Yoga

Artikulu hau Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrendaren parte da
Wikipedia, Entziklopedia askea

Yogi shivatarrek errautsez estaltzen dute gorputza, heriotzaren eta berpiztearen sinbolo gisa.

Indian sortu zen diziplina fisiko eta mental tradizionala da. Yogak meditazioa eta askapena nabarmentzen ditu, eta bere testu nagusia Yoga Sutra da. Hitza meditazio praktikekin lotzen da hinduismoan, budismoan eta jainismoan.

Etimologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Yoga sanskritoko hitza yuj aditzetik dator eta zera esanahi du: uztarria jarri (abere bati), meditazioan murgildu, gogoratu, lotu, etab.

Bere zaleen arabera yoga hitzak ‘gizabanakoa osotasunarekin bat egitea’ adierazi nahi du.

Antropologo batzuk yogarik zaharrena ez zela erlijiozkoa eta ez mistikoa ere uste dute.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Yogaren jaiotzea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Yogaren jaiotza zehaztea oso zaila da. Historialariek eta Indiako kulturan aditu direnek, zailtasunak aurkitzen dituzte yogaren sorrera kokatzeko garaian. Izan ere, oso konplexua da vediar kulturaren antzinako testuak deszifratzea. Bestalde, idazkiren bat aurkitzea mirari bat da; adituek kultura hori bere jatorrian ahoz transmititzen zela ziurtatzen baitute.

Ikertzaileen arabera, yogaren lehen hastapenak 10.000 eta Kristo aurreko 5.000 urteen artean izan ziren. Planteamendu hau, antzinako kokalekuetan aurkitutako estatuen posizioetan oinarritua dago. Zehazki yoguien edo yoga praktikatzaileen kokalekua gogorarazten du, meditazioa egiten ari ziren bitartean.

Yogaren zibilizazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datu batzuek dioten moduan, yoga sortu zen zibilizazioa baketsua, solidarioa eta komunitarioa zen. Hasieran praktikatzen zen yogaren helburua jainkoen botereaz jabetzea zen (brahmanismoa). Kristo aurreko 10. mende inguruan (Antzinaro Garaian) brahmanismoa praktikatzen zuen kultura bat egon zen, ariketa gogorrak egitea eskatzen zuen erritu-sistema bat. Hau, gorputzarentzat eta zentzumenentzat ariketa gogor samarrak eginez. Urteetan zehar, yoga ariketek eboluzio bat pairatu zuten. Esaterako, atzean utzi zuten jainkoei beren botereak inposatzeko bilaketa.

Ezjakintasuna sorreran eta motak

Ezin da jakin ziur nola sortu zen yoga, eta horrek nolabaiteko xarma ematen dio. Hala ere, yogaren forma ezberdinak: Yoga Vinyasa, Yoga Ashtanga, Yoga Dinamikoa, Yoga Iyengar, Yoga Hatha, Yoga Nidra, Yoga Kundalini, etab... Testu bakar batetik datoz, Yoga sūtratik.

Yoga sūtra Kristo aurreko II. eta V. mendeen artean  idatzi zen. 4 kapituluk osatzen dute (kontzentrazioa, praktika, botereak eta askapena) eta 195 serie biltzen ditu, hau da, buruz ikasi behar diren esaldi laburrak. Testuaren zati bakoitzak yoga zer den eta nola praktikatu behar den zehaztea du xede.

Testuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Testuak Yogaren bide garaikide guztiak erregulatzen ditu, hau da, 4 bide tradizionalak (Karma Yoga, Bhakti Yoga, Jnana Yoga eta Ràja Yoga) eta Kriya Yoga bideak (Tantra Yoga, Mantra Yoga eta Hatha Yoga). Bide horietako bakoitzak bere praktikak eta ariketak ditu. Testu horretan azaldutako arauak jarraituz, yoguien ordena ezberdinak sortzen hasi ziren: vishnuak eta shivaistak. Praktika hau, indiar kulturaren forma erlijiosoekin batu zen.

K. o. II[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kristo ondorengo II. mendetik aurrera, yogaren praktika munduko beste leku batzuetan zabaltzen hasi zen. Hau arabiarrei, greziarrei, persiarrei eta Marko Polori esker gertatu zen (italiar esploratzaile ezaguna zena).

XVI - XIX[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XVI. mende inguruan izandako kultur eta merkataritza trukeen ondorioz, yoga bezalako praktika berriak aurkitu ziren. "Yogui handitzat" hartutakoek XIX. mendean hasitako globalizazioa aprobetxatu zuten yogaren benetako izaera zein zen azaltzeko. Denborarekin, yogan aritzen ziren zentro asko ireki ziren, eta zenbait gimnasio diziplina horretan sartzen hasi ziren. Hala ere, 2011tik aurrera hasi zen bizitzen yogaren gailurra.[1]

Yoga motak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Pranayama

Yoga mota desberdinen erlazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Indiako doktrina ezberdinen jarraitzaileek, bide ezberdinek helburu berera daramatela diote. Oro har, yoga mota baten jarraitzaileak, yoga bakarra (Jainkoarengana hurbiltzeko edo elkartzeko metodoa) norberarena dela uste du, eta beste yoga mota batzuen praktikatzaileak mespretxatzen ditu.

Yoga Sanskrito hizkuntzaren terminoa da eta sei darshana-ren edo Hinduismoaren ohiko ikasbideak azaltzen du.

Yogak hainbat eskola ditu: funtsezkoak yoga marra, jñana yoga eta karma yoga dira, eta funtsezkoak ez direnak hatha yoga, bhakti, ashtanga vinyasa yoga, kriyla yoga eta kundalini yoga dira.

  • Gñaniak (batzuetan "gñana-yoguiak" deituak) Absolutuaren existentzian urtu nahi dute (itsasoan tanta bat bezala). Gñaniren ustez, bhaktaren helburuak, Jainkoarekin "egoteak" esan nahiko luke arima oraindik maiaren beloak estaltzen duela, Jainkoarengandik ezberdina dela sinestarazten diona.
  • Bhaktentzat (batzuetan bhakti-yoguis deituak) gñaniaren helburua naraka da (infernua), bhaktek harreman pertsonal bat izan nahi dutelako Jainkoarekin (bi pertsona ezberdin: arima eta Jainkoa).

Hauek dira funtsezkotzat jotzen diren yoga motak:

Bhakti yoga eta hatha yoga izendapenak ez datoz bat yoga klasikoaren adar edo bide nagusiekin. Hatha yoga yogaren zati bat da.

Raja yoga[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Raja yoga (yoga regio edo yogen arteko erregea), non rasha "erregea" den, Patañjalik deskribatutako yoga astangarekin identifikatzen da.

Zortzi etapak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Patañjaliren testu sanskritoa (ziuraski K. a. III. mendekoa) Ashta-anga yoga, 'Zortzi kideen yoga' (ashta: 'Zortzi', eta anga: 'Kidea') deritzona osatzen duten zortzi manuri atxikitzea agintzen du. Testu honetan, Patañyalik teknika hauei buruzko ezagutzak bildu eta sistematizatu zituen.

Hauek dira "zortzi kide" horiek:

  1. Iama ('debekuak'):
    1. Ahimsa ('indarkeria eza', beste izaki batzuekiko sentsibilitatea).
    2. Satia ('egiazkotasuna', ez esan gezurrik).
    3. Asteia ('ez lapurtu').
    4. Brahmacharia ('jokabide brahmanikoa', nahiz eta praktikan zelibatoa eta Vedasen azterketa esan nahi zuen)
    5. Aparigraja (etxeari ez atxikitzea, etab.) .6
  2. Niyama ('manuak'):
    1. Sahatsa ("garbiketa" fisikoa eta mentala)
    2. Santosha ('erabateko asebetetzea').
    3. Tapak (diziplina, 'Beroaren bidez kontsumitu').
    4. Swadhiaia (“Vedak ahopean” errezatu norberarentzako).
    5. Iswara-pranidhana ('Kontrolatzaileari eskaintzea') 7
  3. Asana ('postura'): bizkarrezurra tente mantendu behar da eta gorputza jarrera eroso batean meditatzeko. Hatha yoga kide honengan enfokatzen da.
  4. Pranaiama ('arnasketaren kontrola'; prana: arnastutako airean dagoen energia mistikoa; eta yama: 'Kontrola').
  5. Pratiajara ('gutxi jatea', zentzumenen kontrola; prati: 'Gutxi'; ahara: 'Jatea; kanpoko objektuen zentzumenak uzkurtzea dakar)
  6. Dharana ('eustea'; dhara: 'Eustea'; gogamena pentsamendu batean kontzentratzea dakar).
  7. Dhiana ('meditazioa').
  8. Samadhi ('xurgatze osoa') .

Gñana yoga[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gñana (ezagutza) testuinguru sakratu zein laikoetan aplikatzen da. "Yoga" terminoarekin lotuta, ikaskuntza edo ezagutza kontzeptualari erreferentzia egin dakioke, baita jakituria, ikuspegi intuitibo edo gnosi gorenari ere; hau da, ezagutza askatzaile edo intuizio moduko bati. Noizbehinka, gñana azken errealitatearekin ere parekatzen da. Grezierazko gnōsis terminoa, latinezko cognōscere terminoa eta sanskritozko gñana sustrai indeouropea* gnō (s) beraren deribatuen kognituak dira.

Karma yoga[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Karma yoga, 'Ekintzaren yoga' edo, hobeto esanda, 'Zerbitzuaren yoga' jarduerak, hitzak eta buruak Jainkoari eskaintzen dioten dedikazio osoa da. Karma yoga ez da ongiari eskainitako jarduera. Hinduismoaren arabera, lan onek (karma onak) ez dute Jainkoa eramaten, hurrengo berraragitze batera baizik, bizi-baldintza hobeetan; bekatuzko jarduerek (karma txarrak), berriz, bizi-baldintza okerragoetan berraragitze batera eramaten dute. Karma yogak ez du erreakzio materialik sortzen, arima askatzen du eta, heriotzaren unean, Jainkoarengana itzultzen uzten dio.

Yoga mota desberdin[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Downward Dog Pose (Doga).jpg

Doga: yoga txakurrarentzako[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Suzi Teitelmanen eskutik Estatu Batuetan sortutako diziplina yoga + dog-en (txakurra) batasuna da. Baina ez, ez imajinatu zure txakurra jarrera bitxiak eginez edo ezinezko orekak eginez. Yogan oinarritutako jarrerak partekatzean datza, horretarako egokitutako masaje eta luzaketa teknikak aplikatuz. Izan ere, lasaitzeko unea estimulazio fisikoa eta mentala bezain garrantzitsua da txakur orekatua lortzeko.

Hori azaltzen du Patricia Guerrerok, duela hamar urte baino gehiagotik zakur-hezitzailea izan denak, eta Espainiako diziplina horretako ordezkaririk handienak, orain Bartzelona esklusiban iristen denak, Maremagnum-en doako saio batean. Teitelmanek osatu zuen Patricia, baina urte batzuk igaro ondoren Dogaren onurak eta oinarri dituen oinarri zientifikoak aztertzen (yoga, txakurren muskulazioan berariazko prestakuntza…), diziplinako kontzeptu batzuk birformulatu ditu, txakurrarentzat onura bilatzen duen jarduera bihurtzeko.[2]

Aerial Yoga.jpg

Aeroyoga[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aeroyoga yogaren modalitate edo aldaera bat da, eta bertan jarrera edo mugimendu akrobatiko batzuk sartzen dira, sabaitik zintzilik dagoen oihal batez osatutako kolunpio baten gainean egiten direnak.

Zer dakar horrek? Bada, horrek esan nahi du yoga egiten den bitartean ez dugula lurra ukituko, jarrera mantentzen dugun bitartean kolunpiaren gainean egon beharko baitugu.

Aeroyogan erabiltzen diren zabu horiek 300 kilo ere jasan ditzakete kasu batzuetan, eta, beraz, hausteko arriskua oso txikia da.

Yoga oso aldaera fisikoa da, gorputza oso modu bizian lantzeko aukera emango duena, baita diziplina tradizional horren berezko lan mental eta espirituala ere.

Osagai fisiko hori aireko yogan Hatha Yogaren jarrera asko eta Pilatesen eta gimnasia holistikoaren berezko mugimenduak sartzen direlako gertatzen da.[3]

Helburuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Yogak bere egoera fisikoaren maila orokorra hobetu dezake eta bere jarrera eta malgutasuna hobetu. Honako hauek ere egin ditzake:[4]

  • Presio arteriala eta bihotz-maiztasuna murriztea
  • Erlaxatzen laguntzea
  • Zugan duzun konfiantza hobetzea
  • Estresa murriztea
  • Koordinazioa hobetzea
  • Kontzentrazioa hobetzea
  • Hobeto lo egiten laguntzea
  • Digestioari laguntzea

Horrez gain, yoga praktikatzea lagungarria izan daiteke kasu hauetan:

Beste tratamendu fisiko eta mental  batzuetarako ere erabiltzen da:

  • Erlajaxioa (estres eta antsietatea lasaitzeko)
  • Terapia
  • Adimena garatzeko
  • Kontzentzentrazioa
  • Minak
  • Oreka

Yogi Ezagunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Yogiak, yoga praktikatzaile profesionalak dira. Sanskritoan, jogurt soilik gizonezko bati buruz ari da; gaur egun, sanskritoaren neologismoa eta atzeraeragina sortu da emakume praktikatzailearentzat.

Ideia orokorra da, banaka, itsaso handi bateko olatuak bezalakoak garela. Alde horretatik, denok gaude elkarri lotuta, eta esentzia bera dugu. Denok gaude gorputzez, adimenez eta arimaz eginak, elkarturik dagoen eta arima unibertsal baten parte den arima indibidual bat. Yogiak badaki, badu fedea, gero eta gehiago izan daitekeela bere baitan dagoen eta bere bitartekoa den absolutuaren isla.

Yogako posturak

Yogarekiko Harremana[5][6][7][aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hatha yoga[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hatha yoga, munduan gehien praktikatzen den yoga mota da, eta bere asanengatik (gorputz-posizioengatik) da ezaguna. Gorputz-jarreren sistema bat da, gorputza meditaziorako prestatzea helburu duena. Asanek lasaitasun fisiko eta mentala sortzen dute; yogi fededun bat meditazio jarrera batean eseri ahal izango da, nekerik edo kezkarik izan gabe. Bere asana nagusietako bat, padmatarra eta eguzkiari agurra dira.

Bhakti[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bhakti mugimendu erlijioso hinduista bat da. Jainkoarekiko, fededun baten maitasuna azpimarratzen du. Bhakti dualista da, bi pertsonaren arteko harremana: fededuna eta jainkoa. Praktiken artean, Jainkoaren izenaren errezitazioa, ereserkien kantua, ikurrak erabiltzea eta leku erlijiosoetara bidaiak egitea sartzen dira. VII. eta X. mendeetako Indiako hegoaldeko praktikatzaileek, bhakti-a zabalduz poesia eta artea inspiratu zuten.

Vinyasa Yoga[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Vinyasa, mugimenduaren eta arnasketaren arteko harremanari deitzen zaio sanskritoz. Mendebaldean oso zabalduta dagoen yoga modalitate hau, arnasketekin sinkronizatuta dauden gorputz mugimenduak eta asanak praktikatzean oinarritzen da. Praktikan sakondu ahala, areagotu egiten da jarreren zailtasun-maila, nahiz eta saioak erlaxazio-ariketekin amaitzen diren beti.

Ashtanga Yoga[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Modalitate horri "zortzi kideen yoga" ere deitzen zaio, zortzi arauren jarraipena hartzen duelako:

  1. Portaerari dagozkion debekuak (gezurrik ez esatea, ez lapurtzea, etab.)
  2. Diziplina jakin batzuei eustea
  3. Asanak edo jarrerak (bizkarrezurra zuzen mantendu behar da)
  4. Pranayama edo arnasketaren kontrola
  5. Pratiajara (gutxi jatea)
  6. Dharana (kontzentrazioa)
  7. Dharana (meditazioa)
  8. Samadhi (xurgapen osoa)

Kriya yoga[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kriya yoga yogaren forma praktikoa da, jainkotasunarekin elkartzea eguneroko betebehar bat bezala hartzen du. Kriya yoga-k eboluzio espirituala bizkortzen du eta lasaitasun egoera sakona sortzen du. Arnas energiaren kontrola litzateke. Kriya yogaren arnasketaren bidez, bihotzaren taupadak baretu egiten dira. Ondorioz, bizi-energia bost zentzumenetatik deskonektatzen da, eta orduan gogamenak egoera kontzientea hartzen du.

Kundalini yoga[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jarrerak errazak dira, eta, batzuetan, arnasketa dinamikoa izaten dute lagun, "Suaren arnasketa" bezala ezagutzen dena. Ez du forma fisiko handirik eskatzen, eta bere praktikak lasaitasuna eta bizitasuna sortzen ditu. Sistema osteo-muskularrak, zirkulazio-sistemak, sistema glandularrak, nerbio-sistemak, arnas-sistemak eta digestio-sistemak lantzen ditu.

Kundalini Yogak hainbat alderdi biltzen ditu, besteak beste:

  • Mugimenduaren eta arnasketaren arteko koordinazioa.
  • Jarrera estatikoak eta jarrera dinamikoak konbinatzen ditu.
  • Kontzentrazio mentala mugimenduarekin.
  • Praktikan zehar, arnasketaren fluxua kontrolatzea.
  • Erlaxazioa ariketa bakoitza egitean eta amaitzean.

Yoga nidra[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Yoga nidra meditazioan erortzen den lo-egoera da: esnatzearen eta lo sakonaren artean dagoen kontzientzia egoera bat da. Gorputza erlaxatuta mantentzen den egoera bat da, eta adimena barne munduaz jabetzen da. Yoga nidra, amets argi bezala ere ezagutzen da.

Yoga fitness[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Fitnessaren eta yogaren artean, muskulatura eta gorputzeko eremu espezifikoak indartzeko barietate hau dago: sabelaldea, hankak eta ipurmasailak. Fitness yogan lantzen diren jarrerek, arnasketa sakonak hartzen dituzte; kontzentrazio handiagoa lortzen da ariketan. Bereziki gomendagarria da aurretik yoga egin dutenentzat eta orain jarduera fisikoan intentsitate handiagoa bilatzen dutenentzat, yogak ematen dituen onura mentalei uko egin gabe.

Yogan erabiltzen diren elementuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Musika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Yogaren praktikak ideia unibertsal batean du jatorria, baina, aldi berean, oso praktika pertsonala da. Pertsona bakoitzak bere erara ateratzen du etekina higiduran pentsatzetik, eta ez daude bi buru berdin, ezta yogaren praktika ulertzeko bi modu berdin ere. Yoga eta musika uztartu edo bereizi nahi direnean, berriz ere oso gai pertsonala aurkitzen dugu. Pertsona batzuek nahiago dute musikarekin erlaxazio-une batzuk lagundu, eta beste batzuek, berriz, musika yogakoa ez dela sentitzen dute. Gehienetan, musikak bere lekua aurkitzen du yogaren praktikan, neurri handiagoan edo txikiagoan, eta horrela erakusten digu antzinako praktika honen historiak.

Mantra, funtsean, egoera mental jakin bat lortzen laguntzeko errepikatzen dugun musika da. Izan ere, hitzaren itzulpen literala "tresna mentalaren" antzekoa litzateke. Dena da musika buru ireki baten belarrira; silaba errepikatua, etengabeko kolpekadak, notak tartekatzen dituen tresna. Mantraren kasuan, "Hare Krishna ospetsua bere funtziotik haratago joan zen, irrati hit oso bat izatera iritsiz, George Harrisonek London Radha Krsna Temple taldearekin grabatua. "Hare Krishna Maha" britainiar singleen zerrendan hamabigarrena izatera iritsi zen 1969an. Beharbada, azken finean, mantrak musika izango dira.

Gure adimenaren sakonera iristeko bereziki sortutako musikaz gain, gutako bakoitzak bake-egoera mental horretara eramaten gaituen abestiren bat ere badugu, The Doors, Bach edo Afrikako musika tradizionalarekin. Hemen sartzen da erlaxatzeko bereziki sortutako musika ere. Normalean musika instrumentala izaten da, inguruneko elementu indartsu batekin, soinu naturalak eta ahots lasaiak barne. Normalean, musika mota honek norbanakoa lasaitzen laguntzen du; hala ere, ez daude bi buru berdin, eta ez du zertan guztiekin funtzionatu.

Azken batean, musikak eragina izaten du pertsonengan. Abesti bat, erritmo bat, soinu jarraitu bat; denak eragiten digu modu batean edo bestean. Agian, batzuentzat alaia eta bizia den abestia, beste batentzat lasaigarria den abestia da. Baliteke, halaber, pertsona batzuek musika jakin bat topatzea yoga egiteko orduan, eta beste batzuentzat, berriz, distrakzio bat baino ez izatea. Gauza ziurra da bi kontzeptu horiek zerikusi handia dutela, eta etengabe berelikatzen direla antzinako praktika horren hasieratik. [8]

Opferkerzen in Sand.jpg
Incense in India.jpg

Usaina[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kandelak eta intsentsua[9][10][aldatu | aldatu iturburu kodea]

Yoga pentsatzerakoan, gehiengoak intsentsuak eta kandelak etorriko zaizkie burura, hiru hauek oso lotuta baitdaude.

Klasera sartu aurretik zapatak kentzea, om-a kantatzea, intsentsua eta kandelak erabiltzea, praktika klasearen hasieran jartzea Yogaren popularizazioaren ondorioz, pertsona askok praktika horren aberastasunari etekina ateratzen diote, baina baita alderdi garrantzitsu batzuk galtzea ere. Indiako filosofian aditua den Naren Herrerok Yogako klaseetan ikusi eta praktikatzen ditugun tradizio hinduaren berezko elementu batzuen jatorrian eta helburuan sakontzen laguntzen du.

Kandelak jartzea apaingarria izan daiteke. Intsentsua erabiltzeak taldeko praktika baten ondoren ikasgelan geratu den giza usaina baretzeko balio dezake. Baina, yogaren tradizioari begiratzen badiogu, erabilera praktiko horiek helburu are erabilgarriagoetan errotuta daudela ikusiko da. Sinbolismo sakonak ere badira, agian ikusten ez ditugunak, baina oraindik ere hor daudenak.

Eskarmentu handiko yoguiek beti gomendatzen dute atmosfera on bat sortzea praktikatu ahal izateko. Ez bakarrik posturak, baizik eta pranayama edo meditazioa, baita leku garbi, lasai eta dardara inspiratzailearekin ere. Horregatik dira garrantzitsuak zapatak kentzea edo Om abestea. Orain, zentzumenak nolabaiteko kontrolpean jartzea yogaren helburua bada ere, asmoa ez da haien aurka borrokatzea, baizik eta haien lagun egitea. Haur bati hortzak garbitzen dizkiogun bezala, goxoki hitz eginez, krokodilo edo marrubizko hortzetako pasta formako eskuila eskainiz.

Ildo beretik, intsentsua erretzean, usain atseginak erakarri eta leku horretan kokatzen gaitu, gure praktikaren lekuan. Egunak joan eta egunak etorri, usaimena usaintzean errazago zentratzen da usaimenaren zentzua, eta gure gogoa ere bai. Ez da kasualitatea, pentsamendu indiar tradizionalarentzat, usaimenaren zentzua lurrarekin lotuta egotea. Ildo horri jarraituz, esan daiteke usain atsegina sentitzeak errotu eta finkatu egiten gaituela.

Egia da pertsona batzuek intsentsuaren usainarekin sufritzen dutela, eta, kasu horretan ere, zentzumenak erakartzeko araua beste metodo batzuetan aplika daiteke. Horregatik, entzumenerako mantras inbokatorioak abesten ditugu, OM kasu. Edo ukimenerako arropa, esterilla edo kuxin bera janzten dugu, praktikarako prestatzen gaituztenak.

Arreta kontzentratzeko gaitasun horretaz gain, intsentsuaren keak, sinbolikoki, Gorenera igortzen du. Den-dena sarkorra da, leku guztietara iristen da, aretoaren bazter urruneneraino. Era berean, gogoa gauza guztietan, izaki guztietan eta leku guztietan dagoela ulertzen da. Hori dela eta, intsentsua erabiltzen da, aromatizatzaile gisa ez ezik, bibrazioa edo energia praktika-espazioan garbitzeko ere.

Purifikaziotaz hitz eginda, sua jotzen da purifikatzaile handitzat. Dena erretzen du, nahiz eta batek kandela edo olio-lanparatxo bat pizten duenean suaren argi-itxura azpimarratzen duen. Argia emateko gaitasun horrek helburu praktikoak ditu, baina baita alderdi sinboliko unibertsala ere: argiak iluntasunean duen garrantzia. Edo, bestela esanda, ezjakintasunari buruzko ezagutzaz. Yoga tradizionalaren bide guztiak autoezagutza du helburu, hau da, gure benetako izaerari erreparatzea. Espirituala dela esan genezake, ez materiala. Kandelak pizteak, beraz, gure esentzia argitzeko asmo hori adieraz dezake.

Yogako areto batean maisu edo jainko baten irudi sakratu edo inspiratzaileren bat dagoenean, kandela bere aurrean jartzen da gurtza bezala. Irudiari argia ematea, hain zuzen ere, gure bidean aurrera egiteko itsasargi egiten gaituen objektu edo pertsona baten irudikapen bat nabarmentzea da.

Jakina, kandela eta intsentsu gabe praktikatu daitekela, eta oraindik zerbait benetakoa edo espirituala litzateke. Era berean, ondo erabilitako kanpo-elementuek gure praktikan sakontzen lagun diezagukete, praktika hori ondo errotuta egon arte behintzat.

Santalum[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jatorriz Asiakoa, Santalum, sandaloaren zuhaitz sakratua da, eta ehun urte bete arte bizi daiteke. Bere zur gorrixka eta usaintsua tailu sakratuak egiteko eta aromaterapian eta lurringintzan oso preziatua den olio bat ateratzeko erabiltzen da, hainbat formatutan aurki dezakegu, olio esentzialetik espazio bat erre eta lurrintzeko hagaxketara.

Bere usain atsegin eta inguratzailea oso presente dago Indiako erritualetan. Gogoetarekin, gogoarekin topo egitearekin lotzen da, banako bakoitzaren barneko nia eta zerizan jainkotiarra aurkitzen laguntzen du. Ez da harritzekoa meditazioan erabiltzea; mundu osoko yoga zentroetan aurkituko duzu.

Bere erabilera medizinalak larruazaleko afekzioak hobetzen ere laguntzen du, narritaduratik lehortasun larrira; beraz, bere funtsezko olioaren tantatxo batzuk gehitu diezazkiokezu zure ohiko gorputzeko hidratatzaileari, bere ekintza hobetzeko.

Jantziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kontua ez da diru asko gastatzea, zure arropan erabil ditzazkezun elementuak bila ditzazkezu; baina kontuan izan beti jantzi bakoitzak honako hau izan behar duela: [11]

  • Erosoa: ariketari begira jartzea da egokiena. Kontuan izan edozein deserosotasunak kontzentraziotik aterako zaituela. Janzkera oso lasaia eta estua ez izatea gomendatzen da.
  • Oso elastikoa: yogako jarrerek gorputza mugiarazten dizute normalean mugituko ez zenukeen modu batean; beraz, zure arropak zure mugimenduetan lagundu behar zaitu.
  • Erresistentea: lurrean luzaroan egongo zara. Beraz, inbertsio iraunkorra egin dezazun eta diziplina hori erabiltzean istripuak saihets ditzazun, kalitate handiko janzkera erabiltzea da egokiena.

Jarraian, kirol honetan laguntzen duten oinarrizko bost jantziak aztertuko dira.

  • Kotoizko edo likrazko galtzak

Bi gauza garrantzitsu hartu behar dira kontuan galtzak aukeratzeko unean: elastikoa izatea norberaren mugimendua ez mugatzeko, baina ez izatea oso zabala edo astuna, deserosotasuna eta desoreka eragin baititzake.

Likrazko galtzak edo legging-ak ezin hobeak dira yoga egiteko. Hala ere, zenbait puntu hartu behar dira kontuan galtza ideala aukeratzerakoan. Ez du estuegia izan behar eta ez du gerrian ebaki baxurik izan behar, azken gauza zure barruko arropa gela osoari erakustea baita.

  • Galtza etnikoak

Galtza estuak erabili beharrean etnia motako galtzak erabili daitezke, normalean bota zabalekoak, hauek, aukera bikaina dira yoga egiteko. Praka mota hori aukeratzen badira, gutizia edo arrantzale mota izatea gomendatzen da, bota zabalak asana bat egitean enbarazu egin ez dezan.

  • Kamiseta mahukarik gabea edo mahuka zabalekoa

Yoga egiteko kamiseta ezin hobea da besoak mugitzeko unean enbarazu egiten ez duena. Horregatik, klimak uzten badu, mahukarik gabeko kamisetak ezin hobeak dira. Kotoizko alkandora elastiko batek ere funtzionatuko du. Gainera, transpirazio asko egiterakoan, kamisetaren materialak hezetasuna xurgatuko du eta.

  • Zapata arinak

Interneten yogako irudien bilaketa azkar bat egitean, ikusten da diziplina hori praktikatzen ari diren pertsonen argazkietan inork ez duela zapatarik erabiltzen. Horrek ez du esan nahi guztien kasua denik. Zapatak erabili nahiean, edo eguraldiak uzten ez badu oinutsik egoten, oinetako arinak, erosoak eta elastikoak aukeratu behar dira.

Galtzerdiak ere erabil daitezke, irristagairik gabe. Kirol jantzien marka ezberdinek yoga egiteko oinetako bereziak ekoitzi dituzte. Oihalezko zapatak dira, lokarririk gabeak, zola oso mehea dutenak eta oinari doituak, eta ez dute eragozpenik jartzen posturak egitean.

  • Yoga egiteko azpiko arropa

Gomendio berezia neskentzat. Ez da komenigarria hagak eta paparreko bularretakoak erabiltzea. Barruko arropa gai garrantzitsua da yoga egiteko unean, eta kirol-topak edo paparreko bularretakoak aukerarik onena dira. Are gehiago, espazio klimatizatuan egoterakoan edo klima epelean eta eroso sentitzean, elastikorik gabeko kirol-topa bakarrik erabil daiteke.

Halaber, erabilitako kulero edo bragita ondo aukeratu behar da, ez badago mugimendu batzuk eragotziko dituen handiagorik edo txikiagorik, tanga aukera bikaina da. Mutilentzat, egokia da slip motako barruko arropa edo estuegia ez den boxer bat erabiltzea.

Turismoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Turismo bidaietan zehar yoga egiteak norbera non dagoen, nola sentitzen den eta unean uneko arreta osoarekin bizitzen laguntzen du. Horrek, inguruneaz gozatzeko bidea zabaltzen, barne-elkarrizketa ona izaten eta gure oztopo guztiak gainditzen laguntzen du. Horrela, bizitzaz gozatzeko aukera eskainiz.[12][13]

Asana edo meditazio errutinen praktikak goizean goiz hasten dira. Beraz, turismoa yogarekin batera burutzeak; eguna energia gehiagorekin, positiboagoarekin eta gaitasun fisiko handiagoarekin hastea ahalbidetzen du.

Yoga bidaiek menu osasungarriak dituzte eta dieta begetariano zein ekologikoak izaten dituzte. Horrela, oporretan lanetik eta presatik deskonektatzeaz gain, ohitura txarretatik eta gaizki jatetik deskonektatzeko aukera ere ematen du.

Osasun fisikoa zaintzeaz gain, ondo pasatzeko aukera dakarte bidaia hauek. Yogako oporren programazioak talde dinamikak izaten ditu, barre algaretan murgiltzeko asmoarekin.

Yoga bidaia hauek oso ingurune naturaletan gertatzen dira; naturarekin konektatzeko, norberaren barneko munduarekin konektatzeko, gauza sinpleek dakartzkiten onuraz gozatzeko eta mundu digitaletik at egoteko.

Leku turistikoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bali

Bali, Indonesia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"Jainkoen uhartea" yoguien toki gogokoenetako bat da; euren paisaiengatik, euren lasaitasunagatik, euren txoko guztiek duten aire espiritual horrengatik… Balin 500 erretiro espiritual baino gehiago eta yoga eskola ugari daude uharte osoan. Baliko kultur hiriburua arrozez inguratuta dago eta bakea aurkitzeko bide ematen du.

Balin yoga egiteko, beste leku perfektu bat Canggu da. Giro gazteagoa eta surfzaleagoa da, baina erraztasun guztiekin eta hondartzatik gertu kokatzen da. Zona honetan gomendagarriak dira The Practice Bali edo Serenity.

India

India[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Yogaren Jaioterria da. Tokirik hoberena, beharbada, Rishikesh da, "Munduko yogaren hiriburua" bezala ezagutzen den hiria. Milaka pertsona joaten dira urtero Rishikeshera bere alderdirik espiritualena esplotatzeko asmoarekin. Gainera, urtero Rishikeshen, munduko yoga ekitaldirik garrantzitsuenetako bat ospatzen da: International Yoga Festival. Astebetez, mundu osoko milaka yogui biltzen dira eguneroko yoga klaseak, meditazio gidatuak, hitzaldiak eta bestelako ospakizunak egiteko.

Tailandia

Tailandia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Thailandia, yoga egiteko aukera handiak dituen herrialdea izateaz gain, hori egiteko txokorik merkeenetako bat ere bada. Chiang Mai, iparraldeko hiriburua, toki ezin hobea da aste eta hilabete batzuetan bertan instalatu eta benetako yogi batean bihurtzeko. Chiang Mai oso hiri espirituala da, eta jatetxe begano eta begetariano ugari eskaintzen ditu. Wild Rose Yoga hiriko gunerik ospetsuena da. Itsasoa gertu edukitzea nai izan ezkero, yoga egiteko beste leku on batzuk Koh Phangan eta Koh Yao Noi dira.

Costa Rica[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere aberastasun naturalengatik, yoga praktikatzeko tokirik onenetariko bat Costa Rica da. Ertamerikako herrialdea erretiro espiritualen zentroz eta yoga eskolez beteta dago, edozein distrakziotatik urrun. Praktika hondartzarekin konbinatu edo itsasoa gertu eduki nahi baduzu, Santa Teresa leku aproposa da. Hiri txiki eta buhame hau yoga zentroz beteta dago. Ezagunenetako bat Harmony Hotela da, egunero erretiroak, 6 edo 7 eskola eta ikastaroak eskaintzen ditu.

Ibizia, Espainia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Espainian, yoga egiteko leku aproposenen artean, Ibiza gaientzen da. Balear uhartea, festara joateko toki hoberenetako bat izateagatik da ezaguna. Aitzitik, bere paisaia mediterraneoak, yogan inspiratzeko energi iturri agortezina dakar. Ibizan urtero 100 yoga erretiro baino gehiago antolatzen dira prezio merkeetan. Herri turistikoenetan, yoga eskolak eta Depura Ibiza bezalako terapia holistikoak aurkitu daitezke.

Espainian yoga egiteko beste leku on batzuk Alpujarra Granadina, Fuerteventura, Lanzarote eta Tarifa dira.

Guatemala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Atitlan lakua munduko lakurik politenetako bat da. Sumendiez inguratuta eta egunsenti zein ilunabarrez josita dago. Horregatik, ez da arraroa yoga maite duten askoren turismo leku gusutkoena izatea. Erraza da lakuaren ertzean yoga eskolak aurkitzea, praktika are lasaiagoa izan dadin.

Yoga Euskal Herrian[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1980.urtetik aurrera barneratzen hasi zan yoga Euskal Herrian. Baina, 1990.hamarkadara arte ez zan masiboki praktikatu, hamarkada horretan yogaren praktika modan jarri baitzan.

Yoga mundu osoan zehar asko zabaldu den praktika bat da, azkeneko urteetan bereziki Europako zonaldean. Euskal Herrian batez ere yoga egiteko erretiroak daude. Erretiro hauetan, gehiengoak aste bukaera batekoak, lasaitasunean adituekin yoga praktikatzen da. Taldeka joaten dira eta helburua lasaitasunean egotean datza.

Mindfulness[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Askotan, Yoga eta Midfulness ez dira bereizten. Nahiz eta antzekotasunak eduki, beharrezkoa da alderaketa bat egitea.

Zer da[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mindfulness-a, arreta osoa edo kontzientzia osoa ere deitua, egiten dugunari nahita adi egotean datza, epaitu, atxiki edo esperientzia nolabait baztertu gabe. [14]

Meditazio bipassanoan oinarritutako praktika da. Pentsamenduei, emozioei, gorputz-sentsazioei eta inguruko giroari arreta desgrinatsua eskaintzean datza, egokiak diren ala ez erabaki gabe. Arreta hautematen den horretan jartzen da arreta, arazoez, horien kausez eta ondorioez arduratu gabe, eta irtenbiderik bilatu gabe.

Mendebaldeko testuinguruan arreta osoa garatzen eta jendarteratzen lagundu duten pertsonen artean Thích Nhla t Hla nh, Herbert Benson, Jon Kabat-Zinn, Richard j Davidson eta Sam Harris daude.[14]

Vs yoga[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Yogan maila fisikoan zein mentalean lan egiten da, malgutasuna, oreka eta tentsio muskularrak hobetuz. Era berean, maila mentalean, yogak kontzentrazioa, memoria eta sormena bezalako alderdiak hobetzen ditu, eta estresa, antsietatea eta insomnioa kontrolatzen laguntzen du. Ongizate mentaleko egoera hori lortzeko, yogak mindfulnessa txertatzen du bere ariketetan. Mindfulness-a kontzientzia osoa da eta meditazioa orainaldian izatea besterik ez da. [15]

Erlazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Yogari dagokionez, esan daiteke mindfulnessaren filosofia erabiltzen duela buruaren eta gorputzaren arteko oreka indartzeko. Muskuluen malgutasuna eta erresistentzia lantzea du ardatz, eta, beraz, jarduera ez da meditazionala soilik, baizik eta adimenarentzat eta gorputzarentzat balio du. [16]

Testu garrantzitzuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Iturria Data Testua
Patanjali-ren Yoga Sutrak K.a. IV. mendea "Yoga kontzientziaren gorabeheren lasaitasuna da"
Katha Upanishad K. a. V. mendea "Egoerarik garaiena bezala ezagutzen da, bost zentzumenak adimenarekin batera, geldirik daudenean eta adimena aktibo ez dagoenean. Orduan norbera distrakziorik gabeko egoeran sartzen da, yoga sorrera eta desagerpena baita"
Bhagavad Gita K.a II. mendea "Yoga ekintzarako trebetasuna da"
Vaisesika sutra K.a. IV. mendea "Zentzumenen, adimenaren eta objektuen batasunaren ondorioz plazerra eta sufrimendua sortzen dira. Hori gertatzen ez denean gogamena norberarengan dagoelako da, ez dago ez plazerrik ez sufrimendurik. Hori da yoga"
Linga Purana Kristau garaiko VII-X mendeetan "Yoga hitza nirvana da, Shiva".
Adi Shankara-ren

Brahmasutra-bhasya

K.a. III. mendea "'Yoga errealitatea hautemateko bidea da”
Kashmir Shaivism Kristau garaiko VI-X mendeetan "Yoga erakunde batek beste batekiko duen unitatea dela esaten da".
Shaiva Siddhanta Kristau garaiko VI-X mendeetan “Bere izaeraren agerpenari nahitaez lotuta dagoena... Siva egoeran dagoela esaten da”
Yogabija, Hatha yoga lana. Gure garaiko XIV “Dualitate guztien batasunari yoga esaten zaio.”

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. «Historia del yoga: origen y tradición - AIRE Magazine» beaire.com (Noiz kontsultatua: 2021-05-27).
  2. (Gaztelaniaz) «Doga (yoga para perros): lo nuevo para conectar profundamente con tu perro» La Vanguardia 2019-05-21 (Noiz kontsultatua: 2021-05-27).
  3. «Yoga aéreo o aeroyoga: ¿Qué es y qué beneficios nos ofrece?» aptavs.com (Noiz kontsultatua: 2021-05-27).
  4. (Gaztelaniaz) «Yoga para la salud: MedlinePlus enciclopedia médica» medlineplus.gov (Noiz kontsultatua: 2021-05-27).
  5. «Tipos de yoga: ¿cuál es el tuyo? | AIRE Ancient Baths» beaire.com (Noiz kontsultatua: 2021-05-27).
  6. (Gaztelaniaz) «Tipos de Yoga. ¿Qué tipo de yoga te viene mejor? ૐ» WIDEMAT®. Disfruta del yoga con más libertad con la esterilla de yoga más grande del mercado. Compra tu esterilla de yoga ideal para hacer yoga en casa 2015-09-21 (Noiz kontsultatua: 2021-05-27).
  7. «Tipos de yoga | Diferencias y cómo saber qué estilo encaja más contigo» Xuan Lan Yoga 2020-04-21 (Noiz kontsultatua: 2021-05-27).
  8. (Gaztelaniaz) Heather. (2016-03-08). «Sobre la música y el yoga « Yogalinda» Yogalinda (Noiz kontsultatua: 2021-05-27).
  9. (Gaztelaniaz) Filippi, Aminie. (2020-05-18). «¿Por qué se ponen incienso y velas en tu clase de Yoga?» Revista Yoga Journal (Noiz kontsultatua: 2021-05-27).
  10. (Gaztelaniaz) «Sándalo, un aroma para tu equilibrio» InStyle 2019-08-08 (Noiz kontsultatua: 2021-05-27).
  11. (Gaztelaniaz) «¿Qué ropa debo usar para practicar yoga? 5 recomendaciones» Mejor con Salud 2018-06-22 (Noiz kontsultatua: 2021-05-27).
  12. (Gaztelaniaz) Molinero, Lorena. (2020-03-09). «Los increíbles beneficios de los viajes con yoga» Turismo de Bienestar (Noiz kontsultatua: 2021-05-27).
  13. (Gaztelaniaz) «Los mejores destinos para practicar yoga» IATI Seguros 2019-02-13 (Noiz kontsultatua: 2021-05-27).
  14. a b Williams, J. Mark G.; Kabat-Zinn, Jon. (2011-05-01). «Mindfulness: diverse perspectives on its meaning, origins, and multiple applications at the intersection of science and dharma» Contemporary Buddhism 12 (1): 1–18. doi:10.1080/14639947.2011.564811. ISSN 1463-9947. (Noiz kontsultatua: 2021-05-27).
  15. (Gaztelaniaz) «¿Qué diferencias existen entre el yoga y el mindfulness?» Cmujer 2020-01-27 (Noiz kontsultatua: 2021-05-27).
  16. (Gaztelaniaz) «La meditación, mindfulness y el yoga» Soluna Cuerpo y Mente 2019-01-18 (Noiz kontsultatua: 2021-05-27).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]