Robin Canup

Wikipedia, Entziklopedia askea
Robin Canup
Bizitza
Jaiotza1968ko azaroaren 20a (55 urte)
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
Hezkuntza
HeziketaDuke Unibertsitatea
University of Colorado (en) Itzuli
Hezkuntza-mailacandidate of Sciences in Physics and Mathematics (en) Itzuli
Jarduerak
Jarduerakastrofisikaria eta astronomoa
Enplegatzailea(k)Southwest Research Institute Boulder Office (en) Itzuli  (1998 -
Jasotako sariak
KidetzaArteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala

Robin M. Canup (1968ko azaroaren 20a) estatubatuar astrofisikaria da. Bere ikerketa-eremu nagusia planeten eta sateliteen jatorriari buruzkoa da.[1] 2003an, Canupek Harold C. Urey saria jaso zuen.[2] 2022ko apirilean, Canup-ek Planetary Science Decadal Survey-ren aurkikuntzak aurkeztu zituen Philip R. Christensenekin batera Survey Steering Komiteko kide gisa.[3]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Canup Duke Unibertsitatean lizentziatu zen eta Coloradoko Unibertsitatean (Boulder) jaso zuen doktoretza. Oso ezaguna da erraldoi handiaren teorian oinarritutako bere ikerketagatik, planeten arteko talkak nola garatzen diren simulatzeko eredu intentsibo bat erabiliz.[4][5][6][7] 2012an, Canupek lehen aldiz argitaratu zuen inpaktu handiaren teoriaren fintze bat, argudiatuz Ilargia eta Lurra hainbat urratsetan eratu zirela, eta urrats horiek bi gorputz planetarioren talka masibo batekin hasi zirela, bakoitza Marte baino handiagoa, gero berriro talka egin zuena orain Lurra deitzen duguna sortzeko.[8] Talka egin ondoren, Lurra materialezko disko batez inguratuta zegoen, Ilargia osatzeko konbinatu zena.[9] Lurraren eta Ilargiaren jatorriari buruzko liburu bat idatzi du.[10] Plutonen eta Karonteren eztanda handiko jatorria deskribatzen duten ikerketak ere argitaratu ditu Canupek.[11]

Canup ballet dantzari bikaina ere bada, eta Boulder Balleteko Coppéliaren paper nagusia dantzatu zuen doktore tesia amaitu eta astebetera.[12]

Lanak (aukeraketa)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Origin of the Earth and Moon. Robin M. Canup, Kevin Righter (eds.) (2ª edición). Tucson : Houston: University of Arizona Press. 1 de noviembre de 2000. ISBN 978-0-8165-2073-2. 
  • National Research Council (various) (2010). Defending Planet Earth:: Near-Earth Object Surveys and Hazard Mitigation Strategies. National Academies Press. ISBN 9780309149686.  (member of Space Studies board)

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ «Robin M. Canup» www.boulder.swri.edu (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).
  2. ↑ «Harold C. Urey Prize in Planetary Science | Division for Planetary Sciences» dps.aas.org (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).
  3. ↑ «Planetary Science and Astrobiology Decadal Survey 2023-2032» www.nationalacademies.org (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).
  4. ↑ (Ingelesez) Canup, Robin M.; Asphaug, Erik. (2001-08). «Origin of the Moon in a giant impact near the end of the Earth's formation» Nature 412 (6848): 708–712.  doi:10.1038/35089010. ISSN 1476-4687. (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).
  5. ↑ Agnor, Craig B.; Canup, Robin M.; Levison, Harold F.. (1999-11-01). «On the Character and Consequences of Large Impacts in the Late Stage of Terrestrial Planet Formation» Icarus 142 (1): 219–237.  doi:10.1006/icar.1999.6201. ISSN 0019-1035. (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).
  6. ↑ Canup, Robin M.. (2004-04-01). «Simulations of a late lunar-forming impact» Icarus 168 (2): 433–456.  doi:10.1016/j.icarus.2003.09.028. ISSN 0019-1035. (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).
  7. ↑ (Ingelesez) Canup, Robin M.. (2004-09-22). «Dynamics of Lunar Formation» Annual Review of Astronomy and Astrophysics 42 (1): 441–475.  doi:10.1146/annurev.astro.41.082201.113457. ISSN 0066-4146. (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).
  8. ↑ (Ingelesez) Canup, R. M.. (2012-11-23). «Forming a Moon with an Earth-like Composition via a Giant Impact» Science 338 (6110): 1052–1055.  doi:10.1126/science.1226073. ISSN 0036-8075. PMID 23076098. PMC PMC6476314. (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).
  9. ↑ (Ingelesez) Collision May Have Formed the Moon in Mere Hours, Simulations Reveal - NASA. 2022-10-04 (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).
  10. ↑ (Ingelesez) Canup, Robin M., ed. (2000-11-01). Origin of the Earth and Moon. (2nd ed. edition. argitaraldia) University of Arizona Press ISBN 978-0-8165-2073-2. (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).
  11. ↑ (Ingelesez) Canup, Robin M.. (2005-01-28). «A Giant Impact Origin of Pluto-Charon» Science 307 (5709): 546–550.  doi:10.1126/science.1106818. ISSN 0036-8075. (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).
  12. ↑ (Ingelesez) Finn, Ed. (2004-10-30). «Robin Canup» Popular Science (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • NOVA, Ilargira. Robin Canup astrofisikariarekin elkarrrizketa
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Robin_Canup&oldid=9478503"(e)tik eskuratuta