Margaret Keane

Wikipedia, Entziklopedia askea

Margaret Keane (Nashville, Tennessee, 1927ko irailaren 15a - Napa, Kalifornia, 2022ko ekainaren 26a)[1] artista estatubatuarra izan zen, bere pertsonaien begi handiengatik ezaguna.[2] Hainbat etapatan bere lanak sinatu zituen, hala nola, Peggy Doris Hawkins, Peggy Ulbrich, MDH Keane eta Margaret McGuire. Batez ere emakumeak, izakiak eta etxeko animaliak olioz margotzen zituen erretratugile bat izan zen.[3]

Margaret Keane
Informazio pertsonala
Jaiotza izena Peggy Doris Hawkins
Jaiotza 1927 irailaren 15a

Nashville, Tennessee, Estatu Batuak

Heriotza 2022 ekainaren 26a (94 urte)

Napa (Estatu Batuak)

Heriotza-kausa Bihotz-gutxiegitasuna
Bizilekua Napa County, Kalifornia
Nazionalitatea Estatu Batuak
Familia
Ezkonlaguna Frank Richard Ulbrich (m. 1948-1955)

Walter Keane (m.1955-1965) Dan McGuire (m.1970)

Seme-alabak Jane Ulbrich
Hezkuntza
Hezkuntza Traphagen School of Fashion
Informazio profesionala
Lanbidea Pintora
Ezizena Keane, Margaret D. H.
Web orria www.keane-eyes.com
[Wikidatan editatu datuak]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Keane 1927an jaio zen Margaret (Peggy) Doris Hawkins izenarekin Nashvillen, Tennesseen. 10 urterekin marrazketa klaseak jasotzen hasi zen Nashvilleko Watkins Instituten. Txikitan, bertako elizan ezaguna zen, begi handiko aingeruen bozetoengatik. Betidanik egotzi zion amonarekiko harremanari Bibliari zion begirune sakona eta haren 3. artikuluaren inspirazioa.[3] 18 urterekin urtebetez New Yorkeko Traphagen School Of Design konpainiari lagundu zion. Kitschak margotzen esperimentatu zuen. Olioak eta akrilikoak erabili zituen emakumeak, haurrak, katuak, txakurrak eta zaldiak margotzeko.

Bere lehen ezkontzaren ondoren, 1950ean, bere alaba Jane erditu zen. 1955ean Walter Keanerekin ezkondu zen, pintatzeko zaletasuna zuen higiezinen agente batekin, eta bere teknika hobetzen jarraitu zuen. Hasieran, Walter, promozio eta marketin jenio bat izanik, gauero San Frantziskoko Hungry I komedia lokalera joaten zen eta hiriko hainbat funtsekin saltzen zituen haurren koadroak.[4] 1959an bere lehen koadro profesionala margotu zuen.[5]

Walter Keanek bere higiezinen negozioa itxi zuen, eta marrazkiak eta grabatuak modu masiboan saldu zituen saltoki handietan, komiki-liburuetan eta aldizkarietan.[5] Koadro horiek, "Keane" sinatuak, ikusleek sortzailea Walter zela interpretatzea eragin zuten, eta ez Margaret, nahiz eta berak ez zuen horren berri izan handik gutxira arte. Margaret, bere senarraren izenpean, artista ezagunenetako bat izatera iritsi zen 1960ko hamarkadan.[3] Bikotea Life aldizkarian agertu zen eta Zsa Zsa Gabor, Kim Novak, Adlai Stevenson, Natalie Wood, Robert Wagner, Joan Crawford, Liberace, Don Defore, Merv Griffen, Dean Martin, Helena Bonham Carter, Lisa Marie eta Linda Cardelliniren erretratuak egin zituen.

John Jr. eta Caroline Kennedyren[3] erretratuak bidali zituen Etxe Zurira, baita Jerry Lewisen familiarenak ere, arlekinez jantziak.[6] Denbora horretan Walter Keanek bere burua margolanen pintore izendatu zuen, eta benetako egilea, Margaret, berriz, giltzapean egon zen denbora luzez margotzen, eta horrek eragina izan zuen bere koadroetan.[3] Denboraldi batean Walterrek meritua nola eramaten zuen ikusi ondoren, Margaretek bere estiloa hobetzea erabaki zuen emaitza berri batera iritsi arte, horrela "Keane" bezala sinatutako obra eta "MDH Keane" izenaz sinatutakoa bereiziz.

Walterrek bera eta bere bi alabak hilko zituela mehatxu egin zion, koadroak berak margotzen zituela kontatuz gero.[4] 1960ko hamarkadan Keane bere garaiko artistarik ezagun eta komertzialki arrakastatsuenetako bat bihurtu zen.

1965ean Margaret Walterrengandik dibortziatu zen eta biek koadroen gaineko eskubideak aldarrikatu zituzten. Margaretek benetako artista zela zioen, baina Walterrek ez zuen ezer ezagutzen. 1970ean Margaretek erronka bota zion Walterri San Francisco's Union Square-en publikoaren aurrean margotzeko, baina ez zen aurkeztu. Margaretek bere koadro bereizgarrietako bat margotu zuen jendetza baten aurrean, Dimitri Tiomkinen «High Noon» (Arriskuaren aurrean bakarrik) abestiaren musika entzuten zen bitartean.[4]

Walter utzi ondoren, Hawaiira joan zen bizitzera, eta han astrologiara, idazketaren azterketara eta meditazio transzendentalera hurbildu ondoren, bere kristau jatorrira itzuli eta Jehovaren Lekuko bihurtu zen.[7]

1986an, Walter Keane eta USA Today egunkaria auzitara eraman zituen, pintura-lanak Walter Keaneren sorkuntza esklusiboa zirela baieztatzen zuen artikulu batengatik.[8] Margaret Keanek koadro bat margotu zuen 53 minututan. Walter Keanek ez zuen ezer margotu, sorbaldako min baten ondorioz. Epaimahaiak Margareten alde egin zuen eta bere lanak Keane bezala sinatzeko aukera eman zion. Halaber, Walter Keane 4 milioi dolar ordaintzera kondenatu zuen, kalte emozionalengatik eta bere izen onari kalte egiteagatik.[3]

Erreferentzia kulturalak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere bi margolan 1962ko Whatever Happened to Baby Jane filmean agertzen dira.[5] Halaber, koadro bat agertzen da My Girl (1991) filmean, Vadaren gelan.

Woody Allenen Sleeper komedia futuristan etorkizuneko jendeak Keaneren margolanak artearen adierazpen gorentzat hartzen ditu, Rod McKuen's-en poemekin eta Xavier Cugat-en musikarekin batera, 70 hamarkadako herri-kulturari iseka egiteko.[3]

Steven Spielbergen 1977ko Close Encounters of the Third Kind filmean, begi handiak dituen koadro bat Nearyren pianoaren gainean zintzilik dago, estralurtarren balizko agerpena iragartzen.

Filma[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Amy Adamsek Margaret Keane antzeztu zuen.

Margaret Keanek behin baino gehiagotan uko egin zion bere bizitzari buruzko film bat egiteko eskubideak saltzeari. Scott Alexander eta Larry Karaszewski gidoilariei eman zizkien, pelikularen gaineko erabateko kontrola izango zutelako, hamaika urte geroago errealitate bihurtu zena.[9] 2014an Margaret Keaneren bizitzan oinarritutako Big Eyes[10] filma estreinatu zen, Tim Burtonek zuzendua eta Scott Alexander eta Larry Karaszewski Ed Wood filmeko gidoilarien gidoiarekin. Tim Burton zinema zuzendariak Keaneren obrarekiko duen pasioa aitortu zuen, baita bere bizitzan zehar bere lanetan izan duen eragin handia ere, The Nightmare Before Christmas eta Corpse Bride filmetako pertsonaien aurpegietan ikus daitekeena. Margaret Keane Amy Adamsek antzezten du eta Walter Keane Christoph Waltzek. Filmean Danny Huston, Krysten Ritter, Jason Schwartzman eta Terence Stamp aktoreek ere parte hartzen dute.[11] Hasiera batean Reese Witherspoonek antzeztu behar zuen Margareten papera, baina haurdun zegoenez ezin izan zuen.[9]

Estiloa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Christoph Waltzek Walter Keane antzeztu zuen.

Margaret Keaneren artistarik gogokoena Amadeo Modigliani izan zen eta bere lanak eragin handia izan zuen 1959 inguruan bere estiloan. Ondoren, Vincent Van Gogh, Henri Rousseau, Leonardo da Vinci, Gustav Klimt, Edgar Degas, Picasso, Sandro Botticelli eta Paul Gauguin-en eragina izan zuen.[12]

Belarriko ebakuntza eskas batek belarrietatik gorra utzi zuen, eta Margaretek, konpentsatzeko, jendearen begietan arreta handia jartzen zuen hura ulertzeko. Keanek aipatu zuen sentitzen zuen isolamendu espirituala eta bakardadea margotzen zituen aurpegietan islatzen zirela.[13]

‘I’ve always been interested in eyes because I’m interested in the inner person.‘

‘Begiak beti interesatu zaizkit, pertsonaren barruan interesa dudalako.‘

Margaret Keane

[13] Bere margolan gehienak alegiazko haurrenak dira, begi handiekin, baina batzuetan enkargatzen zizkioten erretratuak margotzen zituen, erronka atsegina iruditzen zitzaizkionak.[14]

‘I think what Keane has done is terrific! If it were bad, so many people wouldn’t like it.‘

‘Uste dut Keanek egin duena zoragarria dela! Txarra balitz, ez litzaioke hainbeste jenderi gustatuko.‘

Andy Warhol

[12] [13]

Artista ugarik oinarritu zuten beren estiloa Keaneren obran, hala nola Vicki Berndt, Misty Benson, Blonde Blythe, Carrie Hawks, Vicky Knowles, Jasmine Becket-Griffith, Sherle,[5] Lee, Gig, Maio, Ozz Franca, Igor Pantuhoff, Eve, Yoshitomo Nara, Mark Ryden, Tim Burton eta Craig McCracken «The Powerpuff Girls» abestiekin.[12]

Rex Ray Keaneren lanean oinarritu zen David Bowieren Reality diskoaren azala sortzeko.[15]

Joan Crawforden autobiografiaren azalak, My way of life, 1972an argitaratua, aktorearen argazki bat sartu zuen Margaret Keanek eginiko erretratu baten ondoan.[5]

Margaret Keanek etiketa bat diseinatu zuen Allora Vinyard-en ardoarentzat.[5]

Uda bat eman zuen Jerry Lewisen, bere emazte Pattyren, bere bost semeen, lau txakur eta hiru katuren koadro bat margotzen.[16]

Austingo hotel batean, Texasen, gizon batek bere koadro bat erosi zion emazteari oparitzeko urtebetetzeagatik. Dirurik gabeko txeke batekin ordaindu zion. Salatu zuenean, Keanek jakin zuen FBIk gehien bilatzen zituen 10 pertsonetako bat zela. Koadroaren argazkia egunkarietan atera zen. Bi hilabete igaro ziren, eta poliziaburuaren alaba festa batera joan zen, hormetan koadro zoragarriak zituen luxuzko apartamentu batera. Haien artean koadroa identifikatu zuen. Polizia apartamentura joan zen, gaizkilea atxilotu eta koadroa Keaneri itzuli zion. Ondoren, Joan Crawfordek koadroa erosi zuen.[16]

Museoetako obrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Margaret Keanek museoetan erakutsi ditu lanak:

  • Sorginak. Musee Communal Des Beaux-Arts.
  • Hawaii. Contemporary Museum of Art.
  • Jaen. Jaengo Museoa, Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia.[17]
  • Mexiko D.F. Arte Modernoaren Museo Nazionala.
  • Tenesse. Brooks Memorial Museum & Tennessee Fine Art Museum.
  • Tokyo. National Museum Of Western Art.
  • Triton, San Jose, Kalifornia. Triton Museum of San Jose, Kalifornia.
  • Laguna Beach, Kalifornia. Laguna Art Museum.[12]

Bizitza pertsonala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Keane Frank Richard Ulbrichekin ezkondu zen eta alaba bat izan zuten elkarrekin. 1955ean Walter Keanerekin ezkondu zen. 1964an Margaretek Walter utzi eta 1965ean dibortziatu zen. San Frantziskotik Hawaiira aldatu zen. Urtebete igaro zuen pintatu ezinik. Hawaiin Dan McGuire kirol kazetariarekin ezkondu zen 1970an.[18] Margaretek adierazi zuen McGuirek bere izaera lotsati eta beldurgarria gainditzen lagundu ziola bere lanera itzultzeko. Orduan, bere margolan gogokoenetako bat margotu zuen, «To Begin Again», non neskatila bat fetu-posizioan agertzen den.[14]

Keane Hawaiin bizi izan zen 25 urte baino gehiagoz eta Kaliforniara itzuli zen 1991n. Jane alabarekin eta Swigert suhiarekin bizi izan zen Kaliforniako Napa Countyn.[13]

90 urterekin, 2017tik, Keane zainketa aringarriak jasotzen hasi zen bere etxean, eta horrek gehiago margotzen eta erlaxatzen lagundu zion. Zirkulazio- eta birika-arazoak zituen, eta, ondorioz, oxigeno iraunkorreko hornidura baten mende zegoen.[19]

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • KEANE, Margaret, MDH Margaret Keane Tomorrow's master series, Elton Fiscus-Powell, 1964, 80 pp.
  • WARNER, Jennifer, Big Eyes and All: The Unofficial Biography of Margaret Keane, BookCaps Study Guides, 2013, ISBN 1621075354, 9781621075356

Erreferentzia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Ingelesez) Gularte, Alejandra. (2022-06-29). «Margaret Keane, Sad-Eyed Waifs Artist, Dead at 94» Vulture (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  2. ↑ «An Eye for an Eye» archive.nytimes.com (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  3. ↑ a b c d e f g «An Eye for an Eye» archive.nytimes.com (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  4. ↑ a b c (Ingelesez) Inc, Time. (1970-11-20). LIFE. Time Inc (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  5. ↑ a b c d e f «squido.com - This website is for sale! - squido Resources and Information.» ww16.squido.com (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  6. ↑ «Footnotes» archive.nytimes.com (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  7. ↑ (Ingelesez) Ronson, Jon. (2014-10-26). «The big-eyed children: the extraordinary story of an epic art fraud» The Guardian ISSN 0261-3077. (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) Bas, Borja. (2013-07-19). «El infierno de la artista que iluminó a Tim Burton» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  9. ↑ a b Amy Adams and Margaret Keane tell Big Eyes Movie Story. (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  10. ↑ Burton, Tim. (2014-12-25). Big Eyes. The Weinstein Company, Silverwood Films, Tim Burton Productions (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  11. ↑ (Ingelesez) Goldberg, Matt. (2013-07-12). «BIG EYES Image Featuring Amy Adams. Tim Burton's BIG EYES Stars Christoph Waltz and Amy Adams» Collider (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  12. ↑ a b c d «About Margaret – Keane Eyes Gallery» www.keane-eyes.com (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  13. ↑ a b c d (Ingelesez) Huffman, Jennifer. (2018-09-29). «Margaret Keane: the Napan behind the 'Big Eyes' paintings» The Napa Valley Register (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  14. ↑ a b «MARGARET KEANE - 1972 - ShirleyTemple & Mike Douglas - BIG EYES - YouTube» web.archive.org 2021-12-23 (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  15. ↑ (Ingelesez) Staff, Goldmine. (2009-03-16). «Album Art: 'Reality' check for David Bowie cover artist» Goldmine Magazine: Record Collector & Music Memorabilia (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  16. ↑ a b MARGARET KEANE 1972 In Hawaii - The Mike Douglas Show. (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  17. ↑ (Gaztelaniaz) «Red Digital de Colecciones de Museos de España - Museos» ceres.mcu.es (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).
  18. ↑ "Big Eyes and All: The Unofficial Biography of Margaret Keane". , 27 or..
  19. ↑ (Ingelesez) Huffman, Jennifer. (2018-09-29). «Hospice care: helping a Napa family cope with medical challenges» The Napa Valley Register (Noiz kontsultatua: 2024-02-13).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Margaret_Keane&oldid=9613389"(e)tik eskuratuta