Pianoarentzako 32. Sonata (Beethoven)

Pianoarentzako 32. Sonata (Beethoven)
Jatorria
Sorrera-urtea	1821
Argitaratze-data	1823
Ezaugarriak
Tonoa	Do minor
Nori eskainia	Archduke Rudolf of Austria (en)
Egile-eskubideak	jabetza publiko
Bestelako lanak
Musikagilea	Ludwig van Beethoven

Pianoarentzako 32. sonata do txikian op. 111 Ludwig van Beethovenek idatzitako azken sonata da. 1820 eta 1822 artean idatzi zuen, eta Diabelliren vals baten gaineko 33 bariazioak eta opus 119 eta opus 126 bagatela bildumekin batera, pianoarentzat idatzitako azken lanetako bat da. Sonata honen bigarren mugimendua, Arietta deitua, batzuetan "sonatari agurra" deitua da.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Op. 111 sonataren sorrera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Beethovenek bere azken hiru sonatak diren op. 109, op. 110 eta op. 111ren plana 1820ko udan pentsatu zuen, Missa Solemnisean lanean ari zela. Alabaina, bere beste zenbait lanekin gertatu zitzaion bezala, 32. sonataren konposaketa prozesu luze eta konplexu bat izan zen, adibidez, allegro ed apassionato mugimenduko lehen gaiaren zirriborroak 1801-1802ko anotazioen kuadernoan aurki daitezkeelarik, bere Bigarren Sinfoniaren garai berekoak izango liratekeenak.

Anotazio hauek opus 111 lanaren azken egitura Beethovenek hasieran pentsatu zuenarekiko nabarmenki ezberdina zela dioten zantzuak adierazten dituzte. Bi mugimenduz beharrean, sonatak hiru izango zituen: horietako lehena 13. harizko laukotean erabiliko zen, eta, bigarrena, baztertua. Soilik hirugarren mugimendua aldatuko zen Maestosora.

Pianoari agurra[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aurretik aipatutako lanen salbuespenekin, opus 111 sonata da Beethovenek pianoarentzat idatzi zuen azken lana. Hala ere, 1827ko martxoan hil zen, lan hau amaitu zuenetik lau urte baino gehiagora. Tarte honetan Beethovenek lan garrantzitsuetan lanean jarraitu zuen, Bederatzigarren Sinfonia eta azken harizko laukoteetan kasu, baita sekula egingo ez ziren proiektuetan ere, bere Hamargarren Sinfonia eta Faustoren olerki dramatikoan oinarritutako opera baten adibidez. Baina, lan guzti hauetatik bakar bat ere ez da pianoarentzat, bere musika tresna gogokoena zena, baizik eta, orokorrean, arreglu instrumental eta koralentzat, bere ideia musikalak adierazteko boteretsuagoak ziruditenak.

Egitura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Opus 111 sonatak bi mugimendu ditu:

Maestoso: Allegro con brio ed appassionato
Arietta: Adagio molto, semplice e cantabile

Maestoso: Allegro con brio ed appassionato[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehen mugimendua do txikian idatzitako allegro bat da, Appassionata sonata ezaguna oroitarazten duen sarrera bat aurretik duela. Mugimendua forma sonata ohikoa da, baina fugazko elementuak, elkarnahastutako gaiak eta ez ohiko berrerakusketa bat ditu.

Mugimendu honek 8 minutu inguruko iraupena du.

Sarrera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sarrera, erritmikoa eta izaera grabekoa, do txikian idatzitako 8. sonataren antzekoa, fortean hasten da, jaitsitako zazpikoen motibo batekin. Jarraian, pianissimoan idatzitako pasaia kromatiko bat dator, dominantearen bidez lehen gaira daramana.

Erakusketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehen mugimenduko lehen gaia, konpositorearen beste lan batzuetan bezala, oso sinplea den motibo batean oinarritua dago. Hau, oktaba paraleloetan aurkezten da pianoaren erregistro baxuan fortissimoan, eta, konpas batzuen ondoren, lehenik pianoan errepikatzen da, gorengo erregistroan bi oktaba lekualdatua, eta ondoren arinki aldatua eskuin eskuan, fuga eran.

13 konpasen ondoren, fuga amaitzen da bigarren gaia hasteko, motelagoa dena (meno allegro-adagio) eta modu nagusian. Hau laburragoa da lehen gaiarekin alderatuta (bost konpas baino ez).

Koda dator jarraian, aurretik entzundako gaietan oinarritua, motibo nagusia baxuan entzuten delarik eta la bemol nagusian amaituz.

Garapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehen gaiaren motiboa laburki aipatuz, jarraian fuga bat eta erakusketako gaiei buruzko garapen armoniko bat datoz.

Arietta: Adagio molto, semplice e cantabile[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Opus 111 sonatako bigarren mugimendua do nagusian idatzitako sei bariazio dituen gai bat da. Konpas nagusia 9/16 da, oso ez ohiko metrika mota honetako konposaketetan.

17 minutu inguruko iraupena du.

Gaia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gai nagusia do nagusian eta 9/16ko konpasean idatzitako arietta bat da. Horietako bakoitzak zortzi konpas dituen bi esaldiz osatua dago, lau ahotsezko koro bat bezala garatua. Harmonia biziki sinplea da.

I. bariazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehen bariazioak, dolce eta sempre legato bezala adierazia, gaiaren tempoa mantentzen du.

II. bariazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bigarren bariazioak aurreko tempoa mantentzen du (L'istesso tempo), baita izpiritua ere (dolce eta sempre legato), baina konpasaren metrika 6/16ra aldatzen da. Jatorrizko motiboaren noten iraupena laburragoa da, eta erritmo eta harmoniaren aldaketak swinga eta, bereziki jazza aurreratzen ditu.

III. bariazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

IV. bariazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

V. bariazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bosgarren bariazioa, mi bemolean, ezusteko forte baten ondoren hasten da. Zortzi konpaseko trillo bat da, honek irauten duen bitartean melodia ia bereiztezin bihurtzen delarik. Azkenik, baxuan gai nagusia agertzen da, do nagusi tonikan.