Ana Miralles

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ana Miralles

Bizitza
JaiotzaMadril, 1959ko abenduaren 16a (64 urte)
Herrialdea Espainia
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakpenciller (en) Itzuli eta ilustratzailea
Lan nabarmenak
Jasotako sariak

Ana Miralles (Madril, 1959ko abenduaren 16a) ilustratzailea eta komikigilea da. Emakume independente indartsuak eszenaratzen dituzten gaien tratamendu erotiko eta errealista egiteagatik da ezaguna, nahiz eta bere lanak genero desberdinetakoak izan.

1982an ekin zion bere ibilbideari, hainbat aldizkaritarako lan eginez. 1990ean argitaratu zuen lehen lana. Bere obrarik ezagunena Djinn seriea da, Jean Dufauxen gidoiarekin. Beste lan batzuk marraztu zituen, hala nola, Eva Medusa, À la recherche de la licorne, Mano en mano, Waluk eta Muraqqa. Bere ibilbidean zehar, hainbat goraipamen kultural jaso izan ditu nazioartean.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Trebakuntza eta eraginak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ana Miralles 1959ko abenduaren 16an jaio zen, Madrilen. 1977an, goi-mailako irakaskuntzan sartu zenean, Espainian ez zegoen komikietako prestakuntza espezializaturik, eta arte ederrak karrera ikasi zuen, 1982 arte; pinturan espezializatu zen.[1] Batez ere, akuarela, gouache eta olioa erabiltzen zituen, baita pastela ere.[2] Eskulturan ere trebatu zen urtebetez.[2] 80ko hamarkadan, Espainiak berrogei urte igarota Francisco Francoren pean, prentsak bilakaera kultural sakona islatu zuen. Helduentzako komikiek jendearen arreta erakarri zuten.[1][3]

Eraginei dagokienez, Mirallesek dio Hal Foster (bereziki Prince Vaillant) eta Hugo Pratten Corto Maltese miresten dituela. Bigarren lerroan daude Hergéren Tintin eta René Goscinny eta Albert Uderzoren Astérix, eta artista hauek: Mœbius, Posy Simmonds, Gilbert Shelton, François Bourgeon, Beà, Guido Crepax, José Muñoz, Carlos Sampayo, Sento (Vicente Llobell Bisbal), Jiro Taniguchi, Claire Bretécher, Carlos Giménez eta Lorenzo Mattotti. Pintoreen artean, flamenkoak estimatzen ditu, hala nola, Brueghel l'ancien, Hieronymus Bosch, baita Rubens, Velazquez, Egon Schiele, Gustav Klimt, Joaquin Sorolla, Pinazo, Mariano Fortuny, Georges Braque, Ilya Repin eta Goyō Hashiguchi ere.[1]

Koloreari dagokionez, Mirallesek Joaquín Sorolla y Bastida miresten duela adierazi izan du, batez ere argiaren haren tratamenduan.[4]

Hastapen profesionala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ikasketak amaitu ondoren, Miralles ilustratzaile izan zen hamar bat urtez, Gregal, Teide eta Bromera argitaletxe espainiarrentzat (tokiko erakundeentzat eta gazteentzat lan egiten duten argitaletxeak).[5][1] Radio 3 irratiak 1982an antolatutako erakusketa baten bidez egin zen ezagun.[6] Aldi berean, gero eta gehiago ziharduen 9. artean, eta bere lehen narrazioa, 1982an, helduentzako Rambla komiki-aldizkarian agertu zen. Lau irudiko kontakizuna da, irakurlearen harridura eragiten duena, emakume autore bat ikustera gutxi ohitua baitago.[7] Aldizkako hainbat argitalpenetan kolaboratu zuen: Marca Acme, Fantasia Fallera, Trock de Bak, Vogue eta Marie Claire aldizkarien edizio espainiarrak eta Je Bouquine[5] gazteentzako aldizkari frantziarra, eta Madriz, 1985ean, Bares de todo el mundo lana argitaratu zuena.

photographie en noir et blanc d'un homme avec lunettes, barbe et moustache.
Antonio Segura

1987an edo 1988an, Antonio Segura gidoilariarekin batera, marrazki bizidun bat sinatu zuen: Marruecos, mon amour, Cairo aldizkarian argitaratua. El Brillo de una Mirada zuri-beltzeko bere lehen albuma, Emilio Ruiz lankideak idatzia, 1990ean agertu zen La General argitaletxe espainiarrean, Papel Mojado bilduman. Ondoren, Casset editoreak koloreztatu zuen istorio erotiko hori, eta Frantzian argitaratu zen, Glénat argitaletxean, 1993an, Éros[8] bilduman; Estatu Batuetan, Hand to hand izenburuarekin.

Eva Medusa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Miralles eta Segura Angulemako Nazioarteko Komikien Jaialdira joan ziren, eta han ikusi zuten zein egokiak ziren Frantziako eta Belgikako merkatuak haientzat, eta harremanak egin zituzten.[1] Esperientzia horren ondorioz, Eva Medusa trilogia izeneko serie komikoa sortu zen, 1920ko hamarkadako Brasilen "heroi pozoitsu bat xarma buduarekin" eszenaratzen duena. Segurak gidoia egin zuen; Glénat argitaletxeak 1991tik 1994ra bitartean argitaratu zituen liburukiak, Grafica bilduman.[7] Egileei bi Haxtur sari eman zizkien: istorio luze onenarena eta boto gehien jaso zituen finalistarena.[6] Lan horri esker, Miralles Frantzian ezagutzera eman zen.[7]

1996an, Midon argitaletxe espainiarrak artistaren hainbat istorio oso bildu zituen, eta Dossier A.M. izeneko liburukian argitaratu.[8]

Adarbakarraren bila[aldatu | aldatu iturburu kodea]

photographie en couleur d'un homme chauve et à la barbe blanche.
Juan Eslava.

Juan Eslava Galán idazle eta historialari espainiarraren nobela arrakastatsu bat egokitzeko elkartu ziren Miralles eta Ruiz: En busca del unicornio, Planeta saria irabazi zuen lana.[9] Gaztelako Enrike IV.a erregea da protagonista. Haren sexu-ezintasunari aurre egiteko, Juan de Olid delako bat bidali zuen soldaduekin, adarbakar baten bila; animalia legendarioa erakartzeko, emakume aristokrata gazte birjina ba lagun abiatu zen armadako tropa, hogei urtez "abenturazko eta tragezko bilaketa" batean.[10] Juan Eslava Galánek egokitzapen hori egiteko baimena eman zuen, eta bi artistek egindako lana aurkeztu zioten, ahalik eta leialena izan zedin. Bere aholkuek dekoratuaren, arroparen xehetasunen zehaztasunaren zentzua irakatsi zioten Mirallesi, irudi bakoitza informazio baten eroale izan zedin, eraginak alperrikoak izan ez zitezen.[4] Tratamendu grafikorako, artistak XVIII. mendeko pintura flamenkoa izan zuen inspirazio nagusi. Sorkuntza-prozesu hark hiru urte iraun zuen, eta Glénat argitaletxeak lankidetza horren emaitza argitaratu zuen Vécu bilduman, hiru liburukitan, 1997tik 1999ra. Edizio horrek ez zituen autoreak asebete.[11] Trilogia nahiko oharkabean pasa zen, harik eta Dargaudek 2008an bertsio integral bat proposatzeko eskubideak erosi arte, Miralles eta Ruizek zuzendutako eta handitutako bertsio bat.[9]

Djinn[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ana Mirallesek Jean Dufaux (komiki-gidoilaria) ezagutu zuen Glénat argitaletxearen 30. urteko jaian (1969an sortua), Grenoblen.[12] Dufauxek, zeinak estimatzen baititu Mirallesen lanak, batez ere bere estiloaren sentsualtasunagatik eta koloratzaile-talentuagatik, haremei buruz idatzi nahi zuen,[13] eta marrazkiak egiteko ardura emakume bati eman nahi zion, "klixe matxoen beldur" zelako.[11][14] 2001ean, biek Djinn sortu zuten, XX. mendean botere politikoaren eta sedukzioaren desafioak eszenaratzen zituen seriea pertsonaia hauen bidez: Jade (otomandar sultan baten faboritoa), Lord eta Lady Nelson, batetik, eta Jaderen biloba, Kim Nelson, bestetik, aitonaren aztarnak ikertzen dabilena, altxor baten bila.[15] Sagaren zikloak Turkian, Saharaz hegoaldeko Afrikan eta Indian igarotzen dira. Gai horiek hautatzeak erakusten du autoreek kolonialismoaren eta arrazismoaren erronkei heltzeko borondatea zutela.[16] Batzuetan, gidoilariak eta marrazkilariak eztabaida izaten zuten sortze-prozesuan.[17] Izan ere, Dufauxek aurkezten zion ideiak Miralles liluratuta uzten zuen arren, errezeloak izan zituen emakumeak harem batean eszenaratzeko; dena den, uste zuen haren ezaugarriek "emakume-begiradaren konplizitatea" ekarriko zutela klitxeak saihesteko; bigarren bolumenak, Les 30 clochettes (30 txilinak), nolabaiteko ezinegona sorrarazi zion "sexu-menpekotasunaren sinbolismoagatik", eta eztabaidak izan zituzten pertsonaia batzuen inguruan.[18][11] Marrazkilariak seriearen ikuspegi orokorrean gidoilariari konfiantza egitea aukeratu zuen.

photo en couleur de trois femmes dans un Harem
Harema, Egipton, XIX. mendean .

Bi artistak dokumentatu egin ziren, eta Mirallesek, adibidez, lekuak, kultura, dekoratuak, jantziak, tatuajeak eta albumetan agertu beharreko tresnak aztertu zituen.[12] Ohartu zen, ez harritu gabe, emakume batzuek haremeko bizitza nahiago zutela haientzat arriskutsua zen indarkeriazko mundu batean askatasuna baino.[19] Marrazkilariarentzat, erronka zen atmosfera eta protagonisten ezaugarriak agerraraztea. Mirallesek “burbuilak eta testuak dimentsionatzeko baino ez zuen erabiltzen informatika”: marrazteko pintzela erabiltzen zuen, zuzenean[20] koloretan.[21] Otomandar ziklorako, miniaturetan inspiratu zen.[18] Africa ziklorako, Dufauxek ez zuenez istorioa herrialde jakin batean kokatu nahi, artistak hainbat erreferentzia nahasi zituen (tatuajeak, Afrikako maskarak…), eta asmamena erabili zuen.[22] Miralles Espainian bizi zenez eta Dufaux Belgikan, distantziatik komunikatzen ziren elkarrekin.[11] Lehen liburukiak, La Favorite, Bédés Causa saria jaso zuen, Quebecen, 2002an.[23] Bigarrenarengatik, Les 30 clochettes, 2002ko prentsaren saria eman zieten egileei, Bruselan Saint-Michel sariak banatu zirenean.[24] Zenbait autorek azpimarratu zuten Mirallesek sentsualitatea transkribatzeko ariketa delikatua egitea lortzen zuela sexualitate karikaturalean erori gabe: Djinn "erotismo dotore eta margotu" baten bidez eraikitzen da.[25][26] Oro har, azalen kalitateak kritikarien eta irakurleen atxikimendua irabazi zuen, editoreak Pipiktu [20] albumaren hiru estalki desberdin eskaintzeraino.[27] Djinn-en analisi-lanak aurkezteko, autoreek hiru seriez kanpo eman zituzten: Ce qui est caché (2004), Notes sur Africa (2009) eta Le Cœur de Djinn (2016).[28] Diseinatzaileak egiaztatu zuenez, lan honen irakurleen zati handi bat gizonezkoa izan arren, gero eta emakume gehiagok ikusten zuen bere burua emakume heroietan.[25] Hamahirugarren alea 2016an agertu zen, sagaren amaiera sinatzeko. Djinn da Frantziako publikoaren eta kritikaren arrakasta onena izan duen Mirallesen lana.[7] Obra klasiko bihurtu zen berehala.[17] 2018an, seriearen milioi bat ale saldu ziren Frantzian eta nazioartean. Hainbat hizkuntzatara itzulia izan da: alemana, ingelesa, kroaziera, espainiera, italiera, neerlandera, poloniera, portugesa eta turkiera.

Mano en mano[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Djinn seriearekin batera, Mirallesek eta Ruizek Mano en mano (Eskuz esku) eleberri grafikoa sortu zuten, 2008an Dargaudek argitaratua. Istorioko heroia 20 euroko banku-billete bat da, Espainiako hiri garaikide batean eskuz esku dabilena, kausa moralen edo inmoralen alde jartzen dena, pertsonaien arabera: giza portaerak aztertzeko aukera ematen duten hainbat erretratu gurutzatu. “Ipuin filosofiko” horrek “gure gizarte-harremanen konplexutasunari” buruz egileek zuten ikuspegi jostakina adierazten zuen.[29] Tresna informatikoak erabiliz bermatu zituen koloreak Ruizek.[2] BoDoïren arabera, Djinn baino marrazkigintza askeagoa eta lokabeagoa erabili zuen Mirallesek, nahiko gai originala irudietara ekartzeko. Hala ere, lanak harrera partekatua izan zuen: kronika batzuek harrera ona egin bazioten ere, beste batzuek zalantzan jarri zuten tratamendu narratiboa eta estetikoa.[30][31][32][33][29]

Waluk[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ruiz lankidearen gidoi batean oinarrituta, Mirallesek Waluk marraztu zuen (2011n, Delcourt argitaletxean argitaratutako komikia), italiar erako formatuan. Publiko zabalarentzako lan honek bere amak utzi eta hartz zahar batek bildutako hartzkume gazte baten bizitza kontatzen du. Kontaketaren gaiak ekologia, “belaunaldien arteko laguntza, adiskidetasuna eta altruismoa” dira, “umore samurrean” kontatuta.[34][35] Mirallesek ezaugarri araztu bat hartu zuen narrazio horretarako. Harrera kritikoa ona izan zuen prentsa komikizalean (hala nola, BoDoï[36], Actua BD[37], BDZoom[38], BD Gest'[39], Planète BD[40]); liburua Angulemako aukeraketa ofizialean hautatua izan zen 2012an, gazteen kategorian, eta Bloiseko BD Boum jaialdian izendatua, “Prix Ligue de l’enseignement pour le jeune public” kategorian (6-9 urte).[34][41][42][43][44][45] Espainian, Estatu Batuetan, Brasilen, Italian eta Frantzian argitaratu zen.[46] Beste bi liburuki aurreikusirik ziren.[17]

Muraqqa’[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Djinn marrazteko, haremei buruz dokumentatu zen Miralles. Erakunde horiek Mediterraneoko herrialdeetan ez ezik, Indian eta Txinan ere egon izan zirela ikusita, persiar eta moghole pinturek harritu zuten, eta gai horretan sakondu zuen, Djinn[19] edozein dela ere. Ruizek eta Mirallesek serie berri bat landu zuten: Muraqqa'. Haren lehen liburukia, Vêtue par le ciel (Zeruak jantzi emakumea), 2011n argitaratu zuen 12 bis argitaletxeak. Lau liburukitan banatuta, narrazioak Priti eszenaratzen du, "emakume artista bat moghol Jahangir erregearen gortean", XVII. mendean. Zenanan sartu, eta, subiranoak hala eskatuta, eguneroko bizitza irudikatzen zuten miniatura batzuk sortu zituen: muraqqa bat.[41][46] Ikutu feminista duen kontakizun honetan, egileek botere-egoeran dauden, hezita dauden, idenpendenteak diren eta bizitza politikoan jarduten duten emakumeak aurkezten dituzte. Hala ere, harrera kritiko partekatua izan zuen: ActuaLitték kronika positiboa egin zuen, baina Tout en BD-k aski hotz jaso zituen bai gidoia eta bai estetika, Djinn-etik hurbilegi zirelakoan.[47][48] Marrazkiaren kalitatea azpimarratu bazen ere Actua BD-n, bilbeak ez zuen aho bateko atxikimendurik izan: Thierry Lemaire kronika-egileak gidoia miretsi zuen, baina Charles Louis Detournayk espero zuen segida dinamikoagoa izango zela.[19][41] 12bis argitaletxeak porrot egin zuenean, Glénatek erosi zuen. Mirallesek ez zuenez azken horrekin kolaboratu nahi izan, seriea gelditu egin zen.[17]

Nazioarteko arrakasta[aldatu | aldatu iturburu kodea]

photo en couleur d'Ana Mirallès en 2017.
Ana Miralles, 2017an.


Ana Mirallesek bere ibilbidean hainbat sari kultural jaso ditu, bere lana saritzeko. 2009ko ekainean, Bartzelonako Komikien Jaialdian (sari nazional gorena) “Aretoko Sari Nagusia” irabazi zuen lehen emakumea izan zen.[4] Gainera, zenbait enkantetan saldu izan dituzte bere obrak, merkatuan duen oso kalifikazio onaren erakusgarri: 2018an, BFMTVk komikigile preziatuenetako bat izendatu zuen, eta Djinn-en jatorrizko azalek diru-kopuru handiak eragin zituzten. Gainera, Pipiktu lanerako, editoreak ezin izan zuenez aukeratu artistaren proposamenen artetik (Djinn, 7. liburukia), liburua hiru azal ezberdinekin argitaratu zen, prezio berean, eta, beraz, bildumagileek hiru bertsioak batera erosi ahal izan zituzten.

Feminismoaren estetika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Komikiaren Mundu Hiztegian, Patrick Gaumerrek dio Ana Mirallesek, estilo sentsual eta errealista batean, “ezaugarri zalua erabiltzen duela, kolore beroz edertua”.

Bere gaztaroko irakurketetatik, Mirallesek komikiek emakumeekiko zituzten gabeziak atxiki zituen gogoan: emakume autoreak arraroak ziren, eta 9. arteko aktoreek bigarren mailako papera ematen zieten emakumeei, heroi nagusiaren neska-lagunarena, "beti heroiaren mende, fisikoki eta psikikoki". Mirallesek, aldiz, "emakume indartsuak, nortasundunak, bakarrik konpontzen direnak" irudikatzen ditu, baita espiritu gogorrez hornituak ere.[25] Pertsonaia erakargarriak irudikatzea hautatzeak estereotipo sozialen isla dira, zeren ezaugarri horrek emakumeentzako aukerak errazten baititu; gainera, irakurle potentzialek segundo gutxiren buruan erabakitzen dute lan bat erosiko duten ala ez, eta horrek ezaugarri hori indartzera behartzen du.

Adierazpen-arloko genero-berezitasunean sinesten ez zuenez, Miralles trufatzen zen artista femeninoen "sentsibilitatea" edo "ezaugarriaren fintasuna" nabarmentzen zuten editoreez, marrazkilari maskulinoek ere ezaugarri berak dituztelakoan. Bestalde, komikiaren bilakaera behatu zuen: 1980ko hamarkadan, sektore horretan aritzen ziren emakume bakanek diskurtso feminista hartu beharra zuten; 2010eko hamarkadan, berriz, emakumeek bide hori hartu zuten, genero guztietan.[7] Artistak aldaketa sozialen isla ikusten du: "Emakumearen papera aldatu egin da, bai gizartean bai komikian. Protagonista nagusi bihurtu da”.

Obrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Komiki-albumak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ilustrazio-bildumak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Ana Miralles: Carnet d’auteur (Snorgleux, 2012)
  2. Ana Miralles: Carnet d’auteur II (Snorgleux, 2013)

Sariak eta goraipamenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 1993: Historia luze onenaren Haxtur saria (Espainia) eta boto gehien lortu dituen finalistaren saria Eva Medusarengatik (Antonio Segurarekin)
    • marrazki onenaren Haxtur sarian izendatua Eva Medusarengatik
  • 2002:
    • Prentsako Saint-Michelen prezioa (Belgika) Les 30 Clochetterentzat (Djinn, t. 2), Jean Dufauxekin
    • Bédés Causa saria (Kanada), La Favorite lanarengatik, Jean Dufauxekin
  • 2003: Djinn, 1. liburukiarentzako azalik onenaren Haxtur saria: La Favorite
  • 2009: “Saloiko Sari Nagusia” Bartzelonako Komikien Jaialdian
  • 2011: Diario de Avisos egunkariak (Espainia) emandako komiki errealista onenaren saria.[6]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b c d e La rédaction; Ana Mirallès; Emilio Ruiz. (28/09/2018). New York Comic Con 2018 - Interviews: Mirallès & Ruiz. ..
  2. ↑ a b c La rédaction; Ana Mirallès; Emilio Ruiz. (2007). Rencontre Mirallès-Ruiz. Interview BD Best. ..
  3. ↑ Gaumer 2010, « Espagne », encart central p. 37-38.
  4. ↑ a b c Didier Pasamonik; Ana Mirallès. (7 mai 2018). Ana Miralles (Djinn) : « Ce qui m’intéresse, c’est d’être intéressante et sincère. ». ..
  5. ↑ a b Ana Mirallès. 14/05/2007..
  6. ↑ a b c Ana Miralles López. ..
  7. ↑ a b c d e Daniel Couvreur; Ana Mirallès. (29 janvier 2013). «Ana Mirallès : « Le héros est un concept très masculin »» Le Soir..
  8. ↑ a b Gaumer 2010.
  9. ↑ a b Jean-Marc Lernould. (12/09/2008). À la recherche de la Licorne, intégrale, d’Ana Mirallès et Emilio Ruiz Zavala. Dargaud. ..
  10. ↑ Yves-Marie Labé. (4 septembre 2008). «Aventures épiques, tragiques ou littéraires : Trahisons et amours ardentes» Le Monde des livres..
  11. ↑ a b c d Jean Dufaux; Ana Mirallès; Frédéric Bosser. (décembre 2014-janvier 2015). «Ana Mirallès, Jean Dufaux : une histoire sensuelle» dBD (89): 40-45...
  12. ↑ a b Olivier Renault; Ana Mirallès. (7 octobre 2005). «Ana Mirallès sort un nouveau Djinn. La dessinatrice vient d'Espagne signer son dernier album en avant-première» Ouest-France..
  13. ↑ Anspach & Mirallès 2006.
  14. ↑ Camille Destraz; Jean Dufaux. (16 novembre 2008). «Djinn se donne à la puissance africaine» Le Matin..
  15. ↑ Paul Roux. (17 mars 2007). «L'amour de la liberté et de l'aventure» Le Droit..
  16. ↑ N. Stavisky; Jean Dufaux; Ana Mirallès. (31/10/2005). [Quai des Bulles Djinn, le retour. Interview de Jean Dufaux et Ana Mirallès. ]..
  17. ↑ a b c d Christian Missia Dio; Jean Dufaux; Ana Mirallès. (24 décembre 2016). Ana Miralles et Jean Dufaux terminent l’ensorcelante saga de Djinn. ..
  18. ↑ a b Couvreur, Mirallès eta Dufaux, 2003
  19. ↑ a b c Thierry Lemaire; Ana Mirallès; Emilio Ruiz. (6 janvier 2012). Ruiz & Miralles (Muraqqa’) : « Le harem à cette époque était un endroit privilégié pour une femme ». ..
  20. ↑ a b Couvreur & Mirallès 2009. Aipuaren errorea: Invalid <ref> tag; name "FOOTNOTECouvreurMirallès2009" defined multiple times with different content
  21. ↑ Anspach & Mirallès 2009.
  22. ↑ Camille Destraz. (7 juin 2009). «Djinn clôt en beauté son épopée africaine» Le Matin..
  23. ↑ Patrick Albray. (15 mai 2002). Les prix Bédéis Causa remis au Québec. ..
  24. ↑ Le prix Saint-Michel : Histoire d’une tradition. ..
  25. ↑ a b c Camille Destraz; Ana Mirallès. (21 janvier 2007). «Txantiloi:9e art : La dessinatrice Ana Mirallès aime croquer des femmes fatales et combatives. Elle s'explique. Djinn, la BD sensuelle» Le Matin..
  26. ↑ Laurent Boileau. (7 novembre 2007). Djinn, t.7 : Pipiktu par Dufaux et Mirallès – Dargaud. ..
  27. ↑ Fr.M.. (17 octobre 2016). «Kim Nelson (Djinn, t. 13)» La Libre Belgique..
  28. ↑ Fr.M.. (28 novembre 2016). «Le Cœur de Djinn» La Libre Belgique..
  29. ↑ a b Paul Roux. (11 octobre 2008). «Mémoires d'un Soviet et d'un 20 euros» Le Droit..
  30. ↑ La rédaction. (25 août 2008). Mano en mano. ..
  31. ↑ Benoît Cassel. (3 juillet 2008). Mano en mano. ..
  32. ↑ Camille Destraz. (10 août 2008). «Quand un billet de 20 euros devient un héros de BD» Le Matin..
  33. ↑ Fanny Sinelle, Benjamin Roure. (14 août 2008). Mano en mano. ..
  34. ↑ a b Romain Gallissot. (19 décembre 2011). Waluk. ..
  35. ↑ Lysiane Ganousse. (3 décembre 2011). «Un harem et le bébé ours» L'Est républicain..
  36. ↑ Txantiloi:Lien web.
  37. ↑ Txantiloi:Lien web.
  38. ↑ Txantiloi:Lien web.
  39. ↑ Txantiloi:Lien web.
  40. ↑ Txantiloi:Lien web.
  41. ↑ a b c Charles-Louis Detournay. (6 janvier 2012). Ana Miralles souffle le chaud et le froid. ..
  42. ↑ Catherine Gentile. (17 novembre 2011). Waluk par Ana Mirallès et Emilio Ruiz. ..
  43. ↑ M. Natali. (03/11/2011). Waluk. ..
  44. ↑ Benoît Cassel. (9 novembre 2011). Waluk. ..
  45. ↑ La rédaction. (9 novembre 2012). Festival BD Boum 2012 : les nominés. ..
  46. ↑ a b Christian Missia Dio; Ana Mirallès. (26 décembre 2014). Ana Miralles : “Les tensions qu’il y a eu entre Jean Dufaux et moi à propos de Muraqqa’ étaient dues à des personnes mal intentionnées”. ..
  47. ↑ Clément Solym. (03/12/2011). Inde et Orient, entre charmes, empires et passion. ..
  48. ↑ La rédaction. (9 décembre 2011). MuraqqaTxantiloi:', tome 1 : Vêtue par le ciel. ..

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Patrick Gaumer, « Mirallès, Ana », dans Dictionnaire mondial de la BD, Paris, Larousse, 2010 (ISBN 9782035843319), p. 598.

Kronikak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Elkarrizketak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Prentsa orokorra
  • La rédaction; Ana Mirallès. (29 janvier 2013). «Ana Mirallès : « Le héros est un concept très masculin »» Le Soir..
  • Daniel Couvreur; Ana Mirallès; Jean Dufaux. (28 novembre 2003). «Entretien - Une dessinatrice espagnole soumise aux lois d'un auteur belge» Le Soir..
  • Daniel Couvreur; Ana Mirallès. (15 juillet 2009). «Djinns magiques. Le crayon sensuel d'Ana Mirallès» Le Soir..
  • Camille Destraz; Ana Mirallès. (21 janvier 2007). «Txantiloi:9e art : La dessinatrice Ana Mirallès aime croquer des femmes fatales et combatives. Elle s'explique. Djinn, la BD sensuelle» Le Matin..
Komikizaleen guneak edo prentsa

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Ana_Miralles&oldid=9588835"(e)tik eskuratuta