Lamberto Loria
| Lamberto Loria | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Alexandria, 1855eko otsailaren 12a |
| Herrialdea |  Italiako Erresuma (1861eko martxoaren 17a - 1913ko apirilaren 4a) |
| Heriotza | Erroma, 1913ko apirilaren 4a (58 urte) |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Pisako Unibertsitatea |
| Hizkuntzak | italiera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | esploratzailea eta naturalista |
Lamberto Loria (Alexandria, Egipto, 1855eko otsailaren 12a - Erroma, 1913ko apirilaren 4a) etnografo, naturalista eta esploratzaile italiarra izan zen.
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Egiptoko Alexandrian jaioa, familia judu batean. Ama hil ondoren, Clara Italiara itzuli zen Marcorekin —aita—, eta Pisan finkatu zen.[1] Han, bigarren hezkuntzako eskolara eta unibertsitatera joan zen, 1881ean matematikan graduatu arte.[2] Gero, Italiako Antropologia eta Etnologia Elkartera joan zen, Paolo Mantegazzak (1870) Florentzian sortua, eta etnoantropologia-ikerketen zale amorratua izan zen.
1883an Suedia, Norvegia, Finlandia, Errusia eta Turkestan bisitatu zituen. Herrialde horietan interes etnografikoko objektu ugari ikusi zituen. 1886an Ginea Berrira abiatu zen Helio Modiglianirekin batera, baina osasun-arrazoiengatik Indian egonaldi labur bat egitera mugatu zen. Ondoren, Egipto Garairantz abiatu eta Nilotik igo zen lehen ur-jauziraino.[2]
Oso laster bere interes zientifiko eta etnografikoak Ginea Berrira bideratu zituen, Luigi María de Albertis eta Odoardo Beccarik 1865 eta 1886 artean jada partzialki esploratu zuten uharte batera. Gero Ginea Berriko lurraldearen hego-ekialderantz abiatu zen eta 1888. urte amaieran Papua aldera, 1889-1890 eta 1892-1897 urteetan esploratu zuen eskualdea. [2]
Ginea Berrian zazpi urtez egon zen, Trobriand uharteak bisitatu zituen eta Eritrearako azken bidaia laburra egin zuen, 1905ean.[3][2]
Bere bilduma naturalista eta etnografiko askotarikoak Italiako museo handienetara (Genovako Zibiko Museoa, [3] Erromako Pigorini Museoa, Florentziako Antropologia eta Etnologia Museoa eta Modenako Arkeologia eta Etnologia Museoa) bat egiten zuen bitartean, Loriak zenbait argitaratu zituen. Ginea Berrian (edo Papuasia, orduan deitzen zitzaion bezala) egindako ikerketei buruzko idazki gutxi, ohar eta egunkari moduan argitaratu gabe geratu zirenak.
Hainbat animalia espeziek Lamberto Loriaren izena ohoratzen dute, hala nola igel mota bat (Oreophryne loriae), musker bat (Cyrtodactylus loriae), scinco bat (Sphenomorphus loriae), suge bat (Toxicocalamus loriae), Loriaren paradise belusatua (Cnemophilus loriae), Loriaren zuhaitz-sagua (Pogonomys loriae), eta bi hegazti azpiespezie (Ptilorrhoa leucosticta loriae eta Pitta erythrogaster loriae), besteak beste.
Bere bizitzako azken fasean —Italian ezarria eta esploratzaile-jarduera amaitua— italiar etnografian aritu zen, eta Mantegazzaren ikasle zen Aldobrandino Mochi antropologo fisikoarekin batera aritu zen, Italiako herrietako objektuak biltzen. Biek ikuspegi teoriko eboluzionista zuten, gizarte "zibilen" mendeko klaseak primitiboen antzekoak zirela uste baitzuten, beren bizimoduagatik eta kulturagatik. Biek 1906an sortu zuten Florentziako Etnografia Museo italiarra. Erromako Arte eta Tradizio Herrikoien Museoaren (MAT) gune nagusia osatzen dute museo horretako materialek. 1910ean Italiako Etnografia Elkartea sortu zuen eta 1911n Italiako hiriburuan antolatu zen lehen Biltzar Nazionalaren sustatzaile izan zen.
Italiako Etnografia Erakusketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Urte horretan bertan, Italiaren bateratzearen mendeurrenaren ospakizunak zirela eta, Italiako etnografia-erakusketa bat antolatu zen hiriburuan, bisitariei herri-klaseen bizitzaren benetako irudi bat eskaintzeko. Horretarako, eta Ferdinando Martiniren eskariz, Florentziako Etnografia Museoko materialak Erromara transferitu ziren, baina, batez ere, erreproduzitutako bilduma etnografikoak erakutsi ziren, eskualdeko jantzietan egindako jatorrizko aurkikuntzen manipulazio nahiko sakonean oinarrituta. “Egiazkoak”, izan ere, ez ziren existitzen, eta Loriako kolaboratzaileak arduratu ziren Italiarako materiala biltzeaz, antzinako jantzi folklorikoen ereduari jarraituz, osatu gabeak, margulduak eta urratuak.
