Oñatiko Jaurerria: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

11:05, 30 uztaila 2020ko berrikusketa

Oñatiko Jaurerria XII. mendetik XIX. mendera arte Oñati eta inguruko herrietan garatu zuten Erdi Aroko aginte sistema izan zen.

Historia

Oñatiko jaun guztiak, Gebara leinukoak, Iruñeko Erresumako basailuak ziren antzinatik eta ganbotarrekin lotura estua zuten. Ez da guztiz ezaguna noizkoa den Oñatiko Jaurerria: Iruñeko erregeek leinuari titulua 1200an Gipuzkoa galdu baino lehen. Titulua aipatzen duen lehendabiziko agiria 1284koa da; hala ere, XIV. mendeko agiri batek 1149. urtekotzat jotzen du sorkuntza^[1].

XV. mendean eta, jadanik Gaztelako koroaren zuzendaritzapean, jaurerria konderri bihurtu zen, lehendabiziko kondea Eneko Velez Gebarakoa izanik. 1481ko irailaren 18an Errege katolikoek Aragoiko Erresumako aurreratu eta aholkulariari eman zioten. "De iure" eman ere, "de facto" Oñatiko jaunek titulua aspalditik erabiltzen zutelako, Henrike IV.a Gaztelakoaren garaietan ohikoa zen bezala^[2]. 1640an Filipe IV.a Espainiakoak kondeak Espainiako handiki bihurtu zituen.

Jaurerri "burujabea"ren estatusak mendez mende iraun zuen XIX. mendeko liberalismoak herria jauntxoen eskuetatik askatu arte^[3]. Lehen saiakera batzuk izan zuten arren, 1845eko urriaren 9an behin betiko Gipuzkoarekin anexioko eskritura formalizatu zuten^[4].

Oñatiko jaunen zerrenda

Hona hemen Gebaratarren zenbait jaunen izenak:

Erreferentziak

↑ Auñamendi Entziklopedia: Oñati
↑ Gran Enciclopedia de España (1999).- ISBN 84-87544-01-0
↑ El Señorío de Oñate: Independiente del País Vasco
↑ Tellagorri: Oñate, feudalismo vivo y efectivo hasta 1845

Kanpo estekak

Datuak: Q112206852

Artikulu hau Euskal Herriko historiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

[1] Auñamendi Entziklopedia: Oñati

[2] Gran Enciclopedia de España (1999).- ISBN 84-87544-01-0

[3] El Señorío de Oñate: Independiente del País Vasco

[4] Tellagorri: Oñate, feudalismo vivo y efectivo hasta 1845

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ 2. lerroa: / 2. lerroa: @@
 == Historia ==
-[[Oñati]]ko jaun guztiak, [[Gebara (leinua)|Gebara leinukoak]], [[Iruñeko Erresuma]]ko [[basailu]]ak ziren antzinatik eta [[ganboatar|ganbotarrekin]] lotura estua zuten. Ez da guztiz ezaguna noizkoa den Oñatiko Jaurerria: [[Nafarroako errege-erreginen zerrenda|Iruñeko erregeek]] leinuari titulua [[1200]]an [[Nafarroako konkista|Gipuzkoa galdu]] baino lehen. Titulua aipatzen duen lehendabiziko agiria [[1284]]koa da; hala ere, badago [[XIV. mendea|XIV. mendeko]] agiri batek [[1149]]. urtekotzat jotzen duela eratzen duela sorkuntza<ref>[http://www.euskomedia.org/aunamendi/110918 Auñamendi Entziklopedia: Oñati]</ref>.
+[[Oñati]]ko jaun guztiak, [[Gebara (leinua)|Gebara leinukoak]], [[Iruñeko Erresuma]]ko [[basailu]]ak ziren antzinatik eta [[ganboatar|ganbotarrekin]] lotura estua zuten. Ez da guztiz ezaguna noizkoa den Oñatiko Jaurerria: [[Nafarroako errege-erreginen zerrenda|Iruñeko erregeek]] leinuari titulua [[1200]]an [[Nafarroako konkista|Gipuzkoa galdu]] baino lehen. Titulua aipatzen duen lehendabiziko agiria [[1284]]koa da; hala ere, [[XIV. mendea|XIV. mendeko]] agiri batek [[1149]]. urtekotzat jotzen du sorkuntza<ref>[http://www.euskomedia.org/aunamendi/110918 Auñamendi Entziklopedia: Oñati]</ref>.
 [[XV. mendea]]n eta, jadanik [[Gaztelako Erresuma|Gaztelako koroaren]] zuzendaritzapean, jaurerria konderri bihurtu zen, lehendabiziko kondea [[Eneko Velez Gebarakoa (1. kondea)|Eneko Velez Gebarakoa]] izanik. [[1481]]ko [[irailaren 18]]an [[Errege-erregina Katolikoak|Errege katolikoek]] [[Aragoiko Erresuma]]ko ''aurreratu'' eta aholkulariari eman zioten. "[[De iure]]" eman ere, "[[de facto]]" Oñatiko jaunek titulua aspalditik erabiltzen zutelako, [[Henrike IV.a Gaztelakoa]]ren garaietan ohikoa zen bezala<ref>''Gran Enciclopedia de España'' ([[1999]]).- ISBN 84-87544-01-0</ref>. [[1640]]an [[Filipe IV.a Espainiakoa]]k kondeak [[Espainia]]ko handiki bihurtu zituen.