Grete Stern

Grete Stern
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Elberfeld, 1904ko maiatzaren 9a
Herrialdea	Alemania ; Argentina
Heriotza	Buenos Aires, 1999ko abenduaren 24a (95 urte)
Familia
Ezkontidea(k)	Horacio Coppola (en)
Hezkuntza
Heziketa	Bauhaus ; State Academy of Fine Arts Stuttgart (en)
Hizkuntzak	alemana
Jarduerak
Jarduerak	argazkilaria, margolaria eta diseinatzailea
	Parte-hartzailea documenta 12 (en) ;
Lantokia(k)	Britainia Handia eta Buenos Aires

Grete Stern (Elberfeld, Alemania, 1904ko maiatzaren 9a — Buenos Aires, Argentina, 1999ko abenduaren 24a) alemaniar-argentinar diseinatzailea, argazkilaria eta irakaslea izan zen, Bauhaus eskolako ikaslea.^[1]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1930eko hamarkadan, Ellen Auerbach-ekin (ezkongabetan Ellen Rosenberg) lan egin zuen.^[2] Geroxeago, Hitler boterera iritsi zenean, emigratu egin behar izan zuen, judu jatorriarengatik eta ezkerreko ideologiarengatik. Hasieran, Londresera joan zen, eta 1934an estudio bat ireki zuen, baina Horacio Coppola argazkilari argentinarrarekin zuen harremana sendotu ondoren (Bauhausen ikasi zuen argazkilari argentinarrarekin, eta harekin ezkondu zen azkenean), Argentinara joan zen. 1935eko abuztuan iritsi zen herrialde horretara, eta hantxe egin zuten biek beren argazki-legatu gehiena. 1943an banandu zen arren, bere burua argentinartzat hartzen zuen, eta 1958an nazionalitate hori hartu zuen.^[3] Emakumearen arazoak argazki eta fotomuntaketaren bidez azaleratu zituen Latinoamerikako lehen argazkilaria izan zen.^[4]^[5]

Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Buenos Aireseko familia-etxea intelektualen topagunea izan zen. Lagunen artean, Pablo Neruda, Jorge Luis Borges, Renate Schottelius, Clement Moreau eta beste batzuk izan zituen. Bertolt Brecht eta Jorge Luis Borges izan ziren erretratatu zituen nazioarteko pertsona ospetsuetako batzuk.

Bananduta, Argentinan jarraitu zuen. Hego Amerikako herrialde horretan zehar bidaiatu zuen, eta jende gutxi bazen ere, gizarte indigena ezagutu zuen. Argazkiak atera eta modu berezian parte hartu zuen. Argazkigintzako irakasle izatera iritsi zen Chaco probintziako Erresistentzia Unibertsitatean, eta eskualde hartako gizarte-arazoetan aritu zen.

1961ean, Clementina izeneko Argentinako helburu zientifikoetarako lehen ordenagailuaren argazkia egin zuen, Buenos Airesko Unibertsitateak unibertsitateko argazkigintzako ordezkapena egiteko kontratatu zuenean.

1982an, Konex Saria, Argentinako historiako 5 emakume-argazkilari onenetarikoari emandako Meritu Diploma Saria lortu zuen.

1985ean, begiko gaitz baten ondorioz, argazkigintza utzi zuen.

Lana[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bokazio argiarekin eta benetako argazki esperientziarekin, Bauhaus eskolara joan zen Walter Peterhans irakaslearen eskutik.

"Ametsak" serieko lanek, onirikoak eta surrealistak, garbi erakusten dute abangoardiako kutsua. Lan horretan 1948 eta 1952 artean egindako 150 fotomuntaketa sartzen dira, "Idilio" aldizkari femeninoaren zutabe bat irudikatuz. Lan horietan emakumeen "ametsak" azaltzen dira, eta zutabearen edukia ironizatzen dute; beraz, ikuspegi feministatzat hartzen da, aldizkariaren beraren ildo editorialarekin kontraesanean. Stern emakumearen arazoak argazkiaren bidez eta, are gehiago, fotomuntaketaren bidez azaleratu zituen Latinoamerikako lehen argazkilaria izan zen.^[4]^[5]

Sentsibilitate handikoak dira, halaber, erretratuak, irudi dokumentalak, Buenos Airesi edo Argentinako indigenei buruzko erreportajeak.

Liburuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Buenos Aires, 1953an Peuserrek argitaratua. (1952tik 1953ra bitartean egindako argazkiak. Horretarako, hiri-paisaiaren eta ohituren 1.500 argazki inguru egin zituen).^[6]
Aborígenes del Gran Chaco. Fotografías de Grete Stern/Txako Handiaren aborigenak. Grete Stern-en argazkiak, Antorchas Fundazioak eta CEPPA Fundazioak argitaratua, 2005ean.^[7]

Erakusketak (Hautaketa)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1985: La photographie du Bauhaus, Montrealeko Arte Garaikideko Museoa (Kanada)
1998: Arte Madí (Kolektiboa), Arte Garaikideko Extremadurako eta Iberoamerikako Museoa MEIAC, Badajoz (Espainia)
2001: Sueños, Presentation House Gallery - PHG, North Vancouver, BC (Kanada)
2003: Arte Abstracto Argentino (Kolektiboa), Proa Fundazioa, Buenos Aires (Argentina)
2005: Culturas del Gran Chaco (Individual), Proa Fundazioa, Buenos Aires (Argentina)
2011: Los sueños 1948 - 1951 (Banakakoa), Buenos Aireseko Latinoamerikako Arte Museoa (Argentina)

Sariak eta aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1982an, Konex Saria, Argentinako historiako 5 emakume-argazkilari onenetarikoari emandako Meritu Diploma Saria lortu zuen.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ «Grete Stern | Jewish Women's Archive» jwa.org.
↑ O'Connor, John J.. (6 de febrero de 1997). Two Proto-Feminists Remember Weimar. ISSN 0362-4331..
↑ (Gaztelaniaz) «Diccionario de historia de la fotografía - Ediciones Cátedra» catedra.com (Noiz kontsultatua: 2023-06-13).
↑ ^a ^b Grete Stern. Feminismo y fotomontajes.
↑ ^a ^b https://web.archive.org/web/20230606172029/https://ilustracion.fadu.uba.ar/2016/05/22/grete-stern-revista-idilio/
↑ Los sueños de Grete Stern. .
↑ Aborígenes del Gran Chaco. .

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q215618
Multimedia: Grete Stern / Q215618

[1] «Grete Stern | Jewish Women's Archive» jwa.org.

[2] O'Connor, John J.. (6 de febrero de 1997). Two Proto-Feminists Remember Weimar. ISSN 0362-4331..

[3] (Gaztelaniaz) «Diccionario de historia de la fotografía - Ediciones Cátedra» catedra.com (Noiz kontsultatua: 2023-06-13).

[lamiradadelmamut-4] Grete Stern. Feminismo y fotomontajes.

[:0-5] ttps://web.archive.org/web/20230606172029/https://ilustracion.fadu.uba.ar/2016/05/22/grete-stern-revista-idilio/

[6] Los sueños de Grete Stern. .

[7] Aborígenes del Gran Chaco. .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]