Louisa Martindale

Wikipedia, Entziklopedia askea
Artikulu hau sengagileari buruzkoa da; emakumeen eskubideen aldeko aktibista gaitzat duena beste hau da: «Louisa Martindale (feminista)»
Louisa Martindale

President of the Medical Women's Federation (en) Itzuli

1930 - 1932
← Catherine Chisholm (en) Itzuli - Mabel L. Ramsay (en) Itzuli →
Bizitza
JaiotzaLeytonstone (en) Itzuli, 1872ko urriaren 30a
Herrialdea Erresuma Batua
 Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua  1927ko apirilaren 12a)
HeriotzaLondres, 1966ko otsailaren 5a (93 urte)
Heriotza modua: eritasuna
Familia
Anai-arrebak
Hezkuntza
HeziketaLondon School of Medicine for Women (en) Itzuli
Brighton Girls (en) Itzuli
Royal Holloway, University of London (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakzirujaua eta medikua
Jasotako sariak

Louisa Martindale, CBE (Leytonstone, Erresuma Batua, 1872ko urriaren 30a – Londres, Erresuma Batua, 1966ko otsailaren 5a) britainiar sendagile, zirujau eta idazlea izan zen. Brightoneko auzitegian magistratu, presoen komisionatu eta Emakumeen Kontseilu Nazionaleko kide izan zen. Frantziako Royaumont Abbeyko emakume eskoziarren ospitaleetan lan egin zuen Lehen Mundu Gerran, eta Londresko zirujau Bigarren Mundu Gerran. Bere lanen bitartez medikuntza sustatu zuen emakumeentzako karrera gisa. 1937an, Martindale Obstetra eta Ginekologoen Errege Elkargoko Kontseiluko kide izendatu zuten historiako lehen emakume kidea izan zen.[1]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Martindale Leytonstone-n jaio zen, Essex-en. William Martindale-ren (1832 – 1874) lehen alaba eta Louisa Martindale (femininsta) bigarren emaztea izan zen, ezkongdu aurretik Louise Spicer (1839 – 1914). Familia Eliza Kongregazionalekoa zen. Haren ama, "emakumeentzako bizimodu hobearen defendatzailea",[2] sufragista aktiboa izan zen, Emakumeen Federazio Liberaleko eta Emakumeen Sufragio Elkarteen Batasun Nazionaleko batzorde betearazleko kidea. 1880ko hamarkadan, Martindalek ate irekietako saioak egin zituen Brightonen dendetako emakumeentzat, modu erregularrean, eta bere etorkizuneko ibilbidea babesten zuen ingurunean hazi zen.[3]

Aita hil ondoren, familia Kornuallesera joan zen bizitzera, eta handik Alemaniara eta Suitzara. Azkenik, Ingalaterrara itzuli zen, Ekialdeko Sussexen (Lewes) bizitzeko. 1885ean, familia berriro aldatu zen herriz, ordukoan Brightonera, Louisa eta Hilda ahizpa Brightoneko lizeora joan zitezen. Txikitan erabaki zuen Louisak mediku izatea eta 17 urte zituela Eghameko Londresko Unibertsitateko Royal Holloway-ra bidali zuten, eta 1892an lortu zuen matrikula Londresen. Gero Londresko Emakumeentzako Medikuntza Eskolan sartu zen 1893an, eta 1899an lortu zuen titulua.

Lan ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hasiera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1900ean Kingston upon Hull aldera, iparraldera, joan zen, Mary Murdoch doktorearen laguntzaile gisa, eta horixe izan zen bere bizitza profesionalaren hasiera. Murdoch eta Martindale elkarlan estuan aritu ziren, beren negozioan bazkide zirela. 1902an, bizikletaz joan ziren oporretan, Vienara, Berlinera eta Suitzara. Bere enpresa 1906ra arte egon zen martxan.[4]

Doktoretza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hullen bost urte eman ondoren, 1906an Martindalek Medikuntzan doktoretza lortu zuen eta Brightonera itzuli zen. Bere praktika pertsonal orokorra hasi zuen, eta berehala eskatu zitzaion Lewes Roadeko Kontsultategiarekin bat egiteko emakume eta haurrentzako (1911n Lady Chichester Ospitalea, Brighton Branch), mediku ofizial bisitari gisa. 1920an, paper erabakigarria izan zuen Windlesham Road Brightoneko New Sussex Hospital for Women sortzeko, eta han zirujau eta mediku jardun zuen 1937ra arte. 1922an Brighton eta Hove utzi zituen, eta Londresera joan zen aholkularitza-enpresa kirurgiko bati ekiteko, eta, aldi berean, New Sussex Ospitaleko lanaldi partzialean jarraitu zuen.* Londresera zirujau aholku-emaile gisa joan ondoren, Martindale laster hasi zen ohorezko zirujau gisa ezagutzen Marie Curie ospitalean. 1931n, Martindale hautatu zuten Emakume Medikoen Federazioko lehendakari. Britainiar Inperioaren Ordenako komendadore izendatu zuten urte hartan bertan. Bi urte geroago, Obstetra eta Ginekologoen Errege Elkargoko kide hautatu zuten. 1937an, Martindale Obstetra eta Ginekologoen Errege Elkargoko Kontseiluko kide izendatu zuten historiako lehen emakume kidea izan zen.[1]

Zirujau[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bizitza eta karrera luzea lortu zituen medikuntzan, eta 7.000 ebakuntza baino gehiago egin zituen. Bere lanak adiskideen eta pazienteen errespetua eta aintzatespena izan zuen: 1933an Obstetristen Errege Elkargoko kide eta Medikuntzako Errege Elkarteko kide izendatu zuten. Denborarekin, umetoki-lepoko minbiziaren tratamendu goiztiarrean espezialista bihurtu zen X izpien bidez, eta, gero, hitzaldi ugari eman zituen Erresuma Batuan, Estatu Batuetan eta Alemanian.*

Idazle[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Martindaleren interes medikoak eztabaidagarriak ziren batzuetan, batez ere gaixotasun benereo eta prostituzioari buruzko ikerketak. Bere Under the Surface (1909) liburuan, gai horiei buruz hitz egin zuen argi eta garbi, eta, itxuraz, aztoratu egin zen Komunen Ganbera. Halaber, X izpien terapia intentsiboaren bidez umetokiko minbiziaren tratamendua eta emakumeen fibroma-hazkuntza ikertzeko oinarriak ezarri zituen.[5]

Bizitza pertsonala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Brighton Women's Franchise Societyko kide aktiboa, Brightoneko auzitegiko magistratua ere izan zen urte askoan, Emakume Medikoen Federazioko lehendakari bihurtu zen 1931n, Espetxeetako Komisionatu eta Emakumeen Kontseilu Nazionaleko kide izan zen. Emakume eskoziarren ospitaleetan lan egin zuen Royaumont Abbeyn, Frantzian Lehen Mundu Gerran eta zirujau gisa Londresen Bigarren Mundu Gerran. Martindale ez zen inoiz ezkondu eta hiru hamarkada baino gehiagoan bizi izan zen beste emakume batekin, Ismay FitzGerald (1875-1946), Kilmarnock-eko FitzGerald baroiaren alabarekin.[6] Akademiko batzuk ez daude ados Martindale lesbiana gisa identifikatzearekin. Geoffrey Walfordek, adibidez, ez du adierazten Martindalen "emakumea ardatz duen bizimodua" harreman lesbikoa zen.[7] Beste batzuk esplizituagoak dira, eta Martindaleren lesbianismoa proposatzen dute, zalantzarik gabe; esate baterako, 1951ko autobiografiaz ari da A Woman Itureon, eta franko eta samurtasun handiz idazten du (baina xehetasun espliziturik eman gabe) FitzGeraldekiko maitasunaz.[8]

Heriotza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Martindale 1947an erretiratu zen praktikatik. Londresko etxean hil zen 1966ko otsailaren 5ean, 93 urte zituela.[5]

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Under the Surface. Brighton: Southern Publishing Company, 1909.
  • Thirn-en Treatment -Seven Cases of Uterine Fibromyomata by Intentsive X-Ray Therapy. 1920.
  • The Women Doctor and Her Future. Londres: Mills and Boon, 1922. Internet Archives-en linean eskuragarri. Menorrhagia Treated by Intentsive X-Ray Therapy. 1923.
  • Treatment of Cancer of the Breast. 1945.
  • Menopause Artifiziala. 1945.
  • The Prevention of Venereal Disease. Londres: Research Books, 1945.
  • Venereal Disease, Its Influence on the Health of the Nation, Its Cure and Prevention. 1948.
  • Woman Itureon. Londres: Gollancz, 1951.

Erreferentziak [aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b «Louisa Martindale, C.B.E., M.D., F.R.C.O.G.» The British Medical Journal 1 (5486): 547–549. 1966 ISSN 0007-1447..
  2. ↑ (Ingelesez) Martindale, Hilda. (1948). Some Victorian Portraits and Others. Books for Libraries Press ISBN 978-0-8369-8030-1. (Noiz kontsultatua: 2023-12-13).
  3. ↑ (Ingelesez) Crawford, Elizabeth. (2001). The Women's Suffrage Movement: A Reference Guide, 1866-1928. Routledge ISBN 978-0-415-23926-4. (Noiz kontsultatua: 2023-12-13).
  4. ↑ Katharine Cockin, ‘Murdoch, Mary Charlotte (1864–1916)’, Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, May 2005 accessed 15 Nov 2017
  5. ↑ a b «Martindale, Louisa, (died 5 Feb. 1966), Hon. Consulting Surgeon, Marie Curie Hospital, London; Hon. Consulting Surgeon, New Sussex Hospital, Brighton; Past President Medical Women's International Association; Past President of the Medical Women's Federation» Who Was Who (Oxford University Press) 2007-12-01  doi:10.1093/ww/9780199540884.013.u51610..
  6. ↑ (Ingelesez) Hall, Lesley A.. (2005). Outspoken Women: An Anthology of Women's Writing on Sex, 1870-1969. Taylor & Francis ISBN 978-0-415-25372-7. (Noiz kontsultatua: 2023-12-13).
  7. ↑ (Ingelesez) Walford, Geoffrey. (2003). British Private Schools: Research on Policy and Practice. Psychology Press ISBN 978-0-7130-0228-7. (Noiz kontsultatua: 2023-12-13).
  8. ↑ (Ingelesez) Eder, Franz; Hekma, Gert; Hall, Lesley A.. (1999). Sexual Cultures in Europe: Themes in sexuality. Manchester University Press ISBN 978-0-7190-5321-4. (Noiz kontsultatua: 2023-12-13).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Louisa_Martindale&oldid=9533142"(e)tik eskuratuta