Giovanna d'Arco

Giovanna d'Arco
Jatorria
Sorrera-urtea	1844
Argitaratze-data	XIX. mendea
Estreinaldi-data	1845eko otsailaren 15a
Izenburua	Giovanna d'Arco
Jatorrizko herrialdea	Italia
Ezaugarriak
Genero artistikoa	drame lyrique (en) eta opera
Hizkuntza	italiera
Zatiak	3 act (en) eta 1 Hitzaurre
Egile-eskubideak	jabetza publiko
Deskribapena
Oinarritua	The Maid of Orleans (en)
Libretista	Temistocle Solera (en)
Bestelako lanak
Musikagilea	Giuseppe Verdi
Fikzioa
Kontakizunaren tokia	Domrémy-la-Pucelle, Reims eta Rouen
	ikusi Giovanna (en) , Delil (en) , Talbot (en) , Carlo VII (en) eta Giacomo (en) ;

Giovanna d'Arco (euskaraz Joana Arc-ekoa) Giuseppe Verdik sortutako opera da, Temistocle Soleraren libreto baten gainean; Solerak ere Nabucco eta I Lombardiren libretoak idatzi zituen. Hau Verdiren zazpigarren opera izan zen. Hitzaurrea eta hiru ekitaldi ditu. Lanak Joana Arc-ekoaren biografiaren zati bat irudikatzen du eta Friedrich von Schillerren Die Jungfrau von Orleans draman oinarrituta dagoela dirudi. 1844ko udazkena eta negua bitartean idatzi ondoren, Milango La Scalan taularatu zen lehen aldiz, 1845eko otsailaren 15ean.

Gaur egun lan hau gutxitan antzezten da. Operabase webgunearen estatistiken arabera 2005-2010 garaian sei aldiz bakarrik antzeztu zen, Verdiren 22.a izanik.^[1]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XIX. mendearen hasieran, Joana Arcekoaren historia hainbat operatan agertu zen, Nicola Vaccai (1827) eta Giovanni Pacinirenean (1830) barne, eta bi kasuetan Schillerren obrari eta historiaren bere bertsio bereziari buruzko oroitzapen handiak agertzen ziren. Verdiren editoreak, Giovanni Ricordik, autore frantsesarenean eskubiderik urratzen ez zela bermatzeko eskatu zuen, berak gai berari buruzko lan frantses baten berri izan baitzuen; Solerak, erantzun gisa, erabat ukatu zuen Schillerren obra bere libretoaren iturria zela, eta obra drama italiar guztiz originala zela baieztatu zuen.^[2]

Hala ere, Julian Budden musikologoak dioenez, Joana gudu-zelaian hiltzea bezalako gertaerek, sutan erre beharrean, argi uzten dute libretoaren alderdi batzuk Schillerren obratik hartzen direla. Era berean, libretoaren garapen orokorrari dagokionez, antzezlanarekin alderatuta, pertsonaiak ahalik eta txikienak izatea eskatzen du, eta antzezlanak antzerki-sentsazionalismoa izatea, argumentua tratatzeko erabiltzen den poesian eta gizatasunean agerian geratzen dena.

Pertsonaiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Pertsonaia	Tesitura	1845eko otsailaren 15eko antzerzkeak:
Joana Arc-ekoa	soprano	Erminia Frezzolini
Karlos VII.a Frantziakoa	tenorea	Antonio Poggi
Giacomo (artzain bat)	baritono	Filippo Colini
Talbot (Ingalaterrako armadaren jenerala)	baxu	Francesco Lodetti
Delil (ofizial frantsesa)	tenore	Napoleone Marconi
Soldadu ingelesak eta frantsesak, gortesauak, nobleak, herria, aingeruak, deabruak, etab.

Diskografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtea	Aktoreak (Giovanna, Carlo, Giacomo)	Zuzendaria,	Diskoetxea
1951	Renata Tebaldi, Carlo Bergonzi, Rolando Panerai	Alfredo Simonetto, RAI Milano Symphonic Orchestra	Audio CD: Melodram Cat: 27021
1972	Montserrat Caballe, Plácido Domingo, Sherrill Milnes	James Levine, London Symphony Orchestra, Ambrosian Opera Chorus	Audio CD: EMI Classics Cat: 7-63226-2
1990	Susan Dunn, Vincenzo La Scola, Renato Bruson	Riccardo Chailly, Comunale di Bologna antzokia (Eszena zuzendaria Werner Herzog)	DVD: Kultur Cat: D4043
2008	Svetla Vassileva, Evan Bowers, Renato Bruson	Bruno Bartoletti, Regio di Parma antzokia	DVD:C Major Cat:721208^[3]
2013	Anna Netrebko, Francesco Meli, Plácido Domingo	Paolo Carignani, Münchner Rundfunkorchester, Philharmonia Chor Wien	Audio CD: Deutsche Grammophon Cat: 4792712
2016	Vittoria Yeo, Luciano Ganci, Vittorio Vitelli	Ramón Tebar, I Virtuosi Italiani (Eszena zuzendaria Peter Greenaway)	DVD: Unitel
2016	Jessica Pratt Jean-François Borras, Julian Kim	Riccardo Frizza Orchestra Internazionale d'Italia Petruzzelli di Bari antzokiaren abesbatza	Audio CD e DVD: Dynamic