The Wind in the Willows

The Wind in the Willows
Jatorria
Egilea(k)	Kenneth Grahame
Argitaratze-data	1908
Izenburua	The Wind in the Willows
Jatorrizko herrialdea	Erresuma Batua
Ilustratzailea	Paul Bransom (en)
Argitaletxea	Charles Scribner's Sons (en)
Ezaugarriak
Genero artistikoa	children's novel (en)
Hizkuntza	ingelesa
Egile-eskubideak	jabetza publiko
Kokapena
Bilduma	Victoria and Albert Museum
Fikzioa
Kontakizunaren tokia	Berkshire eta Ingalaterra
ikusi Mr. Toad (en)

Frontispicio (arg. 1913koa).

Arg. 1913koa.

Haizea Sahatzetan (ingelesez, The Wind in the Willows) Kenneth Grahame idazle eskoziarrak idatzitako eleberria da. 1908an argitaratu zen, eta arrakastak berehala bihurtu zuen ingelesezko haur-literaturako klasiko.

Jatorria

Grahamek Alistair semearentzako fabula idatzi zuen, eta hark, lau urte zituela, animaliak aukeratu zituen. ^{[erreferentzia behar]} Aitak semeari idatzitako 15 gutunetan garatu zuen istorioa, eta,1908ko ekainean Ingalaterrako Bankuko idazkari kargua utzi ondoren, azkenean 1908ko urrian argitaratu zuen. Ingalaterrako bizitza pastoralari, bizitza sinpleari eta adiskidetasunari egindako kantu hau umorez eta poesiaz beteta dago. Eleberrian mistizismoa, abentura, moralitatea eta adiskidetasuna nahasten dira. Lortutako arrakastari esker, Kenneth Grahamek, prosara pasatu baino lehen poesia arrakastarik gabe idatzi zuenak, bere lana Ingalaterrako Bankuan utzi eta landara joan ahal izan zen.

Pertsonaiak

• Satorra: Sator atsegina, etxekoia eta sinplea da. Garbiketaz nazkatuta, kanpoko mundura ateratzen da, baina ibaiko bazterreko atzera-aurrerak eta bullizioak gainezka egiten dute, baina azkenean egokitu egiten da.
• Arratoia: Arratoi (arra) bat da, urezkoa, kultua, lasaia eta atsegina, literatura-asmoekin eta aisialdiko bizitzarekin. Ratitok ibaia maite du eta Satora hartzen du bere hegalaren azpian. Iturri batzuek sir Arthur Qu-Couch Ratitoren pertsonaiarentzako eredutzat jotzen duten arren, beste batzuek diote Frederick Furall-en oinarrituta dagoela, Grahameren laguna eta Qu-Couch arraunzalea bezala, agian Grahame animatu zuen eleberria idaztera.
• Sapo jauna: apo aberatsa da eta Toad Hall etxearen jabea da. Ederra da, onbera eta adimentsua, baina mimatua, irentsia etaoldarkorra; ontziekin eta automobilismoarekin gustura dago, azkenean, espetxeratu eginten dute, lapurreta, ausarkeriaz gidatzea eta desegokitasuna direla eta. Iturri batzuen arabera, pertsonaiaren oinarria Alistair da, Grahameren semea.
• Azkonar jauna: konpainia gustatzen ez zaion azkonar bat da, eta lur azpiko kokaleku erromatar baten hondarrak dituen lur azpiko kobazuloan bizi den "jakintsu eta ermitau" baten irudia irudikatzen du. Sapo jaunaren aita zenaren laguna da, eta zorrotza da apoarekin, baina baikorra da haren ezaugarri onak nagusituko direla.
• Igaraba: Ratitoren laguna da, "saltzaile ibiltari" baten estereotipoa. Kanporakoia eta autosufizientea da.
• Baso Basatiaren erbinudeak: Historiako antagonista nagusiak dira. Haiek Toad Hall-en jabe egin nahi dute.'
• Basoko biztanleak: katagorriak eta untxiak.
• Ogia: 7. kapituluan bere agerpen bakarra egiten duen jainkoa.

Laburpena

Udaberriko garbiketaz nazkatuta dagoen sator bat paseatzera eta kanpoko mundua ezagutzera joaten da. Han ur-arratoi bat ezagutzen du. Lagunak egiten dira eta berarekin bizitzen geratzen da. Inguruan bizi diren hainbat pertsonaia ezagutzen ditu: (apoa, azkonarra, igaraba) eta hainbat abentura biziko dituzte.

Analisia

Eleberrian Ingalaterrako gizarte-klaseen irudikapen bat ikus daiteke; izan ere, Apoa, eleberriaren funtsezko pertsonaia, klase altuko kide bat dirudi, Arratoia eta Azkona klase ertaina dira, eta Satorra, bere izaera dela eta, behe-klasekoa da.

Liburuak hizkuntza laua eta ulergarria du, poesia-ukituekin eta umorearekin. Adiskidetasuna, leialtasuna, bizitza lanpetua eta neketsua izateko poztasunak, janariaren plazer errazak eta lagunekin edatea bezalako balioak nabarmentzen dira. Moralizatzailea izan gabe, jarrera gogoangarriei eta harrokeriari buruzko zenbait ikasgai ematen ditu, apoaren pertsonaiarekin.

Irudia

Nahiz eta E. H Shepard-ek 1931ko ediziorako egindako ilustrazioak behin betikoak izan, ipuinaren hainbat edizio egin dira 50 bat ilustratzaileren eskutik: Paul Bransom (1913), Arthur Rackham (1940), Tasha Tudor (1966), Michael Hague (1980), Scott McKowen (2005), Robert Ingpen (2007), Michael Foreman, Patrick Benson, John Burningham e Inga Moore.

Harrera kritikoa

Liburua 1908ko urrian argitaratu zuen Methuen-ek, zenbait editorek baztertu ondoren. Hasierako harrera kritikoa oso negatiboa izan zen arren, 1909ko urtarrilean, orduan AEBetako lehendakaria zena., Theodore Rooseveltek Grahame-ri idatzi zion bere emazteak liburua irakurri zuela seme-alabentzat eta berak «irakurri eta irakurri» zuela esateko. Geroago, Rooseveltek Scribner editore estatubatuarrari argitaratzeko proposatu zion.

Antzerki lana

1929ko abenduaren 17an, Londresko Lyric Theatre antzokian "Haizea sahatsetan" obraren lehen dramatizazioa antzeztu zen. Autore ingelesa A. A. Milner, 1926an Winnie the Pooh hartzaren sortzailea izateagatik ezagunagoa denak, Toad Hall-eko Apia (Toad of Toad Hall) antzezlana izendatu zuen. Lanak lau pertsonaia ditu: arratoia, azkonarra, satorra eta apoa.

Zinemako eta telebistako egokitzapenak

• 1949an, Walt Disneyren animazio-film labur bat egin zen, La leyenda de Sleepy Hollow y el Señor Sapo izeneko hamaikagarren film luzeklasikotik abiatuta, Basil Rathbonek kontatuta. Animatutako filmaren lehen erdian, Apo jauna izena duen film laburra agertuko da. Bigarren erdiak La leyenda de Sleepy Hollow film laburra erakusten du, Washington Irvingen obran oinarritua.
• 1967an, Pink Floyd rock progresiboko talde britainiar ospetsuak The Piper at the Gates of Dawn diskoa argitaratu zuen, Kenneth Grahamek idatzitako liburuko zazpigarren kapituluaren izenburua duena. Azken horrek, antza, eragina izan zuen Syd Barrett taldearen konpositore eta abeslariaren haurtzaroan.
• 1984tik 1990era, lau denboraldi egin ziren telesail batean (lehen, film bat egin zen 1983an), jatorrizko istorioetan set-ak eta pertsonaiak erabiliz, baina, horrez gain, liburuko kapitulu batzuk ere sartu ziren, filmean agertu ez zirenak, hala nola "The Piper at the Gates of Dawn". Pertsonaiak animaziozko panpinak ziren, bolumeneko animazioaren teknikaren bidez. Ahots-aktoreen artean David Jason, Sir Michael Hordern, Peter Sallis, Richard Pearson eta Ian Carmichael egon ziren.
• 1987an, Rankin/Bassek ekoitzitako telebistarako film musikala izan zen. Bertsio hau oso fidela izan zen liburuarekiko, eta hainbat abesti original agertzen dira, Judy Collins folk abeslariak interpretatutako izenburu bereko izenburuak barne. Besteak beste, Eddie Bracken (satorra), José Ferrer (azkonarra), Roddy McDowall (Ratty) eta Charles Nelson Reilly (apoa).
• 1988an, beste egokitzapen bat egin zen Australian, Burbank Films Australiak ekoitzitako eta Leonard Lee-k egokitutako telebistarako saio berezi gisa.
• 1996an, Terry Jonesek zuzendu zuen nobelaren zinemarako bertsioa. Filmean aktore hauek parte hartzen dute: Steve Coogan, Eric Idle, Terry Jones, Antony Sher, Nicol Williamson, John Cleese, Stephen Fry, Bernard Hill, Michael Palin, Nigel Planer, Julia Sawalha eta Victoria Wood. Ipuinean bezala, Sator jaunak lurrezko dardara baten ondoren etxetik irtetea lortzen du, eta ibaiaren ertzean bizi den arratoiaren laguntzarekin, Sapo jaunaren bila joaten da. Animaliek bizitza lasaia bizi dute ibaiaren ertzean, eta abenturaz betetako mundu zabal hori pixka bat gehiago ezagutu nahi dute.
• Los Simpsons-en hamargarren denboraldiko zazpigarren kapituluan, Lisak 10 lortzen du, eta Lisaren ikasturtean eleberria irakurri behar dute azterketa bat egiteko.
• Matildaren zinemarako egokitzapenean, Honey andereñoak modu sekretuan oparitzen dio eleberria protagonistari, Matildaren etorkizunari buruz gurasoekin izaten duen eztabaida baten ondoren.

Etorkizuneko proiektuak

• 2003an, Guillermo del Toro Disneyrako egokitzapen batean lanean ari zen. Zuzeneko ekintzaren eta CGI animazioaren arteko nahasketa da, eta zuzendariak zergatik utzi behar izan zuen proiektua azaldu zuen. «Liburu ederra da, gero exekutiboekin batzera joan nintzen eta esan zuten: "Apoa patinez ibil eta gauza zoroak esan liteke," eta orduan esan nuen: "plazera izan da...".» ^{[erreferentzia behar]}
• 2010ean, iragarri zen Ray Griggs istorioaren zuzeneko ekintzaren eta CGI animazioaren nahastearen egokitzapena garatzen ari zela, eta Zeelanda Berrian 2010aren amaieran filmatzen hasteko programatu zela.
• 2011ko abenduan jakinarazi zen Julian Fellowesek, George Stiles eta Anthony Drewe konpositoreekin batera, West End-en estreinatuko zen liburuaren egokitzapen musikalerako gidoia idatziko zuela.

Kanpo estekak

• Texto español en E-book.
• Texto inglés en el sitio de Wikisource. Algún capítulo cuenta con versión de audio, también en inglés.
• [1] en el sitio de la Biblioteca Bodleiana de la Universidad de Oxford. (Ingelesez).
• Facsímiles electrónicos de textos ingleses en el sitio de Internet Archive.
• Texto inglés en E-book de una edición de 1913, con ilustraciones de Paul Branson en el sitio del Proyecto Gutenberg.
• Versiones de audio20px procedentes de Internet Archive y de LibriVox. (Ingelesez).
• Lectura20px en inglés en LibriVox, en Commons.
• Viento en los sauces Internet Movie Databaseren webgunean (Ingelesez) Corresponde a la película de 1996.
• Wind on the Willows en el Nederlander Theater: sitio sobre un musical de Broadway; ofrece audiciones20px de algunos números. (Ingelesez).

• Datuak: Q936276
• Multimedia: The Wind in the Willows / Q936276