Euskal herrizaletasun: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
No edit summary
Urtar (eztabaida | ekarpenak)
2.537 edits
Izenak eta erreferentziak
1. lerroa: 1. lerroa:
'''Euskal herrizaletasuna'''{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi}} (edo '''euskalerrizaletasuna<ref name="Atarrabiako Oihua 2011">{{Erreferentzia|izenburua=Atarrabia Taldeak Uxue Barkosi (GEROA BAI) ematen dio bere babesa|argitaletxea=Zabaltzen.net|data=2011ko azaroa|url=http://www.zabaltzen.net/wp-content/uploads/2011/11/OIHUA_api_2011.pdf|aldizkaria=Atarrabiako Oihua}}</ref>'''), '''euskozaletasuna<ref name="Joxe Azurmendi 1999">{{Erreferentzia|entziklopedia=[[Orotariko Euskal Hiztegia]]|url=https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oehberria&task=bilaketa&Itemid=413&lang=eu&query=euskozaletasun|artikulua=euskozaletasun}}</ref><ref>{{erreferentzia|izena=Joxe|abizena=Azurmendi|urtea=1999|izenburua="La revelación que me fue la historia". Unamunoren ''Paz en la guerra''-z ohar batzuk|argitaletxea=Jakin|orrialdeak=25-79|hizkuntza=eu|url=https://www.jakin.eus/uploads/albisteak/dossierrak/unamuno/Enseiukarrean_14.pdf|aldizkaria=Enseiukarrean|zenbakia=14}}</ref>''' edo, eskuarki gutxiesgarria, '''baskismoa''' [[Euskal Herria]]rekiko nahiz euskal kulturarekiko zaletasun, maitasun edota atxikimendu sentipenari deritzo, ideia politikoak begiratu gabe.
'''Euskal herrizaletasuna'''<ref name="Atarrabiako Oihua 2011">{{Erreferentzia|izenburua=Atarrabia Taldeak Uxue Barkosi (GEROA BAI) ematen dio bere babesa|argitaletxea=Zabaltzen.net|data=2011ko azaroa|url=http://www.zabaltzen.net/wp-content/uploads/2011/11/OIHUA_api_2011.pdf|aldizkaria=Atarrabiako Oihua}}</ref><ref name="Joxe Azurmendi 1999">{{erreferentzia|izena=Joxe|abizena=Azurmendi|urtea=1999|izenburua="La revelación que me fue la historia". Unamunoren ''Paz en la guerra''-z ohar batzuk|argitaletxea=Jakin|orrialdeak=25-79|hizkuntza=eu|url=https://www.jakin.eus/uploads/albisteak/dossierrak/unamuno/Enseiukarrean_14.pdf|aldizkaria=Enseiukarrean|zenbakia=14}}</ref> (edo '''euskalerrizaletasuna'''), '''euskozaletasuna<ref>{{Erreferentzia|entziklopedia=[[Orotariko Euskal Hiztegia]]|url=https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oehberria&task=bilaketa&Itemid=413&lang=eu&query=euskozaletasun|artikulua=euskozaletasun}}</ref><ref name="Joxe Azurmendi 1999"/>''' edo, eskuarki gutxiesgarria{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi}}, '''baskismoa''' [[Euskal Herria]]rekiko nahiz euskal kulturarekiko zaletasun, maitasun edota atxikimendu sentipenari deritzo, ideia politikoak begiratu gabe.


Antzeko sentipena da [[euskaltzaletasun]]a.{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi}} Euskaltzaletasunak [[euskara]]rekiko —eta, oro har, euskal kulturarekiko— konpromisoa eta zaletasuna adierazten ditu; baskismoak, ostera, euskararekiko eta euskal kulturarekiko zaletasunaz gainera, [[gaztelania]]rekiko eta Euskal Herriko gaztelaniazko kulturarekiko atxikimendua ere barne hartzen du.{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi}}
Antzeko sentipena da [[euskaltzaletasun]]a.{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi}} Euskaltzaletasunak [[euskara]]rekiko —eta, oro har, euskal kulturarekiko— konpromisoa eta zaletasuna adierazten ditu; baskismoak, ostera, euskararekiko eta euskal kulturarekiko zaletasunaz gainera, [[gaztelania]]rekiko eta Euskal Herriko gaztelaniazko kulturarekiko atxikimendua ere barne hartzen du.{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi}}


Euskozaletasunaren aldekoari esanahi neutroarekin ''euskozale''<ref>{{Erreferentzia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oehberria&task=bilaketa&Itemid=413&lang=eu&query=euskozale | artikulua=euskozale | entziklopedia=[[Orotariko Euskal Hiztegia]]}}</ref> edo ''euskalerrizale''<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.nafarroabai.org/noticias/noticia.php?id=40&idioma=eus | izenburua = Anaitasunan gaur ahotsa izanen dute hondarreko 25 urteotan izan ez dutenek | data = 2004-03-05 | aldizkaria = NafarroaBai.org | egilea = [[Nafarroa Bai]]}}</ref> deritzo.{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi}} Bestalde, eskuarki, ''baskista'' hitza euskaraz gutxiesgarritzat erabiltzen da, Euskadirekiko atxikimendua agertu bai baina euskara eta euskal kultura bazterrean uzten dituztenak izendatzeko{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi}}. Berebat, ''euzkozale'' eta ''euzkotar'' gaitzesgarritzat erabili izan dira, [[euskaldun]]a ez den [[abertzale]]a izendatzeko<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.idazleak.eus/fitxategiak/dokumentuak/aldizkariak/txillardegi.pdf | izenburua = Txillardegi, euskara eta marxismoa | data = 2012 | aldizkaria = Hegats: literatur aldizkaria |alea= 49 |izena= Alaitz |abizena= Aizpuru Joaristi |orrialdea= 113-136}}</ref>.
Euskal herrizaletasunaren aldekoari esanahi neutroarekin ''euskal herrizale''<ref name="Joxe Azurmendi 1999"/>, ''euskozale''<ref>{{Erreferentzia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oehberria&task=bilaketa&Itemid=413&lang=eu&query=euskozale | artikulua=euskozale | entziklopedia=[[Orotariko Euskal Hiztegia]]}}</ref> edo ''euskalerrizale''<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.nafarroabai.org/noticias/noticia.php?id=40&idioma=eus | izenburua = Anaitasunan gaur ahotsa izanen dute hondarreko 25 urteotan izan ez dutenek | data = 2004-03-05 | aldizkaria = NafarroaBai.org | egilea = [[Nafarroa Bai]]}}</ref> deritzo.{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi}} Bestalde, eskuarki, ''baskista'' hitza euskaraz gutxiesgarritzat erabiltzen da, Euskadirekiko atxikimendua agertu bai baina euskara eta euskal kultura bazterrean uzten dituztenak izendatzeko{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi}}. Berebat, ''euzkozale'' eta [[euskotar|''euzkotar'']] gaitzesgarritzat erabili izan dira, [[euskaldun]]a ez den [[abertzale]]a izendatzeko<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.idazleak.eus/fitxategiak/dokumentuak/aldizkariak/txillardegi.pdf | izenburua = Txillardegi, euskara eta marxismoa | data = 2012 | aldizkaria = Hegats: literatur aldizkaria |alea= 49 |izena= Alaitz |abizena= Aizpuru Joaristi |orrialdea= 113-136}}</ref>.


== Politikan ==
== Politikan ==
Euskozaletasuna [[eusko abertzaletasun|alderdi abertzale]] nahiz ez abertzaleek euren historian bere egin duten pentsamolde edo adar ideologikoa da; esate baterako, [[Euskal Autonomia Erkidegoa]]n [[Ezker Batua]], [[Ahal Dugu]] eta [[PSE]] alderdiek (azken honetan [[Jesus Egiguren]], [[Odon Elorza]] edo [[Gemma Zabaleta]] politikariak nabarmentzen dira).{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi}}
Baskismoa [[eusko abertzaletasun|alderdi abertzale]] nahiz ez abertzaleek euren historian bere egin duten pentsamolde edo adar ideologikoa da; esate baterako, [[Euskal Autonomia Erkidegoa]]n [[Ezker Batua]], [[Ahal Dugu]] eta [[PSE]] alderdiek (azken honetan [[Jesus Egiguren]], [[Odon Elorza]] edo [[Gemma Zabaleta]] politikariak nabarmentzen dira).{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi}}


Aldiz, [[Nafarroako Foru Erkidegoa]]n, [[PSN]]ek kontraesan garbian [[UPN]] eta [[Nafarroako Alderdi Popularra|NPPren]] [[nabarrismo|eskuindar nabarrismoaren]] eraginez edo presiopean [[1970eko hamarkada]]ko amaieran erakutsi zuen hasierako jarrera euskozaleari muzin egin dio.{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi dirudi}} [[Geroa Bai]] ([[Nafarroa Bai]]), [[EH Bildu]], [[Eusko Alkartasuna]], [[EAJ]], [[Aralar (alderdia)|Aralar]], [[Batzarre]], [[Ahal Dugu]] edota [[Nafarroako Ezker Batua]] izan dira [[nabarrismo]] nagusiki [[aurrerakoitasun|aurrerakoia]] eta euskozaletasuna uztartu dituzten alderdiak.{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi dirudi}} Geroa Baik ''Euskal Herri zaletasun nafartarra''<ref name = "Atarrabiako Oihua 2011">{{Erreferentzia | url = http://www.zabaltzen.net/wp-content/uploads/2011/11/OIHUA_api_2011.pdf | izenburua = Atarrabia Taldeak Uxue Barkosi (GEROA BAI) ematen dio bere babesa | argitaletxea = Zabaltzen.net | aldizkaria = Atarrabiako Oihua | data = 2011ko azaroa}}</ref> erabili izan du: "euskaltzale, Nafarroako nortasun guztiekiko errespetua gordeko duena, eta Nafarroan errotutako planteamendu politikoak mantenduko dituena"<ref group="oh">''Euskal Herrizaletasun nafartarra''ren gaztelaniazko itzulpena ''vasquismo navarrista'' da.</ref>. Salbuespen gisa, [[CDN]] alderdia legoke, [[1990eko hamarkada]]n arrakasta handirik gabe [[nabarrismo]]aren eta euskozaletasunaren artean kokatzen saiatu zen alderdia.{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi dirudi}}
Aldiz, [[Nafarroako Foru Erkidegoa]]n, [[PSN]]ek kontraesan garbian [[UPN]] eta [[Nafarroako Alderdi Popularra|NPPren]] [[nabarrismo|eskuindar nabarrismoaren]] eraginez edo presiopean [[1970eko hamarkada]]ko amaieran erakutsi zuen hasierako jarrera euskal herrizaleari muzin egin dio.{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi dirudi}} [[Geroa Bai]] ([[Nafarroa Bai]]), [[EH Bildu]], [[Eusko Alkartasuna]], [[EAJ]], [[Aralar (alderdia)|Aralar]], [[Batzarre]], [[Ahal Dugu]] edota [[Nafarroako Ezker Batua]] izan dira [[nabarrismo]] nagusiki [[aurrerakoitasun|aurrerakoia]] eta euskal herrizaletasuna uztartu dituzten alderdiak.{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi dirudi}} Geroa Baik ''Euskal Herri zaletasun nafartarra''<ref name = "Atarrabiako Oihua 2011"/> erabili izan du: "euskaltzale, Nafarroako nortasun guztiekiko errespetua gordeko duena, eta Nafarroan errotutako planteamendu politikoak mantenduko dituena"<ref group="oh">''Euskal herrizaletasun nafartarra''ren gaztelaniazko itzulpena ''vasquismo navarrista'' da.</ref>. Salbuespen gisa, [[CDN]] alderdia legoke, [[1990eko hamarkada]]n arrakasta handirik gabe [[nabarrismo]]aren eta baskismoaren artean kokatzen saiatu zen alderdia.{{erref behar |data = 2020ko iraila |arrazoia = ikerketa originala edo iritzi pertsonala dirudi dirudi}}


== Oharrak ==
== Oharrak ==

17:29, 28 martxoa 2021ko berrikusketa

Euskal herrizaletasuna[1][2] (edo euskalerrizaletasuna), euskozaletasuna[3][2] edo, eskuarki gutxiesgarria[erreferentzia behar], baskismoa Euskal Herriarekiko nahiz euskal kulturarekiko zaletasun, maitasun edota atxikimendu sentipenari deritzo, ideia politikoak begiratu gabe.

Antzeko sentipena da euskaltzaletasuna.[erreferentzia behar] Euskaltzaletasunak euskararekiko —eta, oro har, euskal kulturarekiko— konpromisoa eta zaletasuna adierazten ditu; baskismoak, ostera, euskararekiko eta euskal kulturarekiko zaletasunaz gainera, gaztelaniarekiko eta Euskal Herriko gaztelaniazko kulturarekiko atxikimendua ere barne hartzen du.[erreferentzia behar]

Euskal herrizaletasunaren aldekoari esanahi neutroarekin euskal herrizale[2], euskozale[4] edo euskalerrizale[5] deritzo.[erreferentzia behar] Bestalde, eskuarki, baskista hitza euskaraz gutxiesgarritzat erabiltzen da, Euskadirekiko atxikimendua agertu bai baina euskara eta euskal kultura bazterrean uzten dituztenak izendatzeko[erreferentzia behar]. Berebat, euzkozale eta euzkotar gaitzesgarritzat erabili izan dira, euskalduna ez den abertzalea izendatzeko[6].

Politikan

Baskismoa alderdi abertzale nahiz ez abertzaleek euren historian bere egin duten pentsamolde edo adar ideologikoa da; esate baterako, Euskal Autonomia Erkidegoan Ezker Batua, Ahal Dugu eta PSE alderdiek (azken honetan Jesus Egiguren, Odon Elorza edo Gemma Zabaleta politikariak nabarmentzen dira).[erreferentzia behar]

Aldiz, Nafarroako Foru Erkidegoan, PSNek kontraesan garbian UPN eta NPPren eskuindar nabarrismoaren eraginez edo presiopean 1970eko hamarkadako amaieran erakutsi zuen hasierako jarrera euskal herrizaleari muzin egin dio.[erreferentzia behar] Geroa Bai (Nafarroa Bai), EH Bildu, Eusko Alkartasuna, EAJ, Aralar, Batzarre, Ahal Dugu edota Nafarroako Ezker Batua izan dira nabarrismo nagusiki aurrerakoia eta euskal herrizaletasuna uztartu dituzten alderdiak.[erreferentzia behar] Geroa Baik Euskal Herri zaletasun nafartarra[1] erabili izan du: "euskaltzale, Nafarroako nortasun guztiekiko errespetua gordeko duena, eta Nafarroan errotutako planteamendu politikoak mantenduko dituena"[oh 1]. Salbuespen gisa, CDN alderdia legoke, 1990eko hamarkadan arrakasta handirik gabe nabarrismoaren eta baskismoaren artean kokatzen saiatu zen alderdia.[erreferentzia behar]

Oharrak

  1. ↑ Euskal herrizaletasun nafartarraren gaztelaniazko itzulpena vasquismo navarrista da.

Erreferentziak

  1. ↑ a b «Atarrabia Taldeak Uxue Barkosi (GEROA BAI) ematen dio bere babesa» Atarrabiako Oihua (Zabaltzen.net) 2011ko azaroa.
  2. ↑ a b c Azurmendi, Joxe. (1999). «"La revelación que me fue la historia". Unamunoren Paz en la guerra-z ohar batzuk» Enseiukarrean (Jakin) 14: 25-79..
  3. ↑ «euskozaletasun» Orotariko Euskal Hiztegia. .
  4. ↑ «euskozale» Orotariko Euskal Hiztegia. .
  5. ↑ Nafarroa Bai. (2004-03-05). «Anaitasunan gaur ahotsa izanen dute hondarreko 25 urteotan izan ez dutenek» NafarroaBai.org.
  6. ↑ Aizpuru Joaristi, Alaitz. (2012). «Txillardegi, euskara eta marxismoa» Hegats: literatur aldizkaria (49): 113-136..

Ikus gainera

Kanpo-estekak

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Euskal_herrizaletasun&oldid=8475439"(e)tik eskuratuta