria II.ak irabazi zuen 1982koa, baina Joxe Mari Olasagasti da txapel gehien dituena: 1983an, 1984an eta 1990ean garaile izan zen Igeldokoa. Errekorra ere berak du, 1990ean lorturiko 27:30.08 denbora. 1985eko ekitaldia Anjel Arrospidek irabazi zuen.[4]

Ia bi hamarkada pasa ziren Euskal Pentatloi Saririk antolatu gabe. Aro berriko lehenengo txapelketa (guztira seigarrena) 2018ko irailean egin zen, eta Xabier Zaldua izan zen irabazlea[5]. Arria V.a, Txapartegi, Zelai, Maiza, Zaldua eta Arria VI.a. ziren parte hartzekoak baina Arria V.a lesionatu egin zen eta bost partaideko finala izan zen beraz. Zalduak egindako denbora errekorretik urruti gelditu zen, 9 minututara[5].

2019ko txapelketan[6][7] eta 2020koan ere Xabier Zaldua izan zen irabazle[8]. 2021ean Zaldua ez zen aurkeztu laugarren txapelketa jokatzera eta Izeta VI.a izan zen txapelduna[9]. 2022an txapeldun biak elkartu ziren finalean eta Izeta VI.a nagusitu zen. Aurreneko hirurek gainera aro modernoko marka onena zena hobetu zuten[10]. 2023an hirugarrenez irabazi zuen Izeta IV.ak, Olasagastirekin eta Zalduarekin batera hiruna txapel eskuratuz[11]. 2024ko garaipenarekin Izeta IV.a sailkapen buru ageri da[12]. 2025ean etenaldia izango du eta 2026an itzuliko da.

Emakumezkoen lehian hiru partehartzaile izan ziren 2021ean eta Karmele Gisasola Zelai III.a izan zen txapelduna. 2022an ere hiru izan ziren lehiakideak eta Nerea Arruti nagusitu zen.

2018an seikotea osatzeko lanak izan baziren ere hurrengo ekitaldietan izen emate handia izan da eta aurrez sailkapen probak egin behar izan dira. Sailkapen proba horietan finalean egin beharreko lanen erdiak (gutxi gorabehera) egin behar ditu parte hartzaile bakoitzak. 2022an esate baterako sailkapen probarako aurrekanporaketa bat egin zen maiatzean eta 13 kirolaritatik 4 sailkatu ziren azken sailkapen probarako. Bertan 2021ean parte hartu zuten zortzi kirolari zituzten zain[13].

Finala Azpeitiko zezen plazan jokatzen da gauez. Sei partaide izaten dituenez hiruko bi txandatan jokatzen da eta denboraren araberako sailkapena egiten da amaieran. 2020an euri zaparrada handiak zirela jokatu zen pentatloia[8].

2021eko finalean bi txapelketa jokatu ziren: gizonezkoena eta emakumezkoena[14].

1990eko txapelketan finkatu zen egin beharreko lana. Honako hauek dira bost probak:[4]

  • 25 aldiz 100 kiloko bola jaso.
  • Giza proban bi untze osatu, 400 kiloko harriarekin.
  • Kanaerdiko hiru enbor moztu.
  • 50na kiloko txingekin sei untze osatu.
  • 3 kilometroko korrika saioa.

2021ean jokatu zen lehenengo ekitaldia eta hau izan zen egin beharreko lana[14]:

  • 15 aldiz 63 kiloko bola jaso.
  • Giza proban untze bat osatu, 250 kiloko harriarekin.
  • 36 ontzako bi enbor moztu.
  • 35na kiloko txingekin sei untze osatu.
  • 1,5 kilometroko korrika saioa.

Gizonezkoen banakako palmaresa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Joxe Mari Olasagasti igeldoarrak hiru txapelketa irabazi zituen.
Xabier Zaldua zumarragarrak aro berriko hiru pentatloi irabazi ditu.
Urtea Txapelduna Bigarrena Hirugarrena Irabazlearen
denbora
1982 Arria II.a ? ? ?
1983 Joxe Mari Olasagasti ? ? ?
1984 Joxe Mari Olasagasti ? ? ?
1985 Anjel Arrospide ? ? ?
1986-
1989
ez zen jokatu
1990 Joxe Mari Olasagasti ? ? 27:20.08[15]
1991-
2017
ez zen jokatu
2018 Xabier Zaldua "Txapartegi II.a" "Mugertza III.a" 36:26
2019 Xabier Zaldua Joseba Otaegi "Arria V.a" 38:30
2020 Xabier Zaldua Julen Gabirondo "Arria V.a" 36:06
2021 "Izeta VI.a" Joseba Otaegi Julen Gabirondo 33:29
2022 "Izeta VI.a" Julen Gabirondo Xabier Zaldua 31:36
2023 "Izeta VI.a" Xabat Olaizola Xabier Zaldua 31:55
2024 "Izeta VI.a" Xabat Olaizola "Telleria IV.a" 30:53
Herri kirolaria Garaipenak Urteak
"Izeta VI.a" 4 2021, 2022, 2023, 2024
Joxe Mari Olasagasti 3 1983, 1984, 1990
Xabier Zaldua 3 2018, 2019, 2020
"Arria II.a" 1 1982
Anjel Arrospide 1 1985

Finalistak (aro berrian) (bakarkako norgehiagoketan)

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Herri kirolaria Sailkapena Urteak
Xabier Zaldua 5 2018, 2019, 2020, 2022, 2023
Julen Gabirondo 3 2020, 2021, 2022
Joseba Otaegi 3 2019, 2021, 2022
Andoni Iruretagoiena "Izeta VI.a" 3 2021, 2022, 2023
Aritz Irazabal 3 2021, 2022, 2023
Luis "Txapartegi II.a" 2 2018, 2019
Aratz "Mugertza III.a" 2 2018, 2019
Xabier Orbegozo "Arria V.a" 2 2019, 2020
Kepa Peñagarikano 2 2020, 2021
Iñaki Errazkin 2 2020, 2021
Julen "Kañamares III.a" 2 2020, 2023
Ioritz Gisasola "Zelai VI.a" 2 2022, 2023
Jon Gisasola "Zelai V.a" 1 2018
Aritz Azpiazu "Arria VI.a" 1 2018
Joxean Olaskoaga "Aizperro" 1 2019
Xabat Olaizola 1 2023

Emakumezkoen banakako palmaresa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Karmele Gisasola Zelai III.a.
Urtea Txapelduna Bigarrena Hirugarrena Irabazlearen
denbora
2021 Karmele Gisasola Zelai III.a Lucia Orbe Garazi Arruti 18:57
2022 Nerea Arruti Karmele Gisasola Zelai III.a Lucia Orbe 21:09
2023 ez zen jokatu
Herri kirolaria Garaipenak Urteak
Karmele Gisasola Zelai III.a 1 2021
Nerea Arruti 1 2022
Herri kirolaria Sailkapena Urteak
Karmele Gisasola Zelai III.a 2 2021, 2022
Lucia Orbe 2 2021, 2022
Garazi Arruti 1 2021
Nerea Arruti 1 2022

Binakako Pentatloi Saria

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Sakontzeko, irakurri: «Binakako Euskal Pentatloi Saria»
Urtea Txapeldunak Bigarrenak Hirugarrenak Irabazleen
denbora
2020 "Arria V.a"
"Izeta VI.a"
Kepa Peñagarikano
Joxe Antonio Olaskoaga "Aizperro"
Xabier Zaldua
"Zelai V.a"
40'58"
2021 "Izeta III.a"
"Izeta VI.a"
"Zelai IV.a"
"Zelai V.a"
"Goenatxo III.a"
Mikel Larrañaga
40'24"
2022 "Izeta VI.a"
Gorka Etxeberria
Xabier Zaldua
Joseba Otaegi
Beñat Amade
Aritz Irazabal
39'44"
2023 Julen Gabirondo
Beñat Telleria "Telleria IV.a"
"Izeta VI.a"
Xabat Olaizola
Beñat Amade
Aritz Irazabal
36'15"
Urtea Txapeldunak Bigarrenak Hirugarrenak Irabazleen
denbora
2021 Lucia Orbe
Garazi Arruti
"Zelai III.a"
Uxue Ansorregi
Bi bikote bakarrik aritu ziren. 29'45"
2022 Nerea Arruti
Amalur Arbelaitz
Lucia Orbe
Garazi Arruti
"Zelai III.a"
Uxue Ansorregi
24'01"
2023 Nerea Arruti
Amalur Arbelaitz
Lur Errekondo
Oihana Fernandez de Barrena
Lucia Orbe
Julia Martinez
23`24``

Beste pentatloi txapelketa batzuk

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskal Pentatloia berriz abiatu zenean arrakasta handiko ekitaldiak izan zituen eta beste herri batzuetan ere antzeko probak antolatzen hasi ziren.

Euskal Pentatloi motza

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2019ko maiatzaren 19an, Astigarragako Auzolan pilotalekuan, Zamalbide-Bentak auzo elkarteak antolatua, "Euskal Pentatloi Motza" jokatu zen; ondorengo lan hauek egin behar izan zituzten: 100 kiloko bola 15 aldiz jaso (harri-jasotzen), 400 kiloko harria arrastaka eramanez bi untze osatzea (giza proban), kana-erdiko enbor bakarra ebakitzea (aizkora beharretan), 50na kiloko txingekin sei untze egitea (txinga-eroateari dagokion disziplinan) eta, bukatzeko, 12 itzuli (1,2 kilometro) pilotalekuari korrika. Luis Txapartegik irabazi zuen (20'46"), Joseba Otaegiren aurretik[16].

Getxoko Pentatloi Sariketa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2019ko azaroaren 9an, larunbatean jokatu zen I. Getxoko "Pentatloi" Saria. Lau kirolarik hartu zuten parte: Jon Gisasola 'Zelai V.a' mallabitarrak, Ousmane Drame senegaldarrak, Unai Ardeo getxoztarrak eta Mikel Agirre ondarrutarrak.

Egin beharreko lana, berriz, ondorengo hauxe izan zuten: harri-jasotzeko frogan, 100 kiloko bolari 15 jasoaldi ematea; giza proban, 400 kiloko harriarekin arrastaka eginez bi untze osatzea (28 metro bakoitzak), aizkoran 4 enbor 45`` ontzako ebakitzea, txinga-eroatea modalitatean 100 kg-rekin (50 kg esku bakoitzean hartuta) 6 untze (28 m untze bakoitzak) eta, korrika 1,5 km (15 buelta enparantzari / bakoitzak 100 metro zeuzkalarik).

Mikel Agirrek bukatu zituen lanak aurrena (27:40), baina, harri-jasotzen, 88 kiloko pisua eman zuen bere bola harriak eta giza proban 500 kiloko harriarekin jardun zuen. Bigarren, bost segundora, Ousmane Drame (denbora: 27:45). Hirugarren postuan, Zelai sailkatu zen (29:07), azkena herritarrak egin zuen. Ardeoren denbora (45:27)[17].

Zarauzko Pentatloi Saioa (Arria V.a vs. Txapartegi)

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2020ko otsailaren 8an, herri kirol jaialdi bat burutu zen Zarautz-ko herriko Aritzbatalde pilotalekuan, Hodei Iruretagoiena "Izeta IV.a" eta Udane Ostolaza "Ostolaza III.a"-ren harri jasotze marka saiakera ahaleginak ardatz hartuta. Jaialdi hori motz gera ez zedin, osagarri gisa, harri jasotze erakustaldi bat burutu zen eta horren ostean, Pentatloian jardun zuten Xabier Orbegozo "Arria V.a"-k eta Luis Mari Txapartegik.

Bost kirol burutu beharrean, lau egin zituzten; Zarauzko pilotalekuak ez baitu probalekurik. Lana hauxe zuten: harri jasotzen, 100 kiloko bolari 12 jasoaldi; aizkoran, 2 enbor ebakitzea (kana-erdiko neurrikoak), txinga-eroaten (50 kg hartuta esku bakoitzean), 4 untze osatzea eta korrika (frontoiari bueltak emanez, 1'2 kilometro).

Xabier Orbegozo izan zen garaile (15'25" % 70), Txapartegik segundo bat gehiago behar izan zuen (15'26" % 32)

Hendaiako Pentatloi Saria

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2021eko abuztuaren 30ean jokatu zen banakako pentatloia eta Izeta VI.a izan zen garailea. Bigarren izan zen Julen Gabirondori hiru minutuko aldea atera zion[18].

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. «Euskal pentatloi saria, gaur, ETB1en eta eitb.eus-en» EITB (Noiz kontsultatua: 2024-06-02).
  2. «Karmele Gisasolak Emakumezkoen Lehenengo Pentatloi Txapelketa irabazi du - Mallabia» Anboto.org (Noiz kontsultatua: 2024-06-02).
  3. «Telleria eta Zapirain, txapeldun Tolosan» EITB 2024-06-02 (Noiz kontsultatua: 2024-06-02).
  4. a b Euskal pentatloia jokatuko dute zezen-plazan irailaren 29an. uztarria.eus (Noiz kontsultatua: 2018-8-12).
  5. a b (Gaztelaniaz) «Xabier Zaldua, pentatleta txapelduna» Mundo Deportivo 2018-10-04 (Noiz kontsultatua: 2020-09-27).
  6. Zalduak irabazi du, bigarren aldiz, pentatloiko txapela. berria.eus (Noiz kontsultatua: 2019-9-23).
  7. «Emozio handiko lehia - Tolosaldea» Tolosaldeko ataria (Noiz kontsultatua: 2019-11-16).
  8. a b «Xabier Zalduak hirugarrenez irabazi du Euskal Pentatloi Txapelketa - Azpeitia» uztarria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-09-27).
  9. Hitza, Urola Kostako. (2021-09-26). «Izeta VI.ak marka hautsita irabazi du banakako IV. Euskal Pentatloi Saria» Urola Kostako Hitza (Noiz kontsultatua: 2022-09-04).
  10. «Andoni Iruretagoiena 'Izeta VI' eta Nerea Arruti nagusi, Pentatloi Sariaren finalean - Azpeitia» uztarria.eus (Noiz kontsultatua: 2022-09-25).
  11. Hitza, Ihintza Elustondo-Urola Kostako. (2023-09-28). «Hirugarren urtez jarraian, Izeta VI.ak jantzi du Euskal Pentatloi Sariaren txapela» Berria (Noiz kontsultatua: 2023-09-28).
  12. «Izeta VI.ak laugarren aldiz irabazi du Euskal Pentatloia» Berria 2024-09-22 (Noiz kontsultatua: 2024-09-25).
  13. «Izeta VI.a V. Euskal Pentatloi Sariko bigarren kanporaketan ariko da larunbatean - Zarautz» Zarauzkohitza.eus (Noiz kontsultatua: 2022-09-04).
  14. a b Ugartemendia, Unai. «Aitzindariak dira» Berria (Noiz kontsultatua: 2021-09-25).
  15. «Euskal pentatloia berreskuratuko du Azpeitiak ia 30 urteren ostean» El Diario Vasco 2018-06-30 (Noiz kontsultatua: 2020-09-27).
  16. SA, Baigorri Argitaletxea. (2019-05-21). «Txapartegik irabazi du pentatloia» GARA (Noiz kontsultatua: 2019-11-16).
  17. «Getxoko I. Pentatloia irabazi du Mikel Agirre ondarrutarrak - Lea-Artibai eta Mutrikuko Hitza» Lea-Artibai eta Mutrikuko Hitza 2019-11-11 (Noiz kontsultatua: 2019-11-16).
  18. «Andoni Iruretagoiena 'Izeta VI.a' Euskal Pentatloiko hurrengo kanporaketan lehiatuko da - Zarautz» Zarauzkohitza.eus (Noiz kontsultatua: 2022-09-04).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]