Emakumea Antzinako Grezian

− Zergatik zarete zuek, emakume espartarrak, gizonengan agintzen duzuen bakarrak?
− Gizonezkoen ama diren emakume bakarrak garelako.

— Gorgo, Espartako erregina eta Leonidasen emaztea.

Bideo hau Ikusgela proiektuaren parte da. Bideoak dituzten artikulu guztiak ikus ditzakezu hemen klik eginez gero.

Nor izan zen Safo?

Antzinako Grezian, gizarte egitura ezberdinak zeuden, gobernu forma eta lege ezberdinekin, hiri estatu bakoitzaren arabera (polis). Espartan, emakumeak berdintasuna zuen gizonaren aurrean, bai heziketan, atletikoan eta artistikoan, bai berdintasun juridikoan, eta pribilegio berezia ere bazuen jabetzekiko, errege eta erreginen gobernu-sistema baten pean, diarkia bezala ezagutzen dena.

Epopeia homerikoetan, polis batzuk gizarte patriarkal bezala deskribatzen dira. Hiria K. a. VIII. mendean garatu zen bitartean. K. a. II. mendean, bazterketa-irizpideetan oinarritutako bi talde sozial handi ezarri ziren: "Hiritarren zirkulua", atzerritarrak (metekoak) eta esklaboak baztertzen zituena, eta "gizonen kluba", emakumeak baztertzen zituena, aldi berean, euren kluba bananduta zutenak. Bizitza sozialari dagokionez, emakumeen artean, heteren sektoreak parte hartzen zuen aktiboki, izadian ospe handia zuten kortesauak ziren, funtzio desberdinak zituzten iturri klasikoen arabera, eta pribilegioak zituzten politikako gaietarako, hezkuntzarako eta zergak ordaintzeko eskubidearekin, edozein herritarrek bezala. Gainerakoan, emakumeek, Antzinako Grezian, ezin konta ahala lanbide zituzten: tenpluetako apaizak (pitiak), poetiak, antzerki-aktoreak, koristak, eskultore-ereduak, zientzietako irakasleak, hala nola erretorika, logografia (Aspasiako kasua). Lesbos uharteko Safo olerkaria ere nabarmentzen da artearen alorrean, nolabaiteko errekonozimendua izatera iritsi zen.

Platonek, Errepublikaren V. liburuan, emakumeak onartzen ditu zaindarien klasean, eta VII. liburuaren amaieran, gobernari filosofoak existitzeko aukera onartzen du. Aristotelesek (Politika, III) hiritartasuna botere politikoan parte hartzeko aukera bezala definitu zuen; horrela, emakumea botere horretan parte hartzeko aukeratik urrunen zegoen gizarte sektorea zen, meteko eta esklaboak ez bezala, ezin baitzen inoiz hiritar bihurtu. Aristoteles ez zegoen ados Platonekin emakumeak hezi beharko liratekeen edo ez, baina biek uste dute emakumeak gutxiagokoak direla.

Heleniar garaira arte itxaron behar izan zen emakume irudi handiak greziar munduan agertzen ikusteko, jada gainbeheran, Alexandro Handiaren heriotzaren ondoren, Berenize, Arsinoe edo Kleopatra bezalako erreginen kasua.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2315155
• Multimedia: Women of ancient Greece / Q2315155