Txakra

Wikipedia, Entziklopedia askea
Upanishad idazkeretan aipaturiko sei txakrak irudikatzen dituen ilustrazioa.

Txakra (sanskritoz: चक्र, euskaraz: «zirkulu») hinduismoan eta budismoan, giza gorputzean dauden energia-zentroen multzoa da.[1]

Kontzeptua hinduismoaren lehen tradizioetan aurkitzen da.[2] Sinesmenak ezberdinak dira indiar erlijioen artean, bost txakra etengabe aipatzen dira testu budista askotan, indiar iturriek sei edo are zazpi eskaintzen dituzten bitartean.[3][4][5] Lehen testu sanskritoek loreak eta mantrak konbinatzen dituzten bistaratze gogoetatsu gisa eta gorputzeko entitate fisiko gisa hitz egiten dute[3]. Kundalini yogaren barruan, arnasketa ariketak, bistaratzeak, mudrak, bandhak, kriyak eta mantrassea egiteko teknikek txakren bidez energia sotil fluxua manipulatzen dute.[2][6]

II. mendean, Yoga-kundalini-upanishad izeneko testuak (Upanishad saileko testu hinduista zaharretako bat), laburki, sei txakren izena aipatu zuen:

Teosofia, gnostizismo eta beste doktrinek berriz zazpi direla diote.[7] Doktrina hauen esanetan, zazpigarren txakra, sajasra-ara ("[gurpil baten] mila-izpiak") da, alderantzizko loto lore baten forma duena, ikusezina eta buruan aurkituko litzatekeena.

Epistemologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sanskritoko chakram hitzak ‘zirkulua’ edo ‘diskoa’ esan nahi du.

  • cakra, AITS sisteman (sanskritoaren transliteraziorako nazioarteko alfabetoa).
  • चक्र, Sanskritoko idazketaren garapenarekin
  • Etimologia: ‘zirkulua, diskoa, gurpila’; seguru asko, sanskritoko errotik dator: ‘pertsonak, animaliak, ura, itsasontziak, astroak]’; edo sanskritoko errotik (Paniniren arabera, Nirukta, 6.1.12) eta Kashikákritti-tik (bere aldetik eratorria).

Antzinako greziera kyklosa

- Grezierazko hitz honek "ziklo" hitza sortu zuen.

Latinezko circus (/ kírkus/o/chirkus /).

- Latinezko hitz honek "zirku" hitza sortu zuen.

Latinezko circuculus (/ kírkulus/o/chírculus /).

- Latinezko hitz honek "zirkulu" hitza sortu zuen.

Protogermanikoa* hwel- (/ juella /): "Gurpila".

- Germaniar hitz honek ingelesezko wheel (uíil) hitza sortu zuen.

III. mendetik aurrera. K. a. IV. mendean, Visnú jainkoak, bere lau eskuetako batean, Sudarsan chakra izeneko disko bat mantentzen du.


Txakrak tesofian[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XIX. mendearen amaieran, teosofiakhinduismora hurbiltzeko— gero eta interes handiagoa agertu zuen txakrekiko.Sineste teosofiko tantrikoan, garrantzitsua da Arthur Avalon britainiarrak 1918an argitaratutako liburu bat (sir John Woodroffe, 1865-1936), The serpent power (El poder de la serpiente, en español) izenekoa, eta Avalonek dioenez, sanskribatutako bi testuren itzulpena zen: chupatchaka.

XIX. mendearen amaieran, Avalonek —jarrera preternaturalistak zituen arren— uste zuen txakrak nerbio-plexuekin bat zetozela neurri handi batean. Hark uste zuen txakrek nolabaiteko lotura zutela guruin endokrinoekin, eta, beraz, esaten zuen chakrak erabiltzeak hormona batzuk sortuko zituela.

Ideia horiek C. W. Leadbeater (1854-1934) gotzain britainiarrak garatu zituen, "Los chakras" [8](1927) liburuan, gaiari buruzko bere aurkikuntzei buruz. Ondoren, idazle garaikideek beren iritzia idatzi dute txakrei buruz, xehetasunekin, kolorea eta askotariko funtzioak barne.

Makrak bizkarrezurraren oinarritik lerrokatuta deskribatzen dira, edo, zehatzago esanda, erdiko nadi batean, bizkarrezurrean zehar, eta mollera edo vértex izenekoraino (abadhuti). La chakra muladharan (perineoan), kundalini energia lokartuko litzateke, eta hori suge kiribildu baten irudiaren bidez irudikatzen da.

Yogaren helburua suge hori esnatzea eta erdiko kanal xumearen bidez altxatzea da, txaka guztietatik pasatuz, Brahmanekin (Jainko abstraktua) bat egin arte Leadbeater britainiarrak 1920an aurkitu zuen Saharako goiko txakra hartan.

Ez sei, zazpi txakra baizik[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Teosofiako idazleek (XIX. mendearen amaierako mendebaldeko sineste esoterikoa) uste zuten akrek ez zutela sei izan behar, zazpi baizik. Zazpigarren txakra bat asmatu zuten, saxasarra-ara, loto-lore alderantzikatuaren itxurarekin, ikusezina izango zena eta buruan egongo zena. Azken txakra denez (ordena kronologikoan sortua), batzuek garrantzitsutzat jo zuten, eta beste batzuek garrantzi gutxien duena.

Gaur egun, chakretako doktrina horretan sinestunek diotenez, txinatarren kopurua ez da sei (hinduisten testu sakratuetan esaten zen bezala), askoz handiagoa baizik; izan ere, esaten dute bi kanal energetiko edo gehiago gurutzatzen diren puntu bakoitzean txakra bat egongo litzatekeela, eta horiek zenbakiezinak lirateke.[9] Hala ere, sineste nagusia da zazpi txakra egongo liratekeela (britainiarrek proposatutako zenbakia).

Zazpi txakraren deskribapen modernoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hurrengo deskribapena gai honi buruzko web gune guztietan aurki daiteke.Inork ez du inolako ebidentziarik ematen nork eman zizkion koloreak txakrei:

  1. muladhara. Kolore gorrikoa da, eta gizakiaren bizitza fisikoaren alderdi guztiekin du zerikusia
  2. swadishtana. Laranja-kolorekoa, hezur sakroaren txakra da, eta gure emozioak, sormena eta plazera zuzentzen ditu.
  3. manipura. Hori kolorekoa, eguzki-plexuaren akra da, eta botere pertsonala hartzen du.
  4. anahata. Berdea, bihotzaren erdigunea da eta maitasunari lotuta dago.
  5. bishudha. Urdin turkesa kolorekoa, eztarriko txakra da eta komunikazioaz arduratzen da.
  6. ajna. Urdin iluna, hirugarren begia eta intuizioaren erdigunea da
  7. saharraroa. Zuria edo morea, txakra koroa da eta konexio espiritualerako zentroa da.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Euskalterm: [Hiztegi Terminologikoa] [2018]
  2. a b (Ingelesez) Jones, Constance; Ryan, James D.. (2006). Encyclopedia of Hinduism. Infobase Publishing ISBN 978-0-8160-7564-5. (Noiz kontsultatua: 2021-05-17).
  3. a b (Ingelesez) Heilijgers-Seelen, Dory. (1992). The system of five cakras in Kubjikāmatatantra 14-16: a study and annotated translation. s.n.] PMC 905777672. (Noiz kontsultatua: 2021-05-17).
  4. (Ingelesez) «Chakra | religion» Encyclopedia Britannica (Noiz kontsultatua: 2021-05-17).
  5. (Ingelesez) Grimes, John A.. (1996-01-01). A Concise Dictionary of Indian Philosophy: Sanskrit Terms Defined in English. SUNY Press ISBN 978-0-7914-3067-5. (Noiz kontsultatua: 2021-05-17).
  6. (Ingelesez) The Handbook of Tibetan Buddhist Symbols. Serindia Publications, Inc. 2003 ISBN 978-1-932476-03-3. (Noiz kontsultatua: 2021-05-17).
  7. (Gaztelaniaz) «Tus chakras también tienen derecho. Masaje de chakras para el reequilibrio externo e interno» El Mundo 2015/02/25.
  8. (Gaztelaniaz) Osho. (2001-03). El Libro de Los Chakras. Ld Books Incorporated ISBN 978-84-89897-33-5. (Noiz kontsultatua: 2021-05-10).
  9. (Gaztelaniaz) 7 Chakras Online - la Web más Completa sobre los 7 Chakras. (Noiz kontsultatua: 2021-05-10).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]