Lankide:Ulopezherr/Proba orria

Wikipedia, Entziklopedia askea

Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]

    Datu klimatikoak (Abu Dhabi)    
Hila Urt Ots Mar Api Mai Eka Uzt Abu Ira Urr Aza Abe Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 33 35 41 44 46 46 45 40 36 34 32 35 46
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 23 31 35 40 44 45 42 39 34 32 25 23 35
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 12 14 26 30 30 30 28 23 20 17 15 14 20
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) 6 10 15 20 25 23 20 21 23 15 10 7 6
Pilatutako prezipitazioa (mm) 2 6 5 0 0 6 16 30 30 10 4 4 109
Prezipìtazio egunak (≥ 0.2 mm) 1.2 2.8 2.8 1.2 0.1 0.0 0.0 0.1 0.0 0.0 0.2 1.5 9.9
Eguzki orduak 244.9 232.4 251.1 282.0 341.0 336.0 313.1 306.9 303.0 303.8 288.0 257.3 3459.5
Hezetasun relatiboa (%) 68 67 63 58 55 60 61 63 64 65 65 68 63.1
Iturria (1): BBC
Iturria (2): Hong Kong Observatory
Iturria (3): NOAA (1971-1991)[1]

Hiriak basamortuko klima jasaten du muturreko temperaturekin. Urte ososan zehar zeru eguzkitsu eta urdinak nagusitzen dira. Ekainetik Iraleko hilak beroak eta hezeak izaten dira, hilabete hauetan bataz besteko temperatura 40ºC-etatik (104ºF) gora dago. Denboraldi honetan, areazko ekaitzak gertatzen dira batzuetan, hauek, gutxitan ikusgarritasuna metro gutxi batzuetara murrizten dute. Urritik maiatzerako denboraldian eguraldi ona egiten du. Urtarriletik otsailerako garaia normalean freskoagoa da. Denboraldi honetan, badaude egun batzuk non behe-lainoak dauden.

Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Atikulu nagusia: Arabiar Emirerri Batuen ekonomia

Abu Dhabik bere ekonomiaren igoerari esker eginberri diren eraikuntza handiak

Abu Dhabi-k munduko petroleo erreserba guztien %9a dauka (98,2 mila milioi barrika) eta mundu mailan kontsumitzen den gas naturalaren ia %5a (5,8 bilioi m2). Arabiar Emirerri Batuen hidrokarburoen aberastasun handiak, mundu mailako BPG handienetariko bat ematen dio. Abu Dhabi errekurtso gehien jabea da (petroleoaren %95 eta gas naturalaren %92). Abu Dhabi-ko petroleoaren konpainia nazionalak ( Abu Dhabi National Oil Company) 2006ko abuztuaren, petroleoaren ekoizpen gordina 2,8 milioi barrika egunerora igotzeko prest zegola esan zuen eta haien helburuetako bat zen barriken eguneroko ekoizpena 2010erako 4 milioietara.[2]

Azken bolada hontan, gobernuak ekonomiaren dibertsifikazioa sustatu du, petroleoaren prezioaren igoeraz baliatuta, hala eta guztiz ere, sektore ez petroliferoak eta gasiferoak gour egungo BPG-aren %64a eratxen dute Arabiar Emirerri Batuetan. Abu Dhabi Arabiar Emirerri Batuen petroleo ekoizle nagusia da, hauen onurak jaso dituena. Proiektu batzuei esker, garraioaren infraestrukturen hobekuntza, portu berri bat, aireportuaren luzapena eta Dubairekin lotura ferrobiaria habian daude.[3]

Abu Dhabi Arabiar Emirerri Batuen Emirerri aberatsena da BPGari eta BPG per capita sarrerari buruz ari garenean. BPG per capita sarrera 63 000 dolarretara heldu zen[4], Arabiar Emirerri Batuen bataz bestekoaren oso gainetik dagoena eta mundu maila hirugarren postua hartzen duena Luxemburgo eta Norbegiaren atzetik.

Abu Dhabi-k Persiako Golkoko Arabiar Estatuen Lankidetza Kontseiluarekin (CCG) batera proiektu asko ditu, Arabiar Emirerri Batuak azkunde handia duen ekonomia daukate: 2006an per capita sarrerak %9an igo zuen. Abu Dhabi-k mundu mailako ekonomian paper nagusienetariko bat du. [5]

Kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hizkuntzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Abu Dhabi-ko langile gehienak atzeritarrak dira jatorrizko herrialde desberdin askotatik datozenak, Bangladesh, India, Pakistan, Egipto, Filipinak, Erresuma Batua esate baterako. Ingelesa eta Urduaren erabilera ugaria da.


Bertakoek, Golkoko Arabieraz mintzatzen dira. Sozialki klan-en antolakuntza maila daukate, non Bani Yas tributik al-falah adarrako al-Nahyan familiak emirerria kontrolatzen duen.

Eraikinak eta egiturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Abu Dhabi-ko hiria oso hiri modernoa da etorbide handiekin, ofizinak dituzten eraikinekin, oso altuak diren apartamentuekin eta denda deigarriekin. Bide publiko nagusiak The Corniche, Airport Road, Sheikh Zayed Street, Hamdam Street eta Khalifa Street dira. Kale asko ezagunak dira bertan dauden negozio espezializatuengatik. Hamdan Street erosketetarako kale nagusiena da, Khalifa Street-en banku asko daude, Al Najdha Street-en berriz, bere burdindegiengatik famatua da, Defense St-en telefono dendaz beterik dago eta Sheikh Zayed St informatikari eskainiko kalea da.

Qasr Al-Hosn,Abu Dhabiko eraikinik zaharrena etxe orratz eginberrliekin alderatua


Abu Dhabi-ko hiria ezaguna da bertan dagoen berdetasunarengatik: Basamortua zen ertz zaharra, gaur egun parke eta lorategi ugari ditu. Eraikuntzarik esanguratsuenak Qasr al-Hosn, Erloju dorrea ( Eraitsi izan dena Corniche berria eraiki ahal izateko), Abu Dhabi National Oil Company-ren (ADNOC) egoitza eta honen subsidiarioak eta The corniche, 2005-ean erreformatua izan zena eta orain golkoko itsas parkeetako hoberenetarikoa da.


Abu Dhabi-ko egungo proiektuak, Zaha Hadid, Frank Gehry eta Jean Nouvel-ek arduradunak diren arkitektura maisulanak. Azken honek, Louvreko museoaren ordezkaritza baten egoitza, Europan asko argudiatu den proiektu bat non Pariseko artelan asko ikusi ahal izango diren diru kantitate handi baten truke. Abu Dhabi Emirerriaren beste hirigune Al Ain eta Ruwais dira. Al Ain oasi garrantzitsu baten inguruan eraikitako herri multzoa da, non gaur egun unibertsitate nazionala dagoen (UAEU). Al Ain lorategi hiria bezala ezagutzen da.

Emirerrien Jauregia goitikan ikusita

Emirerrien jauregia existitzen da, honek ospe handia dauka zeren munduan eraiki den hotelerik garestiena dela esaten da, 3 mila milioi dolarreko kostua izanik. Hiriburuan, Abu Dhabi, kokatutako luxusko hotel bat da. Abu Dhabiko gobernuak eraiki zuen eta bere jabea da, zeinek Kempinski taldeak kudeatzen duen.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. (Gaztelaniaz) Oficina Nacional de Administración Oceánica y Atmosférica. 2022-01-16 (Noiz kontsultatua: 2022-02-22).
  2. «Emirates: Abu Dhabi: Country Profile - Geography, History, Government and Politics, Population and Economy» web.archive.org 2008-04-02 (Noiz kontsultatua: 2022-02-22).
  3. (Ingelesez) «Entrepreneur - Start, run and grow your business.» Entrepreneur (Noiz kontsultatua: 2022-02-22).
  4. «Abu Dhabi GDP per head ranked third | Finance and Economy» web.archive.org 2007-09-30 (Noiz kontsultatua: 2022-02-22).
  5. «Asset-backed insecurity» The Economist 2008-01-17 ISSN 0013-0613. (Noiz kontsultatua: 2022-02-22).