Higienerik gabe egindako piercing eta tatuajeak, eta [[akupuntura]]n erabilitako orratz kutsatuak ere C hepatitisaren jatorrian egon daitezke.
Higienerik gabe egindako piercing eta tatuajeak, eta [[akupuntura]]n erabilitako orratz kutsatuak ere C hepatitisaren jatorrian egon daitezke.
== Sintoma klinikoak ==
Odolaren bidez birusa gibelera iristen da eta bertan [[hepatozito]]ak kaltetzen ditu. Infektatuen gehiengoak hasieran ez du inongo sintomarik. Birusaren eramaileak dira eta odolaren bidez beste pertsona batzuk kutsa ditzakete, baina asintomatikoak daudenez ez dira arrisku horretaz ohartzen.
Infektatutako gizabanako gutxi batzuek nekea, goragaleak, pisu-galera eta [[ikterizia]]rik gabeko [[hepatitis]]aren ohiko sintomak ere dituzte <ref> [https://books.google.ca/books?id=6G7mff5DnBQC&pg=PA4&hl=es#v=onepage&q&f=false Chronic Hepatitis C Virus Advances in Treatment, Promise for the Future] Springer Verlag. 2011. p. 4 </ref> baina -esan bezala- gehienek ez dute inongo sintomarik garatzen. Azken hauengan gaitza antzematen da [[odol-analisi]] arrunt batean ([[transaminasa]]k eta beste entzima hepatikoen balioak aztertuz).
Gaixo gutxi batzuen [[immunitate-sistema]]k birusa deusestatzen du, baina infektatuen %80ak hepatitis kronikoa garatuko du. Birusak urte askotan gibela kaltetzen du, eta epe aldakor batean (10-30 urte) [[zirrosi]]a eta [[gibeleko minbizi]]a eragin dezake. Gibela oso kaltetuta dagoenean, sintomak nabariagoak dira: nekea, [[sukar]]ra, goragaleak, [[ikterizia]], sabelmina....
Gaitzaren progresio-erritmoa adina, sexua, osasun-egoera eta bizimoduarekin oso lotuta dago.
C hepatitisaren diagnostikoa teknika serologikoen bidez egin daiteke (birusaren aurkako [[antigorputz]]ak antzematen, [[ELISA]]ren bitartez, esaterako). Proba serologikoak positiboak direnean, [[PCR]] teknika erabiliz birusaren genoma detektatu daiteke, eta -horretaz gain- birus-karga eta genotipoa ere zehaztu <ref> [http://www.svmfyc.org/fichas/f048/ficha048.pdf ''Como interpretar las pruebas de serología hepática''.] Sociedad Valenciana de Medicina Familiar y Comunitaria, 2008.</ref>
== Tratamendua ==
16:30, 29 martxoa 2016ko berrikusketa
Artikulu hau hobetzeko lanean ari da Josu lankidea. Hori dela eta, beharbada hutsuneren batzuk izango dira edukian edo formatuan. Mesedez, aldaketa handi bat egin baino lehen, eztabaida ezazu haren lankide orrian edo artikuluaren eztabaida orrian, erredakzioa koordinatzeko.
C hepatitisa gaixotasun infekziosoa da, C hepatitisaren birusak sortua, gibela kaltetzen duena. C hepatitisaren birusa 1989ra arte ez zen aurkitu. Data horren aurretik, gaitza hepatitis ez-A eta ez-B moduan izendatzen zen, mikrobio eragilea ezezaguna zelako eta bi hepatitis mota horiek sortzen zituena ez zelako.
C hepatitisaren birusarekin kutsatzen direnen gehiengoak hepatitis kronikoa jasango dute. Denboraren poderioz, hepatitis mota honek gibeleko zirrosia edota gibeleko minbizia eragiten du. Hala ere, botika berri batzuen agerpenak gaitz honen zorigaiztoko bukaera errotik aldatu du azken urteetan.
Etiologia
Michael Houghton ikerlariak eta berak zuzentzen zuen taldeak C hepatitisaren mikrobio eragilea aurkitu zuten 1989an. Birusa Flaviviridae familian sailkatzen da, RNA du material genetikoa, esferikoa da eta geruza lipidikoa du. Harizpi bakarreko RNA birusa da, polaritate positibokoa.
Birusak aldakortasun genetiko handia du, eta 6 genotipo desberdin ezagutzen dira. Garrantzitsua da gaixoak duen birusaren genotipoa identifikatzea, genotipo bakoitzak kalte desberdinak sortzen dituelako, eta tratamenduaren aurrean erantzun desberdina ematen duelako (esaterako, 2 eta 3 genotipoko birusek erantzun hobea ematen diote tratamenduari 1 genotipoko birusak baino) [1].
Epidemiologia eta infekzioa
C hepatitisaren prebalentzia (1999)
Mundu osoan 130-200 milioi gizabanako C hepatitisaren birusak jota daudela kalkulatzen da, batez ere Afrikan, Asian eta Hego Amerikan. [2].
Birusa odolaren bidez kutsatzen da batez ere. Garai batean, birusa ezagutzen ez zenean (1989 baino lehen), odol-transfusioen bidez kutsatu zen jende asko. Ohikoa da ere xiringa konpartitzen duten drogazaleen arteko kutsapena (C hepatitisa harrapatzeko arriskua zain barneko drogazaleengan HIESa harrapatzeko arriskua baino lau aldiz handiagoa da) [3].
C hepatitisaren infekzio-iturriak AEB-etan
Hain arriskutsua ez izan arren, babesik gabeko sexu-harremanetan ere kutsatu daiteke C hepatitisaren birusa.
Higienerik gabe egindako piercing eta tatuajeak, eta akupunturan erabilitako orratz kutsatuak ere C hepatitisaren jatorrian egon daitezke.
Sintoma klinikoak
Odolaren bidez birusa gibelera iristen da eta bertan hepatozitoak kaltetzen ditu. Infektatuen gehiengoak hasieran ez du inongo sintomarik. Birusaren eramaileak dira eta odolaren bidez beste pertsona batzuk kutsa ditzakete, baina asintomatikoak daudenez ez dira arrisku horretaz ohartzen.
Infektatutako gizabanako gutxi batzuek nekea, goragaleak, pisu-galera eta ikteriziarik gabeko hepatitisaren ohiko sintomak ere dituzte [4] baina -esan bezala- gehienek ez dute inongo sintomarik garatzen. Azken hauengan gaitza antzematen da odol-analisi arrunt batean (transaminasak eta beste entzima hepatikoen balioak aztertuz).
Gaixo gutxi batzuen immunitate-sistemak birusa deusestatzen du, baina infektatuen %80ak hepatitis kronikoa garatuko du. Birusak urte askotan gibela kaltetzen du, eta epe aldakor batean (10-30 urte) zirrosia eta gibeleko minbizia eragin dezake. Gibela oso kaltetuta dagoenean, sintomak nabariagoak dira: nekea, sukarra, goragaleak, ikterizia, sabelmina....
Gaitzaren progresio-erritmoa adina, sexua, osasun-egoera eta bizimoduarekin oso lotuta dago.
C hepatitisaren diagnostikoa teknika serologikoen bidez egin daiteke (birusaren aurkako antigorputzak antzematen, ELISAren bitartez, esaterako). Proba serologikoak positiboak direnean, PCR teknika erabiliz birusaren genoma detektatu daiteke, eta -horretaz gain- birus-karga eta genotipoa ere zehaztu [5]
_US.png)