Tarantella

Tarantella (taranˈtɛlla ahoskatua) hegoaldeko Italiako dantza herrikoia da, Puglia, Basilicata, Calabria, Abruzzo, Molise, Campania eta Sizilia eskualdeetakoa. Jatorri napolitarreko dantza da eta mugimendu bizia du, kantuarekin batera. Litekeena da bere izena Tarento hiritik etortzea, Apulian. Are gehiago, Erdi Aroan, Italiako hegoaldeko zati batzuetan uste zuten tarantella soloa dantzatzeak, hura izutzeko ekintza imitatuz, tarantula deritzon Europako armiarma handienaren ziztadak ustez eragindako erokeria mota bat sendatzen zuela. Athanasius Kircher jesuitak ustea dokumentatu zuen.

Forma moderno arruntenean, bikoteen arteko galanta-dantza bat da, sei zortziduneko konpaseko musika duena, pixkanaka abiadura handituz doana eta kriskitinekin eta panderoekin batera doana. Ondo bereizitako bi zati ditu: lehenengoa tonu txikiagoan eta bestea tonu handiagoan.

• Peter Elfelten Tarantellen af Napoli (1903) filmaren fotogramak:
• 
• 
• 

Musika klasikoa

XIX. mendean, erromantizismoaren gaian, musika instrumentalak forma hori hartu zuen. Konpositore askok tarantelak egin zituzten, besteak beste, Pablo Sarasate, Franz Schubert, Gioachino Rossini, Franz Liszt, Sergei Rakhmaninov, William Henry Squire, Aleksandr Borodin, Piotr Ilitx Txaikovski‎, Frédéric Chopin edota Louis Moreau Gottschalk (Grand Tarantelle for Piano & Orchestra). Kurt Weillek Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny operako eszena judiziala tarantella bat moldatu zuen. John Coriglianoren (1990) lehen sinfoniaren bigarren mugimenduak Tarantella izena darama, eta Elliot Goldenthalek bere Othello balletean (1998) 14 minutuko tarantella bat erabili zuen, Yagok Oteloren aurka egindako plana irudikatzeko.

Gaur egungo italiar konpositore ezagun batzuk ere tarantelak moldatu dituzte, tartean Otello Profazio, Piero Pesce, Beppe Junior, I Calabruzi, Mino Reitano, Pino Di Modugno, Eugenio Bennato, Renzo Arbore, Enza Pagliara, Manekà, Nidi D'arac, Ariacorte edo Alla Bua.

Kanpo estekak

• Datuak: Q324617
• Multimedia: Tarantella / Q324617