Niels Henrik Abel

Niels Henrik Abel
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Nedstrand (en) eta Finnøy (en) , 1802ko abuztuaren 5a
Herrialdea	Norvegia
Bizilekua	Norvegia
Heriotza	Froland, 1829ko apirilaren 6a (26 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: tuberkulosia
Familia
Aita	Søren Georg Abel
Ezkontidea(k)	ezkongabea
Bikotekidea(k)	ikusi Christine Kemp (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Osloko Unibertsitatea ; Oslo Cathedral School (en)
Hizkuntzak	norvegiera
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria eta unibertsitateko irakaslea
Enplegatzailea(k)	Osloko Unibertsitatea
Lan nabarmenak	ikusi Abel's binomial theorem (en) ; talde abeldar; Abel elliptic functions (en) ; Abel's theorem (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Grand prix des sciences mathématiques (1830) ;
Kidetza	Royal Norwegian Society of Sciences and Letters (en)
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Luteranismoa

Niels Henrik Abel (Finnøy, Norvegia, 1802ko abuztuaren 5a - Froland, Norvegia, 1829ko apirilaren 6a) matematikari norvegiarra izan zen. Aljebra ekuazioak, laugarren gradutik gorakoak direnean, aljebra bidez ezin egin daitezkeela frogatu zuen; aljebra funtzioak eta eliptikoak ikertu zituen, besteak beste. Ekuazio mota berri bat ere aurkitu zuen, bere ohorez Abelen ekuazio edo ekuazio abeldar deitzen dena. Miseria gorrian hil zen.

Ikasketak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1815ean Christianian Cathedral School-en (gaur egungo Oslon) ikasi zuen, eta hiru urte geroago Bernt Holmboe Mathematicsek planteatutako jatorrizko arazoari irtenbide bikaina eman zion.

1824an frogatu zuen ez dagoela inolako formularik polinomio baten erroak aurkitzeko honen maila 5 edo 5 baino altuagoa bada.

Heriotza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1828 urtearen amaieran, Abel Frolandera(Norvegia) joan zen bere emaztegaia bisitatzera, eta han tuberkulosiak jota hil zen 1829ko apirilaren 6an, 26 urte zituela. Norvegiako gobernuak Abel saria sortu zuen 2002an, jaiotzaren berrehungarren urteurrenaren omenez.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2016/02/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q124115
Multimedia: Niels Henrik Abel

Artikulu hau biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.