Gereziondo: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

23:50, 21 abendua 2011ko berrikusketa

Taxotaula bat irakurtzeko era

Gereziondoa

Prunus avium

Sailkapen zientifikoa

Erreinua:	Plantae
Klasea:	Magnoliopsida
Ordena:	Rosales
Familia:	Rosaceae
Azpifamilia:	Prunoideae
Generoa:	Prunus
Azpigeneroa:	Cerasus

Gereziondoa Rosaceae familiako landarea da, Prunus generokoa aran, arbendola, mertxika eta arbeletxekoekin batera. Oso balioetsia dago bere zur gorrixkagatik eta loreen edertasunagatik, nondik gerezia sortzen den.

Gereziondoa Europako baso epeletako zuhaitza da; lurzoru freskoak, sakonak eta aberatsak nahi izaten ditu, eta beraz, Euskal Herrian gehienbat harizti mesofitikoen lurretan egoten da. Fruta-arbola hau lokotxen taldekoa da, neguko hotza behar duena bere atsedenaldia apurtzeko.

Euskal Herrian ezagunak dira Itsasuko gereziak.

Ezaugarriak

25 m garai izan daiteke bere bizitzan zehar. Oso zuzena da bere egituran oinarriturik, zur leuna du eta marroi kolorekoa, nahiz eta zurgin munduan gehiago balio dutenak gorrixka kolorea izan. Bere kukula zabala eta piramidala da, bestalde, bere hostoak erorkorrak, bakunak eta era bikoitzean dendatuak.

Azala

Enbor zuzena eta bertikala du, eta azal leun eta gris argia; enborra arrakalatu egiten da zahartzean, ildaxka horizontaletan.

Hostoak

Hostoen ingurua obatu-lantzeolatua da, eta zatirik zabalena orriaren goiko erdia da; ertza zerraduna da.

Loreak

Loreek 2-5 cm bitarteko pedizelo luzea dute; nahiko handiak dira, 2-3 cm diametrokoak, eta bi eta sei lore bitarteko sortatan bilduta daude, unbela txikien antzera. Bost sepalo dituzte, beste horrenbeste petalo zuri eta lorezil asko.

Fruituak

Gerezia fruitu globo-itxurako eta haragitsu gorria da.

Erabilera

Gerezien txortenek, eratorri salizilikoak edukitzearen ondorioz, aspirinaren antzeko eragina dute (erreumaren aurkakoa, antipiretikoa eta analgesikoa), eta beraz, farmaziako prestakin batzuetan edemaren, erreumaren, zistitisaren, sukarraren, hotzeriaren eta abarren aurka erabiltzen dira.

Gereziondoaren zura marroia da eta tonu gorrixkak ditu; gogorra, mehea eta lantzeko erraza da, eta akabera ona ahalbidetzen du. Hori dela eta, oso egokia da arozgintzarako eta altzariak nahiz estaldurak egiteko.

Motak

Gereziondo mota bat baino gehiago dago, batzuk fruituak ematen ez dituztenak, gereziondo japoniarraren kasuan, eta fruituak ematen dituena.

Gingondoa edo Prunus cerasus zuhaitz bat da fruitu garratzak eta gorri argi kolorekoak. Bere jatorria Europa eta Asiako mendebaldean dago. Badira baratz handiak Iberiar penintsulatik Turkiako Anatoliara eta Eskandinaviako hegoaldetik Britainia Handira arte, merkataritzako erabiltzen direnak.

Ikus, gainera

@@ 14. lerroa: / 14. lerroa: @@
 | azpigeneroa = '''Cerasus'''
 }}
-'''Gereziondoa''' ''[[Rosaceae]]'' familiako [[landare]]a da, ''[[Prunus]]'' generokoa [[aran]], [[arbendol]]a, [[mertxika]] eta [[arbeletxeko]]ekin batera.
+'''Gereziondoa''' ''[[Rosaceae]]'' familiako [[landare]]a da, ''[[Prunus]]'' generokoa [[aran]], [[arbendol]]a, [[mertxika]] eta [[arbeletxeko]]ekin batera. Oso balioetsia dago bere [[zur]] gorrixkagatik eta [[lore]]en edertasunagatik, nondik '''gerezia''' sortzen den.
+Gereziondoa Europako baso epeletako zuhaitza da; lurzoru freskoak, sakonak eta aberatsak nahi izaten ditu, eta beraz, Euskal Herrian gehienbat [[haritz|harizti]] mesofitikoen lurretan egoten da. Fruta-arbola hau lokotxen taldekoa da, neguko hotza behar duena bere atsedenaldia apurtzeko.
+Euskal Herrian ezagunak dira [[Itsasu]]ko gereziak.
+==Ezaugarriak==
 m garai izan daiteke bere bizitzan zehar. Oso zuzena da bere egituran oinarriturik, [[zur]] leuna du eta [[marroi]] kolorekoa, nahiz eta zurgin munduan gehiago balio dutenak [[gorri]]xka kolorea izan. Bere kukula zabala eta piramidala da, bestalde, bere hostoak erorkorrak, bakunak eta era bikoitzean dendatuak.
+===Azala===
-Gainera, oso balioetsia dago bere [[lore]]en edertasunagatik, nondik [[fruitu]]a sortzen den. [[Gerezi]]a fruitu globo-itxurako eta haragitsu gorria da. Fruta-arbola honek lokotxen taldekoa da, neguko hotza behar duena bere atsedenaldia apurtzeko.
+Enbor zuzena eta bertikala du, eta azal leun eta gris argia; enborra arrakalatu egiten da zahartzean, ildaxka horizontaletan.
+===Hostoak===
+Hostoen ingurua obatu-lantzeolatua da, eta zatirik zabalena orriaren goiko erdia
+da; ertza zerraduna da.
+===Loreak===
+Loreek 2-5 cm bitarteko pedizelo luzea dute; nahiko
+handiak dira, 2-3 cm diametrokoak, eta bi eta sei lore bitarteko sortatan bilduta
+daude, unbela txikien antzera. Bost sepalo dituzte, beste horrenbeste petalo
+zuri eta lorezil asko.
+===Fruituak===
+[[Fitxategi:Cherries.jpg|thumb|right|Gereziak.]]
+[[Gerezi]]a fruitu globo-itxurako eta haragitsu gorria da.
+==Erabilera==
+Gerezien txortenek, eratorri salizilikoak edukitzearen ondorioz, [[aspirina]]ren antzeko eragina dute ([[erreuma]]ren aurkakoa, [[antipiretiko]]a eta [[analgesiko]]a), eta beraz, farmaziako prestakin batzuetan [[edema]]ren, erreumaren, [[zistitis]]aren, [[sukar]]raren, [[hotzeri]]aren eta abarren aurka erabiltzen dira.
+Gereziondoaren zura marroia da eta tonu gorrixkak ditu; gogorra, mehea eta lantzeko erraza da, eta akabera ona ahalbidetzen du. Hori dela eta, oso egokia da arozgintzarako eta altzariak nahiz estaldurak egiteko.
 == Motak ==
-Gereziondo mota bat baino gehiago dago, batzuk [[fruitu]]ak ematen ez dituztenak, gereziondo japoniarraren kasuan, eta fruituak ematen dituena, gereziondo arrunta, institutuan dagoena hain zuzen ere.
+Gereziondo mota bat baino gehiago dago, batzuk [[fruitu]]ak ematen ez dituztenak, gereziondo japoniarraren kasuan, eta fruituak ematen dituena.
-Gereziondo arrunta edo ''Prunus cerasus'' [[zuhaitz]] bat da fruitu garratzak eta gorri argi kolorekoak. Bere jatorria [[Europa]] eta [[Asia]]ko mendebaldean dago. Badira baratz handiak [[Iberiar penintsula]]tik [[Turkia]]ko Anatoliara eta [[Eskandinavia]]ko hegoaldetik [[Britainia Handia|Britainia Handira]] arte, merkataritzako erabiltzen direnak.
+[[Gingondo]]a edo ''Prunus cerasus'' [[zuhaitz]] bat da fruitu garratzak eta gorri argi kolorekoak. Bere jatorria [[Europa]] eta [[Asia]]ko mendebaldean dago. Badira baratz handiak [[Iberiar penintsula]]tik [[Turkia]]ko Anatoliara eta [[Eskandinavia]]ko hegoaldetik [[Britainia Handia|Britainia Handira]] arte, merkataritzako erabiltzen direnak.
 == Ikus, gainera ==
 * [[Basagereziondo]]a
+* [[Sakura]]
 [[Kategoria:Fruta-arbolak]]