Nadia Comăneci

Wikipedia, Entziklopedia askea
Nadia Comăneci

(1976)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakNadia Elena Comăneci
JaiotzaOnești (en) Itzuli, 1961eko azaroaren 12a (62 urte)
Herrialdea Errumania
 Ameriketako Estatu Batuak  (2001eko ekainaren 29a -
Lehen hizkuntzaerrumaniera
Familia
Ezkontidea(k)Bart Conner (en) Itzuli  (1996ko apirilaren 26a -
Bikotekidea(k)
Hezkuntza
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakgimnasta artistikoa
Pisua60 kilogramo
Altuera163 zentimetro
Jasotako sariak
bartandnadia.com
IMDB: nm0173536 Twitter: nadiacomaneci10 Instagram: comaneci10 Olympic.org: nadia-comaneci Edit the value on Wikidata

Nadia Elena Comăneci (ˈnadi.a koməˈnet͡ʃʲ ahoskatua; Onesti, Errumania, 1961eko azaroaren 12a -) errumaniar gimnasta ohia da. 1976ko Joko Olinpikoetan, 14urte zituela, gimnasia artistikoko barretako proba batean 10eko puntuazioa (akatsgabea) lortu zuen lehen kirolaria bihurtu zen. Markagailuak arazoak izan zituen 10.00eko puntuaziorako behar ziren lau digituak erakusteko, ordurarte hori posible zenik uste ez baitzen. Comăneciren estiloa berritzailea bezain bikaina izan zen teknikoki. Bere ariketen zailtasun maila, teknikak eta exekuzio perfektua gimnastika artistikoaren historian mugarri izan ziren. Bere ibilbidean 24 domina lortu zituen (horietatik 16 urrezkoak), Olinpiar Jokoetan, Munduko Txapelketetan eta Europako Txapelketetan. Ia 22 urterekin erretiratu zen. Une horretatik aurrera, errekonozimendu ugari jaso ditu. Bi aldiz Ordena Olinpikoa, XX. mendeko 100 emakume eraginkorrenetako bat izendatu zuten eta, 1993tik aurrera Gimnastikaren Ospe Aretoko kide da. [1][2][3][4]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Onestin jaioa, Bukarestetik 250 kilometrora, 6 urterekin hasi zen gimnasia egiten, Flacara izeneko elkarte batean. Martha eta Belá Karolyí entrenatzaileek egin zuten famatu. 1975ean Skien, Norvegian, Europako lehiaketa irabazi zuen, 13 urterekin.[5]

Olinpiar jokoetan irabazle[aldatu | aldatu iturburu kodea]

14 urte zituela, 1976ko Montrealgo Olinpiar Jokoetako izarra izan zen, gimnasian lor daitekeen markarik onena lortu zuen, 10a.[6] Aurretik ere, lurreko saio batean 10a jaso zuen, baina ariketa hori ez zen famatua egin.[7] Bost domina lortu zituen joko haietan, hiru urrezko domina, eta zilarrezko zein brontzezko bana. Lau urte geroago, Moskuko Olinpiar Jokoetan, beste lau domina eskuratu zituen, urrezko bi eta zilarrezko beste bi.[8]

Errumaniako heroi nazionala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nadia Comăneciren garaipenak Joko Olinpikoak gainditu zituen. Errumaniara itzultzean, Bukaresten jendetza zuen zain. Txalo zaparrada batekin agurtu zuten hegazkineko eskaileretan agertu orduko. Poliziek aireportuko ateak itxi behar izan zituzten segurtasunagatik, pertsonak gimnastarenganaino iristen saiatzen zirelako. [9]

Ez dut inoiz galtzean pentsatzen. Nire anbizioa beti irabaztea da. Eta, orain arte dena ongi ateratzen zaidanez, ez zait inoiz pasatu burutik porrota deritzon hori. Beste kide batzuek irabazten badidate, ondo da. Beste batean irabaziko diet neuk. (Nadia Comăneci, 14 urte) [9]

Errumaniatik ihesi[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ceaucescuk propagandarako ikur gisa erabili nahi izan zuen. Hurrengo urteetan, zaingo estua ezarri zien berari eta bere hurbilekoei. Gauzak horrela, 1985ean, Ceaucescuren erregimenak baimena ukatu zion Comăneciri – ordurako kirol enbaxadore gisa ari zenari – atzerrira bidaiatzeko, beste herrialde komunistetara izan ezik. Presioak gainezka eginda, 28 urte zituela, 1989an, Errumaniarik ihes egin zuen Hungariako mugatik. [10] Urte bete beranduago, Ceaucescu eta bere emaztea erailak izan ziren, dagoeneko Comăneci Amerikako Estatu Batuetan zegoelarik.[6] Bertako naziotasuna eskuratu zuen 2001ean. Liburu autobiografiko bat idatzi zuen 2004an, Letters to a Young Gymnast.

Aktibista[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ezgaitasuna duten pertsonen kirola sustatzeaz gain, dirua eman die ekintza desberdinei, besteak beste, Laureaus Fundazioaren sortzaileetako bat da.[5]

Simon Bilesen alde agertu zen, gimnastak Larry Nassar entrenatzailearengandik jasotako indarkeria sexuala salatu zuenean. Izan ere, Comanecik ere Nicu Ceacescuk bortxatu zuela adierazi zuen (Ceaucescu presidentearen semea zen Nicu). Horrez gain, Comaneci eta beste gimnastek ere tratu txarrak jaso zituzten bere entrenatzailearen eskutik, izan ere, jana eta edana murrizten zieten (batzuk bulimia garatu zuten), jo egiten zituzten baita umiliatu ere. Entrenatzaileok Amerikako Estatu Batuetara ihes egin zutenean dinamika bera jarraitu zuten eta Larry Nassarrek haiekin lan egin zuen.[11]

Sariak eta errekonozimenduak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 1976an urteko emakumezko kirolaria izendatu zuen New Yorkeko Kirol Kazetarien Nazioarteko Elkarteak.[12]
  • 1977an jaso zuen NBEren Bakearen Domina.[9]
  • 1978an bigarren aldiz izendatu zuten Errumaniako emakumezko kirolaririk onena.[9]

Argitalpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 2011an, Letters to a Young Gymnast (Gimnasta gazte bati gutunak) argitaratu zuen, liburu autobiografikoa.[13]

Irudi galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Ingelesez) «Nadia Comaneci | Biography, Medals, & Facts | Britannica» www.britannica.com 2024-04-19 (Noiz kontsultatua: 2024-04-29).
  2. ↑ (Ingelesez) Nadia COMANECI-Biography. .
  3. ↑ (Gaztelaniaz) Martos, Claudia. (2024-04-22). «De Rumanía a EE UU: patrimonio millonario de Nadia Comaneci» Forbes España (Noiz kontsultatua: 2024-04-29).
  4. ↑ (Gaztelaniaz) «Nadia Comaneci, el hada cautiva» La Vanguardia 2021-07-17 (Noiz kontsultatua: 2024-04-29).
  5. ↑ a b (Gaztelaniaz) «Nadia Comaneci cumple 60 años entregada a labores solidarias y en plena forma» MARCA 2021-11-11 (Noiz kontsultatua: 2022-07-03).
  6. ↑ a b (Gaztelaniaz) Jabois, Manuel. (2016-07-18). «Nadia» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2022-07-03).
  7. ↑ (Gaztelaniaz) Iríbar, Amaya. (2016-07-19). «“Nadia era una máquina de hacer gimnasia”» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2022-07-03).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) Iríbar, Amaya. (2010-03-07). «"Era demasiado joven para darme cuenta de lo que había hecho"» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2022-07-03).
  9. ↑ a b c d «Contreras Mu, Alicia. Revisión documental: historia de la gimnasta rumana Nadia Comăneci. Revista Notas Históricas y Geográficas, número 27 Julio-Diciembre 2021. pp. 414-435.» https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=8107277.
  10. ↑ (Ingelesez) Howard, Alexander. (2023-08-01). «Olympic star Nadia Comăneci was a Romanian ‘hero’ who defected to escape her government. What do her surveillance files reveal?» The Conversation (Noiz kontsultatua: 2024-04-29).
  11. ↑ (Gaztelaniaz) «No sonreía nunca: la trágica vida de explotación y abusos de Nadia Comaneci, la gimnasta más importante de la historia hasta Simone Biles» Mujer Hoy 2021-07-30 (Noiz kontsultatua: 2022-07-03).
  12. ↑ (Gaztelaniaz) Alfil. (1977-03-05). «Nadia Comaneci, deportista femenina del año» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2024-04-29).
  13. ↑ (Ingelesez) Comaneci, Nadia. (2011). Letters to a Young Gymnast. Basic Books ISBN 0465025056..

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Lola Lafon (2015). La pequeña comunista que no sonreía nunca. Anagrama.
  • Stejarel Olaru (2021). Nadia si Securitatea.

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]


"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Nadia_Comăneci&oldid=9678980"(e)tik eskuratuta