Fede Galizia

Fede Galizia
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Milan eta Trento, 1578
Herrialdea	Milanerria
Talde etnikoa	Italiarra
Heriotza	Milan, 1630 (51/52 urte)
Heriotza modua	: izurri bubonikoa
Familia
Aita	Nunzio Galizia
Jarduerak
Jarduerak	margolaria eta artista
Lantokia(k)	Milan eta Turin
Mugimendua	pizkundea
Genero artistikoa	erretratua margolaritza erlijiosoa

Fede Galizia (Milan, Italia, 1578-1630) Barrokoko margolari italiarra izan zen, bodegoi generoan aitzindaria.

Biografia

Fede Gallizi, Galizia izenez ezagunagoa, Milanen jaio zen 1578an. Bere aita, Nunzio Galizia, Trentotik Milanera bizitzera joan zen, eta miniatura-pintorea izan zen. Fedek pintatzen bere aitarekin ikasi zuen, eta hamabi urte zituenerako Gian Paolo Lomazzok artista iaiotzat hartu omen zuen. Gian Paolo Lomazzok, bere aitaren lagunak, pintorea eta artearen teorialaiak, hau idatzi zuen: «Gazte hau gure artista apartekoenak imitatzen aritu da».

Fede erretratu-pintore gisa prestatu zenean, enkargu asko jasotzen hasi zen. Ziur aski, aitak miniaturagile gisa zuen eraginagatik pinturetan xehetasunezko joera izan zuen. Bitxien tratamenduari eta jantziei esker erretratugile arrakastatsua bihurtu zen. Pintura erlijioso eta profanoan ere aritu zen. Adibidez, Judith eta Holofernesen zenbait bertsio, Floridako Ringling Museoan eta Espainiako La Granjako Errege Jauregian ikusi daitezkeenak. Komentuetarako miniaturak eta erretaulak ere margotu zituen.

Bere erretratuen estiloa Italiako Errenazimentuko tradizio naturalistetatik dator, oso hurbilketa errealistarekin. Fede Galiziaren erretratu-estiloa oso nabaria da Paolo Morigiaren Erretratuan. Jesuita trebea zen Morigia, eta bere mezenas izan zen. Morigia idazlea eta historialaria zen, eta oso pozik geratu zen Federen lanarekin; erudito gisa erretratu zuen Milandar margolariaren lanari buruzko poemak idazten ari zela.

Fede Galiziak, elizetarako zenbait enkargu publiko jaso zituen, hala nola Milanen Santa Maria Magdalenaren aldarerako margotu zuen erretaula (1616).

Erretraturik margotzerik ez zuenean natura hilak pintatzen hasi zen. Genero horretan aitzindari izan zen eta emaitza bikainak lortu zituen. Nahiz eta iturri gutxik aipatzen dituzten mota horretako lanak, horiek dira gehien heldu direnak orain arte: Galiziaren hirurogeita hiru lan katalogatu dira, eta horietatik berrogeita hiru bodegoiak dira. Horietako bat, 1602koa, artista italiar batek sinatutako lehen bodegoia da, garai hartan pintura-estilo berri horrekin zuen konpromisoa frogatuz.

Fede ez zen inoiz ezkondu, eta antza denez, bizitza zoriontsua izan zuen bere karrera artistikoan. Milanen hil zen 1630ean.

Estiloa

Sagarrak iturri batean, olioa 30x41cm - La Haya, Vitale Bloch bilduma.

Fede Galiziak erretratuak, miniaturak eta erretaulak margotu zituen, baina bere lanik garrantzitsuena, artearen historian leku bat eman ziona, bere natura hilak dira. Bere pinturek ez zuten merezitako ospea irabazi XX. menderarte. 1963tik 1989ra bitartean egindako azterketen bidez, bere lana ahanzturatik atera zen.

Haren lanak XVI. mendearen amaierako manierismo Lombardoarekin uztartutako estiloa erakusten du, Mantuan oinarritua eta nazioartean, bereziki Frantzian ezaguna. Galiziaren bodegoiak pinturaren lehen adibideen artean daude, izan ere, emakume batek, neurri batean beste obra mota batzuetatik baztertuta zegoelako, bikaintasuna lortu zuen.

Bere bodegoiak xehe-xeheak eta aitaren lanetatik oso desberdinak dira: kolore biziagoak eta zehatzagoak erabili zituen. Mota horretako ia lan guztiek fruta-erretiluak dituzte eta tratamendu oso proportzionatua dute. Normalean, fruta mota bera izaten dute otzara edo erretilu batean, eta inguruan eroritako gutxi batzuk izaten dituzte. Batzuek lore freskoak edo beste espezie batzuk dituzte forma eta kolore kontraste garrantzitsu bat markatzeko, adibidez, "Natura hila duraznoekin eta portzelana bat eta ontzi bat".

Fede Galiziaren lanak Caravaggioren Fruta-saskiaren eragina erakusten du. Ez zituen aztertu garaikide askok erabilitako konposizio eta forma ikusgarrienak, eta nahiago izan zuen Francisco de Zurbaranen bezalako estilo soila.

Bere pinturak tailuz beteak daude, guztiz kulunkatuak, eta argi, itzal eta testuraren tratamenduak ez zuen aurkaririk garai hartan. Bereziki ona izan zen pinturetan espazio erosoak sortzen, konposizio orekatuetan eta xumeetan. Badirudi norbaitek frutak ukitu, sentitu eta pinturatik kendu ahal izango lituzkeela, gainerako lana hondatu gabe. Bere aurretiko margolariekin aldenduz , bere moldaketak xelebreak, naturalak eta poetikoak dira.

Bere bodegoien tratamendu estetikoa ez zen berriro ikusiko XVI. mendean oso aurreratuta egon arte, eta bodegoi modernoen pertzepzioa bere obran oinarritzen da batez ere. Gaur egungo genero honetako obra askok beren jatorrizko ideien eragina erakusten dute zuzenean. Gaur egun, ez dakigu ziur zenbat lan pintatu zituen; izan ere, bere lan posible asko bere garaikide Panfilo Nuvoloneri esleitu zaio, Galiziarengandik inspirazio garrantzitsua hartu baitzuen.

Bibliografia

• Ilya Sandra Perlingieri, Sofonisba Anguissola, Rizzoli International, 1992 ISBN 0-8478-1544-7 on Questia
• Chadwick, Whitney, Women, Art, and Society, Thames and Hudson, London, 1990 ISBN 0-500-20354-7
• Anne Sutherland Harris eta Linda Gabon Gaua, Women Artists: 1550-1950, Los Angeles County Museum of Art, Knopf, New York, 1976 ISBN 0-394-41169-2

Kanpo estekak

• Fede Galizia en Artcyclopedia

• Datuak: Q2428749
• Multimedia: Fede Galizia / Q2428749