Onddi-Mandoegi Estazio Megalitikoa

Eteneta I.

Elurzulo harrespila.

Mulisko gaina harrespila.

Keixeta Egia Hego trikuharria.

Etzelako Arritxuriak harrespila.

Onddi-Mandoegi Estazio Megalitikoa Adarra-Mandoegiko mendilerroan zabaltzen den aztarna megalitikoen multzoa da. Guztira hogeita bi ezagutzen dira. Oso estazio garrantzitsua da eta bertan era horretako monumentu oso ezagunak ikus daitezke.

Historiaurreko monumentuak

Periodo orokorra: Brontze Aroa, Kalkolitoa / Eneolitoa, Burdin Aroa, Neolitoa, K.a. 3000 eta 900 urte artekoak. Inguru honetan sukarriz egindako tresna asko agertzen dira eta horrek inguru honek izan zuen aktibitatea adierazten du. Gaur egun ere artzaintza trasumantearen presentzia handia da.

Kokapen geografikoa

Geografikoki estazio hau Adarra-Mandoegiko mendilerroan kokatzen da. Leizaran eta Urumea aranak banantzen ditu. Urepelen 1.000 metro lortu arte igotzen da. Kate horren zati bat, eta baita Estazio Megalitikoaren zati bat, Nafarroan sartzen da. Udalerri hauetan daude monumentuak: Andoain, Berastegi, Elduain, Urnieta, Hernani.

Sailkatutako monumentuak

Estazio honetan hogeita bi monumentu megalitikoak aurkitu dira:

Trikuharriak

Guztira lau dira:

• Aballarri
• Altxista
• Otsolepo
• Pozontarriko Lepoa

Harrespilak

Guztira hamasei dira:

• Altxista
• Arleorko Zabala
• Elurzulo
• Eteneta I
• Eteneta II
• Etzela
• Etzela mendebaldea
• Etzelako Arritxuriak
• Ezioko Soroa
• Ezioko Tontorra
• Mulisko Gaina
• Tximistako Egia
• Unamene
• Amunola
• Tximista
• Deskarga

Menhirra edo zutarria

Guztira bat: Usobelartza

Zista

Bakarra: Onddiko zista

Egoera legala

Estazio Megalitikoa Monumentu Multzoa eta Kultura Ondasuna deklaratu zuen Eusko Jaurlaritzak 2003an. Bertan hogeita bi monumentu aipatzen dira.

Kanpo estekak

• Babesteko Dekretua, EHAA - 2003ko uztailak 8, 133.zenbakia.
• Eusko Jaurlaritzen Kultura Ondarea webgunea.

• Datuak: Q61070831