Herodion
| Herodion | |
|---|---|
 | |
| Kokapena | |
| Occupied territory | Zisjordania |
| Palestina Estatuko lurralde-antolaketa | Betleemgo Gobernazioa |
| Hiria | Betleem |
| Koordenatuak | 31°39′57″N 35°14′29″E / 31.6658°N 35.2414°E |
 | |
| Altitudea | 758 m, itsas mailaren gainetik |
| Historia eta erabilera | |
| Irekiera | K.a. 15 |
| Arkitektura | |
| Dimentsioak | 758 ( ) m |
Herodion (antzinako grezieraz: Ἡρώδειον; arabieraz: هيروديون; hebreeraz: הרודיון), Herodium (latinez) edo Jabal al-Fureidis (arabieraz: هيروديون, Jabal al-Fourdis, euskaraz: «paradisu txikiko mendia») Herodes Handia erregeak, Jerusalemgo asmondarren aurkako garaipen militar baten ondoren, k.a. 23 eta 20 urteen artean eraikitako jauregi-gotorlekua izan zen. Jerusalemdik 12 kilometro hegoaldera eta Betleemdik 5 kilometro hego-ekialdera dago, Zisjordanian.
Aztarnategia C eremuan dago, hau da, israeldar administrazio zibilpean, eta Israelgo Natura eta Parkeen Erakundeak kudeatzen du.[1]
Etimologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Herodiona Herodes Handiaren omenez deitzen den leku bakarra da. Gurutzatuek "Frankoen Mendia" deitzen zioten. Bertako biztanle arabiarrek, berriz, Jabal al-Fourdis ("Paradisuko mendia") deitzen diote..[2] Hebrear izen modernoa, Herodion (hebreeraz: הרודיון), greziar izenaren transliterazioa da. Hala ere, israeldar arkeologoek hebreerazko lekuaren jatorrizko izena Herodis (hebreeraz: הרודיס) zela baieztatu dute, Judeako basamortuko Muraba'at kobazuloetatik berreskuratutako Bar Kokhbaren gutunetako batean agertzen den bezala.[3] Iturri batzuek Fourdis arabierazko izena hebreerazko izenaren endekatzea izan daitekeela diote.
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Herodesek idumearrak Jerusalem baino Herodion nahiago zuen atseden-lekutzat. Bertan lurperatu zuten Herodes Jerikon hil ondoren. Ondoren, toparka batek hiria hartu zuen, baina haren distira iragankorra izango zen, Flavio Joseforen deskribapen distiratsuaren ondoren Ptolomeok ez baitzuen aipatzen. Judu matxinada handian (66-73), gotorleku bezala balio izan zuen, eta 71. urtean, Luzilio Baso eta bere Legio X Fretensis Masadarantz zihoazenean, erromatarrek konkistatu eta suntsitu zuten. Izan ere, Herodion, Masada eta Makeronte juduen erresistentziaren azken hiru guneak izan ziren. Abandonatuta, juduen hirugarren matxinadan (132-135) erabili zuten berriro, eta, ondoren, hutsik geratu zen V. mendera arte. Mende horretan, berriz ere gune erlijioso gisa populatu zuten, eta komunitate monastiko batek okupatu zuen. San Jeronimok Bethaccarem izeneko hiri batez hitz egiten zuen. Aztarnategiko behealdean hiru eliza aurkitu dira.
Gurutzadetako "Frankoen Mendi"tzat ere hartu dute (ustez Jerusalem erori ondoren, berrogei urtez iraun zuena baina hori, ziur aski, 1483an Felix Fabriren Evagatorium: de Monte Rama et ejus Oppido fortissim lanean agertutako kondaira bat besterik ez da).
2007ko maiatzaren 8an, Jerusalemgo Unibertsitate Hebrearreko israeldar arkeologoek Herodes Handiaren hilobia Herodioian aurkitu zutela iragarri zuten.[4]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ (Ingelesez) Cook, Jonathan. (2013-3-1). «Herod exhibit digs up controversy» Al Jazeera.
- ↑ Guérin, Victor. "Description de la Palestine L'imprimerie Impériale: Paris 1869, pp. 125–132.
- ↑ Roland de-Vaux, Descubrimientos en el Desierto de Judea, vol. 2, Oxford 1961, pp. 126, 130 – 131
- ↑ (Gaztelaniaz) «La Universidad Hebrea anuncia el hallazgo de la tumba del rey Herodes» El Mundo 2007/05/08.
