Feminismo deskolonial

Wikipedia, Entziklopedia askea
Talde feministetako kideen manifestazioa Mexiko Hirian, 2017ko maiatzaren 3an, Lesvy Berlin Osorioren hilketagatik.

Feminismo deskoloniala edo dekoloniala Latinoamerikan sortutako feminismoaren korrontea da.[1] Garrantzi gorena ematen dio sexuaren / generoaren, klasearen eta arrazaren arteko gatazkei. Alderdi horiek aztertzeko kolonialismoak eta neokolonialismoak ezarritako instituzioen rolak eta kategoria kulturalak aztertzen ditu, eta zalantzan jartzen du feminismo unibertsalista eurozentrikoa edo mendebaldekoa.[2]

Adierazle nagusiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Besteak beste, Maria Lugones, Karina Bidaseca, Rita Segato, Ana Marcela Montanaro, Yuderkys Espinosa Miñoso, Karina Ochoa, Gladys Tzul Tzul, Adriana Guzman, Diana Gomez Correal eta Ochy Curiel.

Jatorria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kolonialismoari buruzko jarrera kritiko eta kontrahegemonikoen garapenaren ondorioz sortzen da teorikoki, eta programa feminista berri bat prestatu eta atxikitzera bideratzen da. Analisi tresna bat da, sexuaren, klasearen eta arrazaren (eta etnizitatearen) kategoriak analisi eremu, une historiko eta diziplina desberdinetan nola erlazionatzen edo erlaziona daitezkeen hobeto ulertzeko sortua.

Hirugarren olatutik[3] sortu den korrontea da eta feminismo periferiko, postkolonial edo hirugarren mundutik sortutako feminismoa ere deitzen zaio. Estatu neoliberalen eta gizarte desberdin eta arrazisten esparruan egiten den kontzeptua da, emakume ez-zurien eta haien beharren berri emateko. Hau da, proposamen honi zentzua ematen dioten protagonistak gizarte periferian bizi diren emakumeak dira: emakume pobreak, ezinduak, beste sexu joera bat dutenak eta, bereziki, migratzaile deituak.[4]

Adriana Guzmanen jarrera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Adriana Guzmanen arabera, "feminismoa edo feminismoak deskolonizatzea da lurralde horietan bizi dugun patriarkatua ulertzea, izendatzea eta karakterizatzea jatorrizko emakumeak, beltzak, pobretuak, inposizio heterosexualarekin desobeditzen dutenak ulertzea, [patriarkatu] horrekin amaitzeko. (...) Borrokak ez dira jabetza pribatua, hitzak ere ez, feminismoa ez zen Frantzian jaio, heriotza sistema patriarkalari aurre egiten diogun lurralde guztietan jaio zen eta sortuko da, hitzak ez dira pribatizatzen, zentzumenak eraiki eta lehian jartzen dira, hori ere autonomia da, hori gure gorputzak eta pentsamenduak deskolonizatzea da, horregatik izendatzen eta idazten dugu borroka hori."[5][6]

Diana Gomez Correaren jarrera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Diana Gomez Correak modernitateak feminismoarekin duen harremana aurkitu nahi du. Hitz deskolonialetan, kolonialismo modernoa eta modernitate kolonial kolonialak hartzen dituzten gizarte prozesu eta gizarte formazio multzoa duen sistema kolonial bat agertzen da. Kolonialtasuna, menderatze modua, menderatzearen emaitza eta haren ondorioak deskolonizazio- eta independentzia-prozesuen ondoren ere jarraitzen dute.[7] Autorearen iritziz, modernitatea ez da europarren kontua soilik, kolonia izan zirenena ere bada, eta, aldi berean, alderdi negatiboa du: menderatzea, indarkeria, desjabetzea eta inbasioa. Modernitatea proiektu antropozentrikoa, logozentrikoa eta falozentrikoa da.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu hau gaztelaniazko Wikipediako "Feminismo descolonial" artikulutik itzulitakoa da.

  1. ↑ Ochy Curiel. 2023-04-16 (Noiz kontsultatua: 2023-06-14).
  2. ↑ Lugones, Maria. (2011). «Hacia un feminismo descolonial» La Manzana de la Discordia (Colombia: Universidad del Valle) 6 (2) ISSN 1900-7922..
  3. ↑ (Gaztelaniaz) Tercera ola del feminismo. 2023-02-10 (Noiz kontsultatua: 2023-06-14).
  4. ↑ Montanaro, ANA-MARCELA (2017-08-31). Una mirada al feminismo decolonial en America Latina. Dykinson. ISBN 978-84-9148-354-0. .
  5. ↑ Costa, Malena. (2010). «El debate igualdad/diferencia en los feminismos jurídicos» Feminismo/s (15): 235–252.  doi:10.14198/fem.2010.15.12. ISSN 1696-8166..
  6. ↑ Critical Marxism in Mexico. BRILL. 2015-01-01, 42-83. or. ISBN 978-90-04-22428-5.. .
  7. ↑ Retos (2018-05-01). Practicas otras de conocimiento(s). Consejo Latinoamericano de Ciencias Sociales. 349-355. or. ISBN 978-987-722-306-4. .

Ikus gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Lugones, María. (2011). «Hacia un feminismo descolonial» La Manzana de la Discordia (Colombia: Universidad del Valle) 6 (2) ISSN 1900-7922..
  • Espinosa Miñoso, Yuderkys, Diana Gomez Correal eta Karina Ochoa Muñoz, argit. Tejiendo de otro modo: Feminismo, epistemología y apuestas descoloniales en Abya Yala. Bogota: Universidad del Cauca argitaletxea, 2014.
  • Bidaseca, K. eta Vazquez Laba, V. (2011). Feminismos y poscolonialidad. Descolonizando el feminismo desde y en America Latina. Godot Argentina.
  • Oyewumi, O. (1997). The Invention of Women. Making an african sense of western gender discourses. Minnesotako Unibertsitatea.
  • Gomez Correal, Diana Marcela. (2012). Feminismo y Modernidad/colonialidad: entre retos de mundos posibles y otras palabras.
  • Montanaro, Ana - Marcela, (2017): Una Mirada al Feminismo decolonial en America Latina. Coleccion Religion y Derechos Humanos.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • PNUD América Latina y el Caribe Genera Igualdad.
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Feminismo_deskolonial&oldid=9352810"(e)tik eskuratuta