Tatiana Bilbao

Wikipedia, Entziklopedia askea

 

Tatiana Bilbao

Bizitza
JaiotzaMexiko Hiria, 1972ko abuztuaren 2a (51 urte)
Herrialdea Mexiko
Hezkuntza
HeziketaIbero-American University (en) Itzuli 1996)
Hizkuntzakgaztelania
ingelesa
Jarduerak
Jarduerakarkitektoa
Jasotako sariak

Tatiana Bilbao Spamer (Mexiko Hiria, Mexiko, 1972ko abuztuaren 2a) arkitekto eta akademiko mexikarra da. Bere sinadura sortu aurretik, Tatiana Bilbao aholkulari zen Mexiko Hiriko Barruti Federaleko Gobernuko Garapen eta Etxebizitza Ministerioan, eta aldi horretan Hiriaren Hiri Garapenerako Aholku Batzordearen Garapen Zuzendaritza Nagusiko kide zen.[1]

Txinan, Frantzian, Estatu Batuetan, Mexikon eta Guatemalan ditu proiektuak, besteak beste.[2] Bere proiekturik adierazgarrienetako batzuk honako hauek dira: Culiacango Lorategi Botanikoa, Sinaloa, Jinhuan (Txina) dagoen parke bateko erakustaretoa eta 62 m²-ko etxebizitza sozial iraunkorraren prototipo bat, 120 mila peso mexikarreko kostuarekin bikoizteko gaitasuna duena, 2015ean Chicagoko Arkitektura Bienalean aurkeztu zena eta jatorrian Chiapasen proiektatu zena.[3][4][5][6]

Bilbaoren lanak Kunstpreis Berlin saria jaso zuen 2012an, 2010ean New Yorkeko Arkitektura Ligak goraka doan ahots gisa izendatu zuen, 2014an LOCUS Fundazioak Arkitektura Iraunkorraren Global Saria eman zion, eta ArchitzierA + Sariek omendutakoei 2017ko Inpaktu Saria eman zien, 2020ko Tau Sigma Delta Gold Medal eta Marcus Prize Award sariekin batera.[6]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tatiana Bilbao 1972an jaio zen Mexiko Hirian, arkitekto-familia batean: aitona-amonetako bat arkitekto bikaina izan zen Bilbon, Euskal Herrian, eta Gerra Zibilaren ondoren erbesteratu zen.[7] Gurasoak fisikomatematikoak dira eta Bilbao Ikastetxearen sortzaileak, Barruti Federalean. Arkitektura ikasi zuen Unibertsitate Iberoamerikarrean, eta 1996an graduatu zen. 1998an ohorezko aipamena lortu zuen karrera profesionalagatik, eta, gainera, urteko tesirik onenaren aitorpena.Tomas Bilbao Espainiako Errepublikako ministroaren biloba, arkitekturaren eta gizarte-usadioen arteko harremana bilatu du beti bere karrerak, balioak dituen arkitektura defendatuz eta ahulenengatik kezkatuta.[8]

1998an aholkulari aritu zen Barruti Federaleko Gobernuko Hiri Garapen eta Etxebizitza Idazkaritzan. 2000. urtean, Laboratorio de la Ciudad de México S.C. enpresa sortu zuen (LCM), Fernando Romero arkitektoarekin batera. Lau urte iraun zuen, globalizazioaren aurrean arrazoi ideologikoengatik banandu ziren arte. Hainbat proiektu arkitektoniko egiteaz gain, LCM ideien laborategi bat zen, kultura garaikidearen ezagutza oro har bultzatzen saiatzen zena, arkitekturako nahiz antzeko beste praktika batzuetako (artea, musika, antzerkia) platikak, hitzaldiak, eztabaidak eta erakusketak antolatuz.[9]

Aldi berean, MX.DF izeneko ikerketa-tailerra sortu zuen, Mexiko Hiriko espazio publiko zein pribatuaren ekoizpena osatzen duten harremanak ezarri eta ulertzeko.

2005ean, Iberoamerikako Unibertsitateko Arkitektura eta Hirigintza karreran sartu zen Diseinuko irakasle gisa. 2008an Txileko Santiagoko Andrés Bello Unibertsitatean irakasle gonbidatu izendatu zuten. Irakasle bisitaria ere izan da Rise Unibertsitatean, Columbia Unibertsitatean, Yale Unibertsitatean, GSD Hardvard Unibertsitatean, Londresko AA elkartean eta Alemaniako Peter Behrens Arte Eskolan, besteak beste.[5]

2017an, Bilbaok, Gonzalo Ortegarekin lankidetzan, Perspectivas: Tatiana Bilbao Estudio erakusketa egin zuen, Monterreyko (Nuevo León) Arte Garaikideko Museoak (MARCO) antolatua. Bertan, 2004tik 2017ra bitartean ekoitzitako proiektuak aurkeztu ziren. Erakusketa hau Pueblako Amparo Museoan ere aurkeztu zen urtebete geroago.[6]

2019an, Danimarkako Louisiana Museoak izen bereko erakusketa bat aurkeztu zuen bere lanari buruz, 'The Architect ́ s Studio' sailaren barruan. Erakusketa hau bigarren ediziokoa da, eta, bertan, nazioarteko izen handiko arkitektoek hartu dute parte, beren ibilbide arkitektonikoa erakutsiz. Erakusketa honetan ikus daitekeenez, Mexikoko kulturak eta tradizioek funtsezko papera betetzen dute beren lanean, baita arkitektura sozial eta iraunkorrarekin duen konpromisoa ere. Era berean, Mexiko Hiriko Arte Museo Nazionalarekin (MUNAL) elkarlanean, José María Velasco eta Dr. Atl bezalako artisten lanak aurkeztuko dira.

Tatiana Bilbao estudioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2004an, Tatiana Bilbao S.C. enpresa sortu zuen. Bulego horretan egin zen lehenengo proiektua Jinhuako Erakusketa Aretoa izan zen. Ai Weiwei artista txinatarrak zuzendu eta koordinatu zuen proiektua, eta hainbat herrialdetako arkitekto gazteen talde bat bildu zuen, pabiloietan banatutako eta Shanghaitik gertu dagoen Yiwu ibaiaren kostaldean kokatutako parke handi bat garatzeko. Bilbaok diseinatu zuen goian aipatutako aretoa, «Erakusketa Gunea» ere esaten zaiona.[10]

2009an Catia Bilbao eta David Vaner beren bulegoko bazkide egin ziren, biak finantza arloko eta tailerreko arduradunak, hurrenez hurren. 2015ean bere bulegoak 31 kide zituen eta 2017an 40 baino gehiago.[11]

Estudioak hazten jarraitzen du, eta 2017rako Juan Pablo Benlliure lantegiko buru izango zen eta bazkide bihurtu zen. 2020an, berriz, Mariano Castillo eta Alba Cortes izan ziren estudioko bazkide berriak.

Tatiana Bilbaok adierazi duenez, "Lehiaketa publikoak gutxi ireki dira herrialdean [Mexiko] eta gobernu-proiektuak zuzenean esleitu dira". Hori dela eta, bere enpresaren nazioartekotzea oinarrizko estrategia izan da bere enpresarentzat, eta, besteak beste, Txinan, Estatu Batuetan eta Europan lortu ditu proiektuak.[12]

2019. urtearen amaieran, Mazatlango akuario berria eraikitzen hasi ziren, Cortesko Itsasoaren Ikerketa Zentroa, Mazatlango Parke Nagusiaren zati dena, bere estudioak ere diseinatua.

Obra adierazgarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • San Miguel Chapultepec Egoitza Multzoa, CDMX, Mexiko, 530 m², prozesuan, 2020
  • Masterplan eta Hotel Valle de Guadalpue, Ensenada, Behe Kalifornia Iparra, Mexiko, 13,434 m², prozesuan, 2019
  • Olive West Masterplan, Olive West, St Louis Missouri, 20,000 m², lanean, 2018-2019
  • Berreraiki Mexiko, San Simón, Mexikoko estatua, 68 m², obra amaitua, 2017-2018
  • México, Ocuilan, Estado de México, Mexiko, 38 m², obra amaitua, 2017-2018
  • Mazatlan Parke Nagusiko akuarioa, Mazatlan, Sinaloa, Mexiko, 13,000 m², prozesuan, 2017-2019
  • Hunters Point Subestación, San Francisco, Kalifornia, AEB, 7,400 m², prozesuan, 2016/2019
  • Hunters Point Masterplan, San Francisco, Kalifornia, AEB, 74,059 m², masterplan, 2016
  • ESTOA, Monterreyko Unibertsitateko erabilera anitzeko eraikina, Monterrey, Mexiko, 77,000 m², obra amaitua, 2016/2019
  • Casa del Parque, Guadalajara, Jalisco, Mexiko, 695 m², obra burutua, 2014-2018
  • Guatemalako dorrea, Guatemala, 15,000 m², prozesuan, 2015
  • TEC Zozketa Etxea, Monterrey, Mexiko, 550 m², obra amaitua, 2015
  • Solo House, Solo, Espainia, 300 m², proiektua, 2014 2015
  • Gaztela eta Leongo Arte Garaikideko Zentroaren Museo Nazionala - Adrastus Bilduma, Arevalo, Espainia, 3,500 m², prozesuan, 2014-2019
  • Etxebizitza iraunkorraren prototipoa, Chipas, Mexiko, obra burutua, 2014
  • B3, B7 eta B8 etxebizitza-eraikinak, A3 etxesaila, La Reunence, Lyon, Frantzia, obra amaitua, 2013-2018
  • Rufino Tamayo Pabilioia, Mexiko Hiria, 168 m², Design Week Mexikoren zati gisa, 2013
  • Lur Koloratuko ermita, Erromesaren Ibilbidea, Jalisco, Mexiko, 120 m², obra amaitua, 2008-2011
  • Irapuatoko Ikuskizunen Zentroa, Guanajuato, Mexiko 9,800 m², proiektua 2008-2010
  • Ajijic etxea, Chapala lakua, Jalisco, Mexiko, 349 m², obra amaitua, 2009-2010
  • École Maternelle, Zapopan, Jalisco, Mexiko, 2’468 m², obra amaitua, 2009-2012
  • BioInnova Parke Teknologikoa, Monterreyko Tek. Culiacán campusa, Sinaloa, 3,873 m², obra amaitua, 2008-2012
  • Ventura etxea, Monterrey, Nuevo León, Mexiko, 1,230 m², obra amaitua, 2008-2011
  • A etxea, Ordos 100, Ordos, Inner-Mongolia, Txina, 1,000 m², proiektua, 2008-2010
  • Jinhua Architecture Parkeko Erakusketa Aretoa, Zheijiang, Txina, 1,800 m², obra burutua, 2004-2006
  • Tangassi ehorztetxea San Luis Potosín, Mexiko, 1,560 m², obra amaitua, 2006-2011
  • Culiacángo Lorategi Botanikoa, Sinaloa, Mexiko, masterplan, 35 artisten obrekin. Obra burutua, 1. fasea: 2004-2007, 2. fasea: 2007-2011, 3. fasea: 2011-2014, 4. fasea: 2014-2016. 5. fasea prozesuan: 2017-2019

Ikerketa eta beste proiektu batzuk[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Ikerketa proiektua bekadun gisa Graham Foundation, Twelve Archaeologies of Mexico City 's Housing at a Crossroads, 2016 - 2019
  • Dantzaren Eskubideak Erakusketarako Museografia: Alexander Calder, Jumex Museoa, Mexiko Hiria, 2015eko martxoa - Ekaina
  • Las Implicaciones de la Imagen erakusketarako museografia, Puebla galeria, Puebla, Mexiko, 2009ko urria - 2010eko urtarrila
  • Mexiko expected/unexpected erakusketarako museografia Maision Rougen, Paris, Frantzia, 2008ko urria - 2010eko otsaila
  • YAG Erakusketarako Museografia La Plantan, Guadalajara, Jalisco, 2007ko azaroa - 2008ko martxoa
  • MITek, Cambridge University and ESTAMek, B. Mallorcak, Summer 2009k gidatutako workshop baten parte hartzea Stonemasonry in Context-en

Sariak eta aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Design Vanguard Saria, Architectural Record aldizkariaren eskutik, proiekzio handiena izan duten 10 bulego gazteetako bat izateagatik, 2007.
  • Paisaiaren 1. Biurtekoa, Lehen Saria, Proiekturik Onena, Culiacángo Lorategi Botanikoa, 2009.
  • Best of the Best, Red Dot Award, Ordosko A etxea, Mongolia, 2009ko abuztua.
  • Emerging Voices 2010, New Yorkeko Arkitektura Ligaren eskutik, 2009.[11]
  • Guadalajarako Eremu Metropolitanoko Unibertsitate Kulturaleko Arte Eszenikoen Multzorako lehiaketako finalista, 2009.
  • CEMEX Saria, Urteko Obra. La Ruta del Peregrino lanagatik. 2010
  • Endevor Fundazioko Enpresari Ekintzailea Endevor, 2010.
  • Georges Pompidou Zentroaren (Paris, Frantzia, 2010) Arkitektura Bildumaren altxorrerako bere hiru proiektu eskuratzea.[11]
  • 30 promesetako bat bezala aukeratua 30etan, Mexikoko gazte ekintzaileak agertzen diren zerrenda, Revista Expansión argitaletxeak argitaratua. 2011
  • Urteko Arkitekto Gaztearen Saria, CAM-SAM Arkitektoen Elkargoaren eskutik, 2011.
  • Kunstpreis Berlin Saria, Akademie der Künste lanagatik, 2012.[13]
  • 2014ko Arkitektura Jasangarriaren Sari Globala, Parisen, Frantzian. Locus Fundazioak babestutako saria.[14]
  • Architizer Impact Award, 2017.[15]
  • Madrilgo Erkidegoko Arco Saria artista gazteentzat.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ «Tatiana Bilbao | Museum as Hub» web.archive.org 2015-11-17 (Noiz kontsultatua: 2022-07-28).
  2. ↑ (Gaztelaniaz) «Tatiana Bilbao, la mexicana que hace de la arquitectura un refugio» Excélsior 2019-03-01 (Noiz kontsultatua: 2022-07-28).
  3. ↑ «CasaMexico .: Entrevista a Tatiana Bilbao» web.archive.org 2010-10-06 (Noiz kontsultatua: 2022-07-28).
  4. ↑ (Gaztelaniaz) «Tatiana Bilbao: por una arquitectura humana» Gatopardo 2018-07-20 (Noiz kontsultatua: 2022-07-28).
  5. ↑ a b (Gaztelaniaz) Staff, Forbes. (2016-01-13). «Tatiana Bilbao: la arquitectura puede cambiar la vida de la gente» Forbes México (Noiz kontsultatua: 2022-07-28).
  6. ↑ a b c (Gaztelaniaz) León, Ana. (2018-07-23). «El humanismo y creaciones de Tatiana Bilbao expuestas» Noticias 22 Digital (Noiz kontsultatua: 2022-07-28).
  7. ↑ (Gaztelaniaz) PAÍS, Ediciones EL. «EL PAÍS Semanal en EL PAÍS» El País (Noiz kontsultatua: 2022-07-28).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) null. (2018-03-13). «La arquitectura humanista de la mexicana Tatiana Bilbao» The New York Times ISSN 0362-4331. (Noiz kontsultatua: 2022-07-28).
  9. ↑ (Gaztelaniaz) PAÍS, Ediciones EL. «EL PAÍS Semanal en EL PAÍS» El País (El País Semanal (5/3/2017), entrevista a Tatiana Bilbao) (Noiz kontsultatua: 2022-07-28).
  10. ↑ (Gaztelaniaz) «Tatiana Bilbao» Obras 2015-02-18 (Noiz kontsultatua: 2022-07-28).
  11. ↑ a b c (Italieraz) «Biografía del arquitecto: Tatiana Bilbao» Floornature.com (Noiz kontsultatua: 2022-07-28).
  12. ↑ (Gaztelaniaz) Arquine. (2017-01-03). «Tatiana Bilbao. La arquitectura y sus pabellones» Arquine (Noiz kontsultatua: 2022-07-28).
  13. ↑ (Gaztelaniaz) Edelly. (2021-05-27). TATIANA BILBAO: BIOGRAFÍA, OBRAS, PREMIOS Y MUCHO MÁS. (Noiz kontsultatua: 2022-07-28).
  14. ↑ (Gaztelaniaz) «Mexicana gana Premio Mundial de Arquitectura Sostenible 2014» news.culturacolectiva.com 2014-05-21 (Noiz kontsultatua: 2022-07-28).
  15. ↑ (Gaztelaniaz) MuseoAmparo.Puebla. «Perspectivas. Tatiana Bilbao Estudio | Exposiciones | exposiciones pasadas | Museo Amparo, Puebla» museoamparo.com (Noiz kontsultatua: 2022-07-28).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Tatiana_Bilbao&oldid=9004206"(e)tik eskuratuta