Nisko Plana

Nisko Plana
Mota	plan (en)
Denbora-tarte	1939ko urria - 1940ko apirila
Kokaleku	General Government (en)
Sortzaile	Adolf Hitler
Cocreator (en)	Heinrich Himmler
Cocreator (en)	Alfred Rosenberg
Cocreator (en)	Adolf Eichmann
Parte-hartzaileak	Schutzstaffel ; Adolf Eichmann

Nisko Plana juduak okupatutako Poloniako Gobernu Orokorreko Lublin barrutira eramateko 1939ko operazioa izan zen. Alemania naziak antolatuta, 1940. urtearen hasieran bertan behera utzi zuten plana.

Adolf Hitlerrek asmatu eta bere SSko laguntzaileek babestutako plana izan zen Europako juduak Gobernu Orokorraren lurralde urruneko txoko batera berkokatzeko ideia, Lublin eta Nisko hirien inguruan.^[1] Plana 1939ko irailean garatu zen, Poloniaren inbasioaren ondoren, eta 1939ko urritik 1940ko apirilera bitartean garatu zen, Poloniari eraso egin baino lehen diseinatutako Madagaskar planaren aurka.^[2] Planaren ideiak Amerindiarren erreserbekin antzekotasunak zituen.

Hitlerrek ideia Alfred Rosenberg ideologo naziaren eta Heinrich Himmler Reichsführer-SSaren laguntzarekin egin zuen. Eurekin batera izan ziren SS-Obersturmbannführer Adolf Eichmann ("Holokaustaren arkitektoa"), Heinrich Mühller Gestapokoa, Hans Frank Hitlerren abokatua eta Arthur Seyss-Inquart.

Odilo Globocnik, Vienako Gauleiter ohia, SS eta Lublingo barruti berriko poliziaren burua, erreserbaren arduraduna izan zen. Planaren hasierako inplementazioan, naziek ghetto-sistema bat ezarri zuten, zibil juduek lan behartu gisa erabil zitzaten gerra ahalegin alemaniarrarentzat. Lan behartuen lehen eremuak Burggraben proiekturako ezarri ziren, nazi-sobietar muga indartzeko eta Lublingo tokiko SS unitateak hornitzeko Lipowatik.^[3]

Guztira, 95.000 judu inguru deportatu zituzten Lublingo erreserbara. Multzo osoaren eremu nagusia Bełżecen ezarri zen hasieran (sarraski-esparruak eraiki aurretik). 1942ko martxoan, Reinhard operazioko nazien lehen sarraski-esparru bihurtu zen, Christian Wirthek dutxatan jarritako gas-ganbera iraunkorrekin.^[4] Burggrabengo esparruak 1940aren amaieran itxi ziren aldi baterako, baina horietako asko 1941ean berraktibatu ziren. Geroago, Lublingo barrutian, Sobibor eta Majdanek sarraski-esparru osagarriak ezarri ziren. Lipowa haren menpeko bihurtu zen 1943an. Nisko Plana arrazoi pragmatikoengatik utzi zen; hala ere, DAWrako ezarrita zeuden Zwangsarbeitslagerrak (alemanez, "lan behartuen eremuak") SSko beste proiektu batzuen oinarri industrial bihurtu ziren, hala nola Ostindustrieak. Horietako batzuek Lublinko judu guztiak erailtzeko diseinatutako Aktion Erntefeste planeraino iraun zuten.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Norman M. Naimark, Fires of hatred: ethnic cleansing in twentieth-century Europe Harvard University Press, 2001, p. 71.
↑ Google Books search results for the "Lublin reservation", the "Nisko plan", and the "Lublin plan". Also in Livia Rothkirchen, The Jews of Bohemia and Moravia: Facing the Holocaust, University of Nebraska Press, 2005.
↑ Google books returns for "Nisko reservation", including literature in English for "Lublin Reservat" and past-1994 publications on the "Nisko Reservat".
↑ Aktion Reinhard and the Emergence of 'The Final Solution'. Deathcamps.org.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q445144
Multimedia: Nisko Plan / Q445144

[Naimark-1] Norman M. Naimark, Fires of hatred: ethnic cleansing in twentieth-century Europe Harvard University Press, 2001, p. 71.

[2] Google Books search results for the "Lublin reservation", the "Nisko plan", and the "Lublin plan". Also in Livia Rothkirchen, The Jews of Bohemia and Moravia: Facing the Holocaust, University of Nebraska Press, 2005.

[3] Google books returns for "Nisko reservation", including literature in English for "Lublin Reservat" and past-1994 publications on the "Nisko Reservat".

[ARC-Reinhard-4] Aktion Reinhard and the Emergence of 'The Final Solution'. Deathcamps.org.

[1]

[2]

[3]

[4]