Telugu
| Telugu | |
|---|---|
| తెలుగు | |
 | |
| Datu orokorrak | |
| Lurralde eremua | India |
| Hiztunak | 74 milioi ama hizkuntza,[1] Guztira 80 milioi[2] |
| Rankinga | 14 [3] |
| Ofizialtasuna |  |
| Eskualdea | Andhra Pradesh, Karnataka, Tamil Nadu, Orissa, Chattisgarh, Puducherry, Andaman eta Nicobar uharteak |
| Araugilea | Ez dago arauturik |
| Hizkuntza sailkapena | |
| Hizkuntza dravidak | |
| Informazio filologikoa | |
| Hizkuntza-tipologia | SOV hizkuntza, hizkuntza eranskaria eta hizkuntza fusionatzailea |
| Kasu gramatikalak | kausatiboa |
| Alfabetoa | Telugu script (en)  |
| Hizkuntza kodeak | |
| ISO 639-1 | te |
| ISO 639-2 | tel |
| ISO 639-3 | tel |
| Ethnologue | tel |
| Glottolog | telu1262 |
| Wikipedia | te |
| Linguasphere | 49-DBA-aa |
| ASCL | 5104 |
| IETF | te |
Telugu[4][5] (తెలుగు) hego-erdialdeko dravidar hizkuntzen artean, zabalduenetariko bat da.
Estatusa
Hindi eta Bengalera eta gero, Indiako hirugarren hizkuntza erabiliena da[1], non gobernuak hizkuntza klasikotzat ezagutu du[6].
Telugu Indiako 22 hizkuntz ofizialetako bat da[7] Andhra Pradeshen zabalduta dago oso eta Tamil Nadun, Karnatakan, Orissan, eta Puducherryn erabilia da. Bere hiztunen hiri nagusiak Bengaluru eta Chennai dira. AEB, Malasia, Maurizio, Hegoafrika, Irlanda, Fiji, Reunion, Trinidad eta Erresuma Batuko indiar diasporan ere erabilia da.
Dialektoak
Teluguk dialekto asko ditu, hona hemen[8]:
- Berad,
- Dasari,
- Dommara,
- Golari,
- Kamathi,
- Komtao,
- Konda-Reddi,
- Salewari,
- Telangana,
- Telugu,
- Vijayawada,
- Vadaga,
- Srikakula,
- Visakhapatnam,
- Toorpu (Ekialdeko) Godavari,
- Paschima (Mendebaldeko) Godavari,
- Kandula,
- Rayalaseema,
- Nellooru,
- Prakasam,
- Guntooru,
- Tirupati,
- Vadari
- Yanadi (Yenadi)
Idazkera
Bokalak
Beste hizkuntza dravida nagusiak bezala, teluguk /e/ eta /o/ laburrak ditu Indo-ariar hizkuntzetako /eː/ eta /oː/ luzeez gain.
| అ | ఆ | ఇ | ఈ | ఉ | ఊ | ఋ | ౠ | ఌ | ౡ | ఎ | ఏ | ఐ | ఒ | ఓ | ఔ | అం | అః |
| /a/ | /ɑː/ | /ɪ/ | /iː/ | /u/ | /uː/ | /ru/ | /ruː/ | /lu/ | /luː/ | /e/ | /eː/ | /ai/ | /o/ | /oː/ | /au/ | /um/ | /aha/ |
Kontsonanteak
Letrak sanskritoarenak bezalakoak badira ere, ahoskera ezberdina da. Bi salbuespen baino ez daude: /r/ ఱ. eta ళ /ɭ/.
చ ఛ జ ఝ ఞ
ట ఠ డ ఢ ణ
త థ ద ధ న
ప ఫ బ భ మ
య ర ల వ శ ష స హ ళ క్ష ఱ
Zenbakiak
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ౦ | ౧ | ౨ | ౩ | ౪ | ౫ | ౬ | ౭ | ౮ | ౯ | ౧౦ |
Literatura
Teluguzko literatura sei arotan banatuta dago:
| -1020 | Nannayya aurreko aroa |
| 1020–1400 | Puranas aroa |
| 1400–1510 | Srinatha aroa |
| 1510–1600 | Prabandhas aroa |
| 1600–1820 | Hegoaldeko aroa |
| 1820–egun | Aro modernoa |
Erreferentziak
- ↑ a b Indiako errolda
- ↑ Top 30 language spoken in the world by Number of Speakers
- ↑ Encarta entziklopedia
- ↑ 38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2011-6-25).
- ↑ 53. araua - Munduko estatuetako hizkuntza ofizialak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2011-6-25).
- ↑ Indiako Gobernuaren webgunea
- ↑ Indiako hizkuntzak
- ↑ Teluguren dialektoak
Kanpo loturak
 |
Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu. |
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Telugu  |
- (Ingelesez) Teluguzko hizkuntza eta literatura