William Hartnell

William Hartnell
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	William Henry Hartnell
Jaiotza	St Pancras (en) , 1908ko urtarrilaren 8a
Herrialdea	Erresuma Batua
Heriotza	Marden (en) , 1975eko apirilaren 23a (67 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: bihotz-gutxiegitasuna; esklerosi anizkoitza; istripu zerebrobaskularra
Familia
Ezkontidea(k)	Heather McIntyre (en)
Hezkuntza
Heziketa	Italia Conti Academy of Theatre Arts (en) ; Imperial Service College (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	aktorea, telebista-aktorea, zinema aktorea, esploratzailea eta antzerki aktorea
Genero artistikoa	Shakespearean comedy (en)
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Britainia Handiko Armada
Parte hartutako gatazkak	Bigarren Mundu Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	judaismoa

William Henry Hartnell (Londres, 1908ko urtarrilaren 8a - 1975eko apirilaren 23a) Ingalaterrako aktore bat da, Doctor Who telesailean lehenengo doktorea izateagatik ezaguna dena. Aurretik hainbat film ere egin zituen, aipagarrienak Brighton Rock (1949), The Mouse That Roared (1959) eta This Sporting Life (1963)

Biografia

Londresko St Pancras txabola auzoan jaio zen eta Lucy Hartnell ama ezkongabearen haur bakarra izan zen. Ez zuen inoiz jakin nor zuen aita, aurkitzen saiatu bazen ere. Gaztetan amaren familiak Devon aldean zeukan baserri batean igaro izan zituen oporrak eta han ikasi zuen zaldiz ibiltzen^[1].

Eskola oso goiz utzi zuen eta delikuentzian aritu zen^[2]. Boxeo talde baten bidez Hugh Blaker arte biltzailea ezagutu zuen eta honek jockey izateko bidean jarri zuen, hura baitzen William Hartnellen pasioa. Ondoren Italia Conti Academy antzerki akademian sartu zuen, Blaker antzerkizale handia baitzen^[3].

Filmetako pertsonaiak

1925ean antzerkian sartu zen eta 1932an egin zuen debuta zineman. Lehenengo paperak komikoak izan zituen baina 1944an The Way Ahead filmean Ned Fletcher sargentoa izan zen eta ordutik aurrera hamaika paper egin zituen detektibe edo soldado rolean. Telebistari dagokionez The Army Game telesailean izan zuen lehenengo paper jarraitua.

Doctor Who

1963. urtean This Sporting Life filmean egindako lana ikusita Verity Lambert ekoizleak sortzen ari zen telesail berri baterako protagonista izatea eskaini zion. Doctor Who zen BBC sortzen ari zen zientzia fikziozko telesail berria. Hartnellek ez zuen hasiera batean interesik azaldu gazteentzako telesaila zirudien horretan^[4]^[5], baina militar eta detektibe paperetik ere atera nahi zuen eta azkenean konbentzitu egin zuten. Lehenengo doktorea izan zen, protagonista hain zuzen ere. Telesailaren aurreneko lau denboraldiak egin zituen, baina arteriosklerosiak jota zegoen ordurako eta doktoreaten berriztatze prozesua asmatu zuten ekoizleek aktorea aldatzeko^[6]. William Hartnell berak proposatu zuen Patrick Troughton bigarren doktorea izateko.

Doctor Who-ren hamargarren urteurrena ospatzeko "The Three Doctors" atalean ordura arteko hiru doktoreak elkartu ziren. Hartnellen azken interpretazioa izan zen.

Bizitza pertsonala

1929ko maiatzaren 9an Heather McIntyre-rekin ezkondu zen eta elkarrekin egon ziren Hartnell hil zen artean. Alaba bakarra eta bi biloba izan zituzten^[7].

Filmografia

Zinema

Urtea	Filma	Pertsonaia	Oharrak
1932	Say It with Music		leenengo filmea
1933	The Lure	Billy
	I'm an Explosive	Edward Whimperley
	Follow the Lady	Mike Martindale
1934	Seeing Is Believing	Ronald Gibson
	The Perfect Flaw	Vickers
	Swinging the Lead	Freddy Fordum
1935	Old Faithful	Paper txikia	"Billy Hartnell" izenarekin
	While Parents Sleep	George
	The Guv'nor	Car salesman	Kredituetan ez da agertzen
1936	The Crimson Circle	Paper txikia	"Billy Hartnell" izenarekin
	The Shadow of Mike Emerald	Paper txikia	Kredituetan ez da agertzen
	Midnight at Madame Tussaud's	Stubbs	"Billy Hartnell" izenarekin
	La Vie parisienne	Papr txikia
	Nothing Like Publicity	Pat Spencer	"Billy Hartnell" izenarekin
1937	Farewell Again	Paper txikia	Kredituetan ez da agertzen
1938	They Drive by Night	Bus Conductor	"Billy Hartnell" izenarekin
1939	Too Dangerous to Live	Paper txikia
1939	Murder Will Out]]	Dick
1940	They Came by Night	Paper txikia	Kredituetan ez da agertzen
1941	Freedom Radio	Aire irrati operadorea	Kredituetan ez da agertzen
1942	Flying Fortress	Gaylord Parker	Kredituetan ez da agertzen
	They Flew Alone	Scotty	"Billy Hartnell" izenarekin
	Suspected Person	Saunders detektibea
	The Goose Steps Out	Bulegari alemaniarra	Kredituetan ez da agertzen
	Sabotage at Sea	Jacob Digby
	The Peterville Diamond	Joseph	"Billy Hartnell" izenarekin
1943	The Bells Go Down	Brookes	"Billy Hartnell" izenarekin
	The Dark Tower	Jim Powers	"Bill Hartnell" izenarekin
	Headline	Dell
1944	The Way Ahead	Sgt Ned Fletcher	"Billy Hartnell" izenarekin
1944	Strawberry Roan	Chris Lowe
1945	The Agitator	Peter Pettinger
1945	Murder in Reverse?	Tom Masterick
1946	Appointment with Crime	Leo Martin
1947	Odd Man Out	Fencie
1947	Temptation Harbour	Jim Brown
1948	Brighton Rock	Dallow
1948	Escape	Inspector Harris
1949	Now Barabbas	Warder Jackson
1949	The Lost People	Barnes
1950	Double Confession	Charlie Durham
1951	The Dark Man	Polizia superintendentea
1952	The Magic Box	Recruiting Sergeant
	The Pickwick Papers	Irate Cabman
	The Ringer	Sam Hackett
	The Holly and the Ivy	Konpainiako sargento-majorra
1953	Will Any Gentleman...?	Martin detektibe inspektorea
1955	Footsteps in the Fog	Herbert Moseby
1955	Josephine and Men	Parsons sargento detektibea
1956	Private's Progress	Sutton sargentoa
	Doublecross	Herbert Whiteway
	Tons of Trouble	Bert
1957	Yangtse Incident: The Story of H.M.S. Amethyst	Leading Seaman Frank
	Hell Drivers	Cartley
	The Hypnotist	Ross detektibe inspektorea
	Date with Disaster	Tracey
1958	On the Run	Tom Casey
1958	Carry On Sergeant	Sergeant Grimshawe
1959	Shake Hands with the Devil	Jenkins sargentoa
	The Mouse That Roared	Sergeant-at-Arms Will Buckley
	The Night We Dropped a Clanger	Sergeant Bright
	Strictly Confidential	Grimshaw
1960	And the Same to You	Walter "Wally" Burton
	Piccadilly Third Stop	Colonel
	Jackpot	Frawley superintendentea
1963	This Sporting Life	'Dad' Johnson
	Heavens Above!	Major Fowler
	Tomorrow at Ten	Freddie Maddox
	The World Ten Times Over	Aita
	Edgar Wallace Mysteries: To Have and to Hold	Roberts inspektorea

Telebista

Urtea	Telesaila	Pertsonaia	Oharrak
1955	Douglas Fairbanks, Jr., Presents	Christy	3 atal
1955	London Playhouse	Kenyon	atal bakarra
1956	The Errol Flynn Theatre	Bere burua	atal bakarra
1957	A Santa For Christmas	Ezezaguna	Telefilmea
1957, 1961	The Army Game	Company Sergeant Major Percy Bullimore	3 atal (1. denb) 8 atal (4. denb)
1958–1959	Dial 999	Joss Crawford Jeff Richards	atal bakarra atal bakarra
1959	Probation Officer	Ezezaguna	atal bakarra
1959	The Flying Doctor	Abe McKeller	atal bakarra
1960	ITV Television Playhouse	Reynolds Jim	atal bakarra atal bakarra
1961	Kraft Mystery Theater	Smith	atal bakarra
1961	Ghost Squad	Fred Rice	atal bakarra
1963	The Plane Makers	Wally Griggs	atal bakarra
1963–1966, 1972–1973	Doctor Who	Lehenengo doktorea	1. denboraldian, 42 atal 2. denboraldian, 39 atal 3. denboraldian, 44 atal 4. denboraldian, 8 atal 10. denboraldian, 4 atal
1967	No Hiding Place	Impey	atal bakarra
1968	Softly, Softly	Henry Swift	atal bakarra
1969	Life With Johnny	Aita	2 atal
1970	Crime of Passion	Henri Lindon	atal bakarra

Erreferentziak

↑ Jessica Carney. (1996). Who's There? The life and career of William Hartnell. London.
↑ (Ingelesez) Retter, Emily. (2013-11-22). «Story of the first Doctor Who: How illegitimate thief and womaniser William Hartnell became the original Time Lord» mirror (Noiz kontsultatua: 2023-01-18).
↑ Robert Sharp. (2004). Hartnell, William Henry (1908–1975). Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press.
↑ (Ingelesez) «Doctor Who's Waris Hussein on William Hartnell, Bette Davis, and Peter Cook loathing David Frost» Radio Times (Noiz kontsultatua: 2023-01-18).
↑ (Ingelesez) «Doctor Who director exposes William Hartnell as reluctant first Time Lord» the Guardian 2013-10-16 (Noiz kontsultatua: 2023-01-18).
↑ (Ingelesez) «All the Doctors, from William Hartnell to Jodie Whittaker» BBC News 2017-07-16 (Noiz kontsultatua: 2023-01-18).
↑ Howe, David J.. (1994). Doctor Who, the handbook : the first doctor. Doctor Who Bks ISBN 0-426-20430-1. PMC 33294276. (Noiz kontsultatua: 2023-01-18).

Kanpo estekak

Aktorearen IMDBko fitxa irakurgai (Ingelesez)

Datuak: Q361996
Multimedia: William Hartnell / Q361996

[1] Jessica Carney. (1996). Who's There? The life and career of William Hartnell. London.

[2] (Ingelesez) Retter, Emily. (2013-11-22). «Story of the first Doctor Who: How illegitimate thief and womaniser William Hartnell became the original Time Lord» mirror (Noiz kontsultatua: 2023-01-18).

[3] Robert Sharp. (2004). Hartnell, William Henry (1908–1975). Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press.

[4] (Ingelesez) «Doctor Who's Waris Hussein on William Hartnell, Bette Davis, and Peter Cook loathing David Frost» Radio Times (Noiz kontsultatua: 2023-01-18).

[5] (Ingelesez) «Doctor Who director exposes William Hartnell as reluctant first Time Lord» the Guardian 2013-10-16 (Noiz kontsultatua: 2023-01-18).

[6] (Ingelesez) «All the Doctors, from William Hartnell to Jodie Whittaker» BBC News 2017-07-16 (Noiz kontsultatua: 2023-01-18).

[7] Howe, David J.. (1994). Doctor Who, the handbook : the first doctor. Doctor Who Bks ISBN 0-426-20430-1. PMC 33294276. (Noiz kontsultatua: 2023-01-18).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]