Joseba Zubimendi

Joseba Zubimendi
	; Joseba Zubimendi, estropadak irratiz erretransmititzen.
Bizitza
Jaiotza	Donostia, 1898ko martxoaren 12a
Herrialdea	Gipuzkoa, Euskal Herria
Heriotza	Kanbo, 1939ko irailaren 29a (41 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzak	euskara; gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	idazlea eta poeta

Joseba Zubimendi Martiarena, baita ere Jose Zubimendi, (Donostia, Gipuzkoa, 1898ko martxoaren 12a - Kanbo, Lapurdi, 1939ko irailaren 29a) euskaltzalea izan zen, kantari, itzultzaile, kazetari, irrati esatari, poeta eta antzerkigile aritua.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Joseba Zubimendi Donostian (Gipuzkoa) jaio zen 1898an. Aita azpeitiarra zuen, hargin etorria Donostiara, Artzain Onaren katedrala edo eraikitzera.

Euskaltzalea izan zen, Koldo Izagirrek dioenez XX. mendeak eman dituen euskaltzale handienetakoa. Haren eraginez sortu ziren Eusko Abesbatza, El Pueblo Vasco egunkariko euskarazko atala, Unión Radio irratiko euskarazko saioa, eta beste ekitaldi asko, bertsolaritza bultzatzeko eta suspertzeko asmoz. Ahots ona zuen, Donostiako Orfeoian kantatzen zuen, bakarlari gisa, eta irratsaio ederrak egiten zituen. Poesia ere idatzi zuen, garai hartan olerkigintza baitzen euskalgintzaren zama aurrera emeki zeraman gurdia. Garai hartan poesiak itzala zuen euskaltzaleen artean, eta prosa eredua bera ere mendean zeukan, gaur ez bezala.

Kanbon (Lapurdi) 1939an idatzitako testuak, bere garaian Eusko Deyan argitaratuak, Matxin Irabola, Senpereko bertsularia liburuan bilduta agertu ziren 2010ean. Kanbo erbeste izan zitzaion Zubimendiri, Espainiako Gerra Zibilaren ondoren. Testurik gehienetan bertsolaritza eta bertsolariak aipatzen badira ere, garai bateko kronika zehatz eta konplitua eginez, hitzak ez dira horretara mugatzen soilik, harantzago doaz eta euskaltzaletasunaren argazkia ekartzeaz gainera, nolabaiteko kronika sentimentala ere azaltzen digu, euskaltzaletasuna sentimendua baita, arrazoia baino areago. Testuak irakurgarriak dira oraindik eta, neurri batez, eredugarriak ere bai. Zubimendi bertsozale eta euskaltzaleak, gerran garaitua izandakoak, bere memoria darabil aurreraka eta atzeraka, eta behin ezagututako jendea, adiskideak izan nahiz ez, dakartza gogora, izan zena esateko asmoz.

Lapurdin bizi zela Euskara-frantsesa-espainiera hiztegia idazteari ekin zion. Kanbon hil zen, 1939an, erbeste gorrian, gazterik artean.

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Poesia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Zumalakarregi: edestiari buruz zortzi bertso-salletan eratutako poematxoa (1935, Arreta)
Aberri-Oyuak (1932)

Antzerkia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Zalaparta (1930, Gipuzkoako Aldundiaren Irarkola)
Mirentxu (1934). Alfredo Etxabek gaztelaniaz idatzi eta Guridik musika jarritako Mirentxu obra euskaratu zuen.

Kronika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bertsolari guduak 1935-36 (1936)
Bertso minez (2002, Alberdania)

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Franck Dolosor: Matxin Irabola, Senpereko bertsularia; Elkarlanean, 2010; 14-15. or.

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo loturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Inazio MUJIKA IRAOLA: Joseba Zubimendi Martiarena, Bidegileak bilduma, Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia, 2009.
(Gaztelaniaz) Bernardo ESTORNÉS LASA: «Joseba Zubimendi», Auñamendi Eusko Entziklopedia.
Joseba Zubimendiren biografia, Bagera webgunean.
Joseba Zubimendi egilearen fitxa, Alberdania argitaletxearen webgunean.

Datuak: Q12260769
Jatorrizko testuak: Egilea:Joseba Zubimendi Martiarena