Egiptoar arabiera
| Egiptoar arabiera | |
|---|---|
| اللهجة المصريَّة | |
 | |
| Datu orokorrak | |
| Hiztunak | ama-hizkuntza: 64.600.000 (2019) 100.542.400 (2021) |
| Hizkuntza sailkapena | |
| giza hizkuntza afroasiar hizkuntzak Hizkuntza semitikoak arabiera varieties of Arabic (en)  | |
| Informazio filologikoa | |
| Hizkuntza-tipologia | subjektu aditza objektua eta hizkuntza fusionatzailea |
| Alfabetoa | Arabic script (en) |
| Hizkuntza kodeak | |
| ISO 639-3 | arz |
| Ethnologue | arz |
| Glottolog | egyp1253 |
| Wikipedia | arz |
| IETF | arz |
Egiptoar arabiera (arabieraz: مصري, Maṣrī) arabiera dialektaleko aldaeren multzotik datorren hizkuntza bat da, Egipton eta inguruko herrialdeetan mintzatzen dena.[1] Koptoeraren eragin nabarmena duen aldaera hau herrialdeko hizkuntza ofiziala da eta ia egiptoar guztiek egiten dute.[2]
Ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Arabierazko dialekto arrunt guztiak ahoz baino ez dira transmititzen, ezer idatzi gabe. Hizkuntza honen bizitasun handiaren ondorioz, gehien idazten denetako bat da, bereziki poesia eta antzerkiarena. Ikus-entzunezko bitarteko modernoei esker, egiptoar arabiera mundu islamiarreko arabierazko barietate ezagunena da; izan ere, ekialdeko mundu arabiarreko herrialdeetan (Mashreq deritzona) neurri handi batean ulertzen dute, eta Magrebeko beste dialekto batzuekin desberdintasunak dituen arren, elkarrekiko ulergarritasuna nabarmena da.
Egiptoar arabieraren gramatika, arabierazko dialekto arrunt guztiena bezala, sinplifikatuta dago arabiera klasikoaren aldean. Adibide gisa, batze-bokal gehienak alde batera uzten dituzte, eta dualaren forma nominalak eta ahozkoak pluralarekin ordezkatzen dituzte maiz. Fonologian, bost kontsonantek beren ahoskera aldatzen dute egiptoar arabieran: dhal ḏālʾ, zha ḍādʾ, yim g, qaf hamza (ء), eta tha ṭāʾ bilakatzen dira (ikus arabiar alfabeto).
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Egiptoar arabierak Niloren deltan du jatorria, Behe Egipton, Kairo inguruan. VII. mendean konkistatzaile musulmanek Egiptora eraman zuten arabiera mintzatutik dator, eta bere garapen historikoan eragin handia izan du islamaren aurreko Egiptoko koptoerak eta, ondoren, otomandar turkierak, italierak, frantsesak eta ingelesak.[3][4]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ (Ingelesez) Kees Versteegh, et al.. (2006). Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics. BRILL.
- ↑ (Gaztelaniaz) Árabe Egipcio. .
- ↑ Nishio, Tetsuo. (1996). Word order and word order change of wh-questions in Egyptian Arabic: The Coptic substratum reconsidered. in: Proceedings of the 2nd International Conference of L'Association Internationale pour la Dialectologie Arabe. University of Cambridge, 171-179 or..
- ↑ Bishai, Wilson B.. «Coptic grammatical influence on Egyptian Arabic» Journal of the American Oriental Society (82): 285-289..
Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Abdel-Massih, Ernest T.; Fathy Bahig, A.. (1978). Comprehensive Study of Egyptian Arabic: Conversation Texts, Folk Literature, Cultural Ethnological and Socio Linguistic Notes. Ann Arbor: University of Michigan ISBN 0-932098-11-8..
- Peter, Behnstedt; Woidich, Manfred. (1985). Die ägyptisch-arabischen Dialekte. I, II Wiesbaden: L. Reichert.
- Gary, Judith Olmsted, & Saad Gamal-Eldin. (1982). Cairene Egyptian Colloquial Arabic. in: Lingua Descriptive Studies. 6 Amsterdam.
- Haeri, Niloofar. (2003). Sacred Language, Ordinary People: Dilemmas of Culture and Politics in Egypt. Palgrave Macmillan ISBN 0-312-23897-5..
- Harrell, Richard S.. (1957). The Phonology of Colloquial Egyptian Arabic. in: American Council of Learned Societies Program in Oriental Languages Publications Series B, Aids. New York: American Council of Learned Societies.
- Hinds, Martin; Badawi, El-Said. (1987). A Dictionary of Egyptian Arabic. French & European Pubns ISBN 0-8288-0434-6..
- Mitchell, T.F.. (1956). An Introduction to Egyptian Colloquial Arabic. Oxford: Oxford University Press.
- Mitchell, T.F.. (1962). Colloquial Arabic: the Living Language of Egypt. Londres: The English universities Press.
- Presse, Karl G.; Katrine Blanford; Elisabeth A. Moestrup; Iman El-Shoubary. (2000). 5 Egyptian-Arabic One Act Plays: A First Reader. Museum Tusculanum ISBN 87-7289-612-4..
- Ahmad Abdel-Hamid, Youssef. (2003). From Pharaoh's Lips: Ancient Egyptian Language in the Arabic of Today. American University in Cairo Press ISBN 977-424-708-6..
- Tomiche, Nada. (1964). Le parler arabe du Caire. Paris: Mouton.
- Versteegh, Kees. (2001). The Arabic Language. Edimburgo: Edinburgh University Press ISBN 0-7486-1436-2..
- Watson, Janet. (2002). The Phonology and Morphology of Arabic. New York: Oxford University Press.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 |
Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu. |
Datuak: Q29919
Multimedia: Egyptian Arabic / Q29919