Benita Galeana
| Benita Galeana | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | San Jerónimo de Juárez (en)  , 1903ko irailaren 10a |
| Herrialdea |  Mexiko |
| Heriotza | Mexiko Hiria, 1995eko apirilaren 17a (91 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | idazlea, emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea, sufragista, sindikalista eta sufragettea |
Benita Galeana Lacunza (San Jeronimo de Juarez, Mexiko, 1903ko irailaren 10a - Mexiko Hiria, Mexiko, 1995eko apirilaren 17a) idazlea, sufragista, sindikalista eta aktibista izan zen. Mexikoko emakumeen eskubideen eta langileen eskubideen defendatzailea. XX. Mendearen bigarren erdialdean bere herrialdeko justizia sozialaren mugimenduetako pertsonaia aktiboa izan zen.[1][2][3][4] 58 aldiz sartu zuten kartzelan.[5]
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bi urte zituela galdu zuen ama. Aita, berriz, Benitak 6 urte bete aurretik zendu zen.
Ibilbidea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Mexikoko Alderdi Komunistako militantea izan zen 1927tik [6]eta Mexikoko Alderdi Sozialista Bateratuko militantea lehenengoa desegin ondoren, bere herrialdean zortzi orduko lanaldia ezartzeko aktibismo politikoan parte hartu zuen, estatutu juridiko bat eta aseguru sozial bat ezartzea eskatzeaz gain. Hainbat sektoretatik sortutako sindikalismoaren eta mugimendu grebalarien sustatzailea izan zen.[7]
Mexikoko mugimendu feminista Sozialistaren aitzindaria izan zen, eta emakumeen boto eskubidearen, sehaska-aretoen, abortatzeko eskubidearen eta amaren atsedenerako eskubidearen alde borrokatu zen. Tina Modotti, Frida Kahlo eta Adelina Zendejas Gómezekin batera, besteak beste. Testuinguru horretan, bere herrialdean hainbat erakunde sortu zituen emakume eta intelektualen taldeko kide izan zen, horien artean Emakumeen Eskubideen Aldeko Fronte Batua: "Han egindako lanak eskubide politikoen berdintasuna aldarrikatzeko borrokan ekintzaile garrantzitsuenetako bat bihurtu zuen".[8]
Lanak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Benita (eleberria, Extemporáneos, 1979).[9]
- El peso mocho (ipuina, Extemporáneos, 1940, 1974, 1979).
- Actos vividos (hilondokoa).
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ «XVI Aniversario Luctuoso de Benita Galeana en Benito Juárez. | delegacionbenitojuarez.gob.mx» web.archive.org 2012-05-08 (Noiz kontsultatua: 2021-02-28).
- ↑ «Biografía de Benita Galeana Lacunza (Su vida, historia, bio resumida)» www.buscabiografias.com (Noiz kontsultatua: 2024-09-12).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Benita Galeana: un legado de lucha por los derechos en México - IDEAL» institutoideal.la 2023-09-11 (Noiz kontsultatua: 2024-09-12).
- ↑ «Benita Galeana» Bing (Noiz kontsultatua: 2024-09-12).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Benita Galeana, la activista que metieron a la cárcel 58 veces» El Universal (Noiz kontsultatua: 2024-09-12).
- ↑ «Benita Galeana. Una comunista honesta» www.stunam.org.mx (Noiz kontsultatua: 2021-02-28).
- ↑ «Benita Galeana gogoan» www.jornada.com.mx (Noiz kontsultatua: 2021-02-28).
- ↑ (Gaztelaniaz) Cervantes, Por Erika. (2011-11-30). «Benita Galeana: forjadora de la ciudadanía de las mexicanas» cimacnoticias.com.mx (Noiz kontsultatua: 2021-02-28).
- ↑ (Gaztelaniaz) Spenser, Daniela. (2005-08). «Benita Galeana: fragmentos de su vida y su tiempo» Desacatos (18): 149–162. ISSN 1607-050X. (Noiz kontsultatua: 2021-02-28).[Betiko hautsitako esteka]
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q16489636