Micaela Díaz Rabaneda
| Micaela Díaz Rabaneda | |||
|---|---|---|---|
 | |||
1927ko urriaren 10a - 1930eko otsailaren 15a | |||
| Bizitza | |||
| Jaiotza | Azkoien, 1898ko irailaren 29a | ||
| Herrialdea |  Nafarroa Garaia | ||
| Heriotza | XX. mendea ( urte) | ||
| Hezkuntza | |||
| Hizkuntzak | gaztelania | ||
| Jarduerak | |||
| Jarduerak | irakaslea eta politikaria | ||
_Version_with_Golden_Fleece_and_Charles_III_Orders.svg){kind=small}
Micaela Díaz Rabaneda (Azkoien, Nafarroa Garaia, 1878ko azaroaren 29a – XX. mendea) nafar maistra, pedagogoa eta politikaria izan zen, Primo de Riveraren diktaduran (1927-1930) Kontsultarako Asanblada Nazionalean parte hartu zuena.[1]
1927an, Primo de Riveraren diktaduraren Batzar Nazional Aholku-emailean ordezkatutako 13 emakumeetako bat izan zen.[2][3]
Bizitza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1878ko irailaren 29an jaio zen Nafarroako Azkoien herrian, nekazari jabe txikien familia batean. Bere aita, Juan Cruz Diaz Silvestre (Azkoien, 1844-1916), aleen merkataritzan aritzen zen. Ia bere lehen hogeita hamar urteak sorterrian bizitzen eman zituen, eta bertan igaro zituen oporraldi batzuk.[4]
Irakasle ikasketak egin zituen Iruñeko Maistren Eskola Normalean, 1892-1893 ikasturtean; oinarrizko gradua 1894an gainditu zuen, eta goi gradua 1895ean. 1898ko maiatzean, Zaragozako Aliagako oinarrizko eskolako maistra plaza bat lortu zuen, eta hantxe jarraitu zuen 1901era arte. Gero, Iruñera itzuli zen, 1902ko maiatzean, Iruñeko haur-eskola graduatuko maistra laguntzaile jarduteko. Gerora, hainbat plazatarako oposizioa egin zuen, eta 1907an Galiziara joan ahal izan zen. Ordurako irakasle laguntzaile gisa sartua zen Madrilgo eskolan.
Hiriburuan bizi zenez, Magisteritzako Goi Mailako Ikasketen Eskolan matrikulatu ahal izan zen, eta Letren Ataleko goi mailako titulua lortu zuen, Maria de Maeztu, Juana Ontañon Valiente eta Concepcion Alfayaren promozio berekoa izanik.[4]
1911-1912an, Zientzia Historikoen Mintegiari atxikita zegoen, Rafael Altamira legelari eta literarioaren sailean. 1916an Haur 'Anormalen' Institutu Nazionaleko Patronatuko kide izendatu zuten.
1911tik aurrera, Pediatria Elkarteko kidea izan zen, Espainiako Higiene Elkarteko Emakumeen Batzordeko kidea, emakumeen egoera hobetzeko, haur-hezkuntzan aldaketak egiteko eta biztanleriaren higiene- eta osasun-baldintzak aldatzeko.[4]
1926an Maistren Eskola Normal Zentraleko eta Haurren Babeserako Kontseilu Goreneko irakasle numerarioa izan zen eta 1927ko uztailean Madrilgo Udaleko ordezko zinegotzi izendatu zuten beste hiru emakumerekin batera. Egunkari batzuen arabera, historia irakasten zuen, eta osasun batzordeetan eta haurren babesean nabarmendu zen.
1927ko urrian, Miguel Primo de Riveraren diktadura garaian Asanblada Nazional Aholkularian sartu ziren hamahiru emakumeetako bat izan zen, "bizitza nazionaleko jarduerengatik" izendatutako taldeko asanbleako gazteena izan zelarik.[1] Primo de Rivera goraipatu ostean, batzarrean hamahiru emakume sartzeagatik egin zuen lehen agerraldian, Gobernuari interpelazio bat egin zion lur-jabeen absentismoari eta langileen eta nekazarien emigrazioari buruz, 1927ko azaroaren 25ean egina. Eliza katolikoa bereziki kezkatzen zuen gaia zen; izan ere, eliza katolikoaren nekazaritza-baseak pobrezian bizi ziren, eta herrialdea uztera behartuta zeuden.[5]
Batzar Nazional Aholku-emaileko emakumeak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Batzarraren eginkizun nagusia Espainiarako Konstituzio berri bat egitea zen eta 429 lagunek osatzen zuten. Hautatutako emakumeen artean, horietako bi aukeratu zituzten Estatuko ordezkari gisa - Isidra Quesada Gutiérrez de los Ríos, Esklabo Zurien Merkataritza Errege Batzordeko Aguilar de Inestrillas-en kondesa alarguna eta Trinidad von Scholtz Hermensdorff alarguna (Parcent-eko dukesa eta erreginaren dama) eta gainerakoak beren merituetan oinarrituta eta "bizitza nazionaleko hainbat jardueraren ordezkari, besteak beste, María de Maeztu pedagogoa (orduan Residencia de Señoritas delakoaren zuzendaria), Carmen Cuesta del Muro (Espainiako lehen Zuzenbidean doktorea eta Teresiar Erakundeari lotutakoa) Batzarreko idazkari izan zena, Blanca de los Ríos (idazlea), Natividad Domínguez Atalaya (Emakumeen Hezkuntzarako Elkartekoa, Merkataritza irakaslea eta ideal pedagogiko krausistetan trebatua), Emakumeen Ekintza Katolikoari lotutako bost emakume: Josefina Olóriz (Eskola Normaleko idazkaria, irakasle gipuzkoarra, Donostiako zinegotzia eta 1927an Logroñon ospatutako Nazioarteko Eukaristiko Kongresuan parte hartu zutenak); María de Echarri (Madrilgo zinegotzia), María López Monleón (Langile Katolikoen Konfederazio Nazionaleko kidea), Teresa Luzzatti eta María López de Sagredo Andreo (Bartzelonako zinegotzia eta hango Haurren Babeserako Foru Aldundiko kidea). Blanca de los Ríos eta Ramblako markesak ere lotura zuten ACMrekin. Esperanza García de Torre de Luca de Tena, Micaela Díaz Rabaneda, Dolores Cebrián de Besteiro eta Fernández de Villegas batu ziren, baita La Ramblako markesa alarguna ere, zeinaren izena, Concepción Loring, saioaren egunkerokoan agertzen ez dena.[6][7] 1928ko otsailean, María Dolores Perales González Bravo (Madrilgo Udaleko zinegotzia) kazetaria sartu zen eta, azkenik, desegin eta hiru aste igaro zirenean, 1930eko urtarrilaren amaieran Maria Doménech i Escoté (ezizenez Maria Domenech de Cañellas, idazle eta aktibista kataluniarra, Federazio Katolikoko presidentea, Langile Sindikatuena eta Clara Frías Cañizares abokatu valentziarra. [8]
Heriotza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Fronte Popularreko miliziek hil zuten, Madrilen. 1936ko irailaren 30ean atxilotu zuten (Causa General, 1504 legajoa, 3. espedientea, 27. orrialdea). Almudenako hilerrian ehortzi zuten, eta, gero, haren gorpuzkiak San Lorenzo de El Escorialeko Cuelgamuros Haraneko Gurutze Santuaren basilikara eraman zituzten.*
Emakumeen eskubideak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Micaela Díaz Rabaneda XX. mendeko lehen hamarkadetako feminismo katolikoaren ordezkarietako bat izan zen. 2019ra arte ez da haren bizitzaren eta ibilbidearen azterketa zehatza argitaratu.[4] Bertan, emakumearen egoera juridikoak aurrera egitearen eta kontsiderazioaren alde zituen jarrerak adierazten dira.
Díazek emakumearen egoera hobetzeko izan zuen kezkaren lehen berriak 1911n agertu ziren; urte hartan, Madrilgo Seme-alaben Zentroko batzorde exekutiboko presidenteorde izendatu zuten. Batzorde hori haur behartsuak babesteko sortu zen, eta «jazarpena jasaten zuen emakume gaztea, erdeinuan, delituan edo krimenean eror ez zedin». 1911. urtearen amaieran, artikulu bat argitaratu zuen La Mañana aldizkarian. Artikulu horretan, emakumeek beren burua aztertzeko beharra aipatzen zuen, pertsona kontziente eta erantzukizunak hartzeko gai izan zitezen, “trapuak” eta edertasun-errezetak lantzen zituen “literatura zentzugabearen” aurka eginez. Emakumeak, bere burua ezagutu behar zuen eta bere lekua finkatu bizitzan.
Castellóko Normaleko irakasle numerario izanda, 1914ko ekainean, Emilia Pardo Bazán Espainiako Errege Akademiako kide izateko kanpainarekin bat egin zuen, eta Diputatuen Kongresuan xede horrekin egindako ekitaldi batean hartu zuen parte.
1924an epaimahaikide izan zen Maria Lejarragarekin, Maria Goirirekin eta beste bi ministro ohirekin, Emakumeen Herri Kulturaren Zentro Iberoamerikarrak “Emakumeen esku-hartzea bizitza politikoan: Emakumeek boto soziala eraginkortasunez emateko aholkuak” gaiari buruz antolatutako emakumezkoen lehiaketan. 1925eko uztailaren 6an, Coruñan bizi zen maistra batek, Micaela Díaz de Teresa Fole Martínezek bultzatutako lanak irabazi zuen.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b «Micaela Díaz y Rabaneda | Real Academia de la Historia» dbe.rah.es.
- ↑ (Gaztelaniaz) «Las primeras diputadas en España: 13 "hembras solteras, viudas o casadas"» ELMUNDO 2019-10-10 (Noiz kontsultatua: 2024-11-28).
- ↑ (Gaztelaniaz) Press, Europa. (2019-10-10). «Hoy se cumplen 92 años de la llegada de las primeras diputadas al Congreso 13 mujeres elegidas por Primo de Rivera» Ultima Hora (Noiz kontsultatua: 2024-11-28).
- ↑ a b c d Lacambra, Ana María Mendióroz; Marcotegui, Ángel García-Sanz. (2019). «Micaela Díaz Rabaneda (1878). El compromiso social y político de una maestra católica “feminista”» Arenal: Revista de historia de las mujeres 26 (1): 157–184. ISSN 1134-6396..
- ↑ Enrique Benítez Palma. La llegada de la mujer a la Carrera de San Jerónimo: un balance de las intervenciones de las integrantes de la Asamblea Nacional de Primo de Rivera (1927-1929). .
- ↑ Benítez, Enrique. (2017-11-23). «Una mujer para la historia» La Opinión de Málaga.
- ↑ Asamblea Nacional. Diario de Sesiones. Constitución. 10 de octubre de 1927.
- ↑ Benítez Palma, Enrique. (enero 2021). «La llegada de la mujer a la Carrera de San Jerónimo: un balance de las intervenciones de las integrantes de la Asamblea Nacional de Primo de Rivera (1927-1930)» Feminismo/s , 37.
Bibliografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- «Micaela Díaz Rabaneda (1878). El compromiso social y político de una maestra católica “feminista”» Arenal. Revista de historia de las mujeres 26 (1): 157-184. doi:. ISSN 1134-6396..
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q64728154
Multimedia: Micaela Díaz Rabaneda / Q64728154