Hipopotamo

Hipopotamo
	Irudi gehiago
Iraute egoera
	; Kaltebera (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Animalia
Filuma	Chordata
Klasea	Mammalia
Ordena	Artiodactyla
Familia	Hippopotamidae
Generoa	Hippopotamus
Espeziea	Hippopotamus amphibius; Lineo, 1758
Banaketa mapa
Datu orokorrak
Ernaldia	8 hilabete
Gizakiak ateratzen dizkion produktuak	hippopotamus ivory (en)

Hipopotamoa (Hippopotamus amphibius) Hippopotamus generoa egun bi espezie dituen artiodactyla ordenako ugaztun handia da. Izena grezieratik dator, eta «ibai zaldia» esan nahi du (ιπποπόταμος, hippopotamos: hippos «zaldia» eta potamos «ibaia»). Hipopotamo nanoarekin batera (Choeropsis liberiensis), Hipopotamidoen espezie bakarrak dira.

Ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Animalia erdi urtarra da, Saharaz azpiko Afrikako ibai eta aintziretan bizi da, 40 lagun arteko taldeetan. Egunez uretan edo lohietan atseden hartzen dute; iluntzean belarra jatera irteten dira. Hipopotamoa uretan ugaltzen da eta bertan erditzen du. Uretan taldean egoten badira ere, belarra jatean bakarka ibiltzen dira. Ugaztun handiak dira, hankak motzekoak eta gorputzak upel forma du. Buru handia eta ahoa zabala dute. Txerriek bezala, lau behatz dituzte, baina ibiltzeko laurak erabiltzen dituzte. Urdailak hiru ganbera dituen arren, ez dira benetako hausnarkariak.

Hipopotamo arrunta Afrika erdialdeko eskualde zingiratsuetan bizi da talde oso handietan eta, berez, denbora gehiena uretan ematen du. Eguzkitan etzanda egoteko eta erditzerako bakarrik irteten dira uretatik. Arra 4 metro luze da eta 3 tonara irits liteke; emeak pixka bat txikiagoak dira.

Hipopotamoa ahoa zabalik.

Itxurari eta dituzten hanka motzei begiratuta, baldarrak eta astunak dirudite, baina erasotuak direnean, 40 km/h-ko abiadura har dezakete. Haien ezaugarri nagusietako bat ahoa eraso armatzat erabiltzea da, oso handia eta letagin zorrotzekin hornitua baitute. Animalia taldekoia da. Hori dela eta, bat bakarrik ikustea oso arraroa da. Haien lorratzak oso handiak eta bidezidor modukoak dira. Egunez uretan edo lohietan atseden hartzen dute; iluntzean, belarra jatera irteten dira. Uretan ugaldu eta bertan erditzen da: han taldean egoten badira ere, belarra jatean bakarka ibiltzen dira.

Hipopotamo heldua 3-5 minutu egon daiteke uren azpian, azaleratu eta arnas hartu baino lehen.

Gaur egungo espeziak azal leunak ditu eta ez du gantz edo izerdi gurunik. Epidermisa nahiko argala denez, leku lehorretan asko deshidratatzen dira. 4,5 metro luze izaten dira inoiz eta pisua 1.500etik 1.800 kg-ra bitartekoa da arretan eta 1.300dik 1.500 kg-ra bitartekoa emeetan.

Elikadura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehorreko belarrez eta loto lore izeneko ur-landareez elikatzen dira. Arrain eta txori espezie asko haren gorotzez elikatzen dira.

Zaintza-lerroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sudur-zulo, begi eta belarri irtenak ditu eta ur-azalera ateratzen ditu murgilduta dagoenean; horrela, bere ingurunea zain dezake ezkutuan dela, eta baita arnasa hartu ere.

Historia ebolutiboa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hipopotamoek antrakoteridoetatik datoz: haietatik Miozeno garaian bereizi ziren. Hipopotamoa agertu ondoren, antrakoteridoek gainbehera joan ziren eta, aldaketa klimatikoaren ondorioz, finean desagertu. Espezie ugari desagertu ziren, eta gaur egun bakarrik bi espezie bizirik daude, hipopotamo arrunta eta hipopotamo nanoa.

Duela 30.000 urte arte, Iberiar Penintsulan bizi izan zen, baita Malta eta Zipren ere.