Eva Nogales
| Eva Nogales | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Colmenar Viejo, 1965eko maiatzaren 16a (58 urte) |
| Herrialdea |  Espainia  Ameriketako Estatu Batuak |
| Familia | |
| Ezkontidea(k) | Howard Padmor (en)  |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Madrilgo Unibertsitate Autonomoa University of Keele (en) |
| Hezkuntza-maila | Doktoretza |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | biofisikaria |
| Enplegatzailea(k) | Kaliforniako Unibertsitatea Berkeleyn |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Kidetza | Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia |
Evangelina Nogales de la Morena[1] (Colmenar Viejo, Madril, 1965), Eva Nogales izenez ezaguna, biofisikari espainiarra da eta Lawrence Berkeley Laborategi Nazionalean lan egiten du. Biokimikako, Biofisikako eta Biologia Estrukturaleko katedraduna da Kaliforniako Unibertsitateko Biologia Molekular eta Zelularreko sailean, Berkeleyn, eta Howard Hughes Institutu Medikoko ikertzailea da. Nazioarteko liderra da bere esparruan, kriomikroskopia elektronikoa erabiltzen baitu zelulen osagaiak maila atomikoan ikusteko.[2]
Shaw Saria jaso zuen 2023an, milioi bat eurokoa, gizakiaren zirrikitu atomikoak azaltzeagatik, eta Ekialdeko Nobel saria.[3][4]
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Colmenar Viejon jaio zen, Madrilen, 1965ean. Aita ardien artzaina zen eta ama brodatzailea. Haien obsesioa zen aurreztea beraien seme-alabek ikas zezaten.[5] 1988an lizentziatu zen Zientzia Fisikoetan Madrilgo Unibertsitate Autonomoan. Doktoretza Keeleko Unibertsitatean (Erresuma Batua) lortu zuen 1992an, sinkrotroiaren erradiazio-iturria ikertzen ari zela, Joan Bordasek gainbegiratuta.
Ikerketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bere doktorego-ikerketan Ken Downingeko laborategian lan egin zuen, Lawrence Berkeley Laborategi Nazionalean, eta kristalografia elektronikoaren bidez tubulinaren egitura atomikoa zehazten lehena izan zen.[6]
1998an, Berkeleyko Kaliforniako Unibertsitateko Biologia Molekular eta Zelularreko Departamentuko irakasle laguntzaile bihurtu zen, eta bertan mikrotubuluaren dinamika bere laborategian aztertzen jarraitu zuen.[7] Mikrotubuluez gain, Nogalesek multzo makromolekular handien alderdi estrukturalak eta funtzionalak aztertzen ditu; esate baterako, hasierako multzo eukarioto konplexuen itzulpena eta transkripzioa.[8] 2000z geroztik, Howard Hughes Institutu Medikoko ikertzailea da.[9] 2014. urtean, Nogalesek, Jennifer Doudna lankidearekin batera, Cas9ren egitura azaldu zuen, CRISPR edizio genetikoko sistema iraultzailean giltzarri den proteina bat.[10][11]
2015. urtean, Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionaleko kide hautatu zuten, eta, 2016. urteaz geroztik, Arte eta Zientzien Akademia Estatubatuarreko kide da, Berkeleyko Unibertsitateko Laborategiko beste zientzialari batzuekin batera, hala nola Edward Glaeser. Edward Glaeserrek Nogalesekin lan egin zuen elektroi-kryo-mikroskopian, elektroi-mikroskopio bat erabiltzen duen teknologia bat proteina-molekulak xehetasun atomikoan ikusteko.[12]
Konplexu makromolekularren egituraren eta funtzioen karakterizazioan lan egiten du. Bere laborategiak mikroskopio elektronikoa, irudi konputazionalaren analisia eta saiakuntza biokimikoak erabiltzen ditu mihiztatze makromolekular handien funtzioari eta erregulazioari buruzko ezagutzak lortzeko. Bere taldeak kriomikroskopia elektronikoa erabili zuen batez ere laborategiko tekniketarako.[13] Haren lanak funtzio zelularraren zenbait alderdi aurkitu ditu, minbiziaren eta beste gaixotasun batzuen tratamenduan garrantzitsuak direnak.[14]
Hautatutako argitalpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Nogales, Eva; Whittaker, Michael; Milligan, Ronald A.; Downing, Kenneth H.. (January 1999). «High-Resolution Model of the Microtubule» Cell 96 (1): 79–88. doi:. ISSN 0092-8674..
- Löwe, J; Li, H; Downing, K. H; Nogales, E. (2001-11-09). «Refined structure of αβ-tubulin at 3.5 Å resolution11Edited by I. A. Wilson» Journal of Molecular Biology 313 (5): 1045–1057. doi:. ISSN 0022-2836..
- Nogales, Eva. (2001-06-01). «Structural Insights into Microtubule Function» Annual Review of Biophysics and Biomolecular Structure 30 (1): 397–420. doi:. ISSN 1056-8700..
Sariak eta aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hainbat sari ditu Nogalesek:
- 2000: ikertzailea, Howard Hughes Institutu Medikoa
- 2005: Karrera goiztiarreko biziarteko zientzialariaren saria, Biologia Zelularreko Elkarte Amerikarra[15]
- 2006: Bikaintasun Zientifikoari Chabot saria
- 2015: Dorothy Crowfoot Hodgkin saria, Protein Society[16]
- 2015: Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionaleko kide hautatua
- 2016: Arte eta Zientzien Akademia[17] Amerikarreko kide hautatua
- 2018: Biologia zelularreko emakumeen saria (seniorra), Biologia Zelularreko Elkarte Amerikarra[18]
- 2019: Biokimikako Grimwade Domina.[19]
- 2020: Colmenar Viejoko Udalak Predilecta Alaba izendatu zuen.[20]
- 2021: AAAS Fellows saria.[21]
- 2021: Colmenar Viejoko Udalak Cerca Tejera auzoko etorbide nagusiari eman zion izena.[22]
- 2023: Shaw saria Bizitzaren eta Medikuntzaren Zientziei, Ekialdeko Nobel Saria, Patrick Cramer kimikari alemanarekin.[4][23]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ «Científicas españolas: las calles del nuevo barrio Cerca Tejera ya tienen nombres» Ayuntamiento de Colmenar Viejo 21 de julio de 2021.
- ↑ «Eva Nogales explica en el CNIO la nueva revolución de la biología estructural» Centro Nacional de Investigaciones Oncológicas (CNIO) 12 de agosto de 2014.
- ↑ Ansede, Manuel. (2023-12-29). «La hija del pastor de ovejas y la bordadora, en las quinielas para ganar el Nobel» El País.
- ↑ a b Martínez de la Fe, Eduardo. (2023-05-01). «La biofísica española Eva Nogales gana el “Premio Nobel Oriental” en Ciencias de la Vida» elperiodico.
- ↑ Ansede, Manuel. (2023-12-29). «La hija del pastor de ovejas y la bordadora, en las quinielas para ganar el Nobel» El País.
- ↑ Nogales, E., Wolf, S. G. and Downing, K. H. (1998.) Structure of the ab tubulin dimer by electron crystallography. Nature, 391, 199-203.
- ↑ Nogales, E., Wang. H-W. (2006.) Structural intermediates in microtubule assembly and disassembly: how and why? Curr. Opin. Cell. Biol., 18 (2):179-84.
- ↑ Michael A. Cianfrocco, George A. Kassavetis, Patricia Grob, Jie Fang, Tamar Juven-Gershon, James T. Kadonaga, Eva Nogales (2013.) Human TFIID Binds to Core Promoter DNA in a Reorganized Structural State. Cell, 152(1):120-131.
- ↑ «Eva Nogales, PhD | Investigator Profile | 2000-Present» www.hhmi.org.
- ↑ lcyarris. (2014-02-06). «New Insight into an Emerging Genome-Editing Tool - Berkeley Lab» Berkeley Lab News Center.
- ↑ Ansede, Manuel. (2023-12-29). «La hija del pastor de ovejas y la bordadora, en las quinielas para ganar el Nobel» El País.
- ↑ «9 campus faculty selected for membership in American Academy of Arts and Sciences | The Daily Californian» The Daily Californian 22 de abril de 2016.
- ↑ «How to See Living Machines» Medical Design Technology 7 de diciembre de 2016.
- ↑ 4-traders. «| 4-Traders» www.4-traders.com.
- ↑ «Early Career Life Scientist Award» ASCB.
- ↑ «Announcing the winners of the 2015 Protein Society Awards» EurekAlert!.
- ↑ «9 campus faculty selected for membership in American Academy of Arts and Sciences | The Daily Californian» The Daily Californian 2016-04-22.
- ↑ «Women in Cell Biology Awards» ASCB.
- ↑ «Nogales Receives 2019 Grimwade Medal» Biosciences Area 2019-03-07.
- ↑ Evangelina Nogales, una de las líderes mundiales en ciencia, es nombrada Hija Predilecta de la Villa de Colmenar Viejo. 2020-11-26.
- ↑ «AAAS Honors Outstanding Scientific Contributors as 2021 AAAS Fellows | American Association for the Advancement of Science» www.aaas.org.
- ↑ «Científicas españolas: las calles del nuevo barrio Cerca Tejera ya tienen nombres» colmenarviejo.com.
- ↑ Ansede, Manuel. (2023-12-29). «La hija del pastor de ovejas y la bordadora, en las quinielas para ganar el Nobel» El País.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q4795157
Multimedia: Eva Nogales / Q4795157