Palestinako zigiluen eta postaren historia

Wikipedia, Entziklopedia askea

Palestinako zigiluen eta postaren historia Antzinako Ekialde Hurbileko, Sortaldeko eta Ekialde Hurbileko inperioen bidegurutze gisa sortu zen. Posta-zerbitzuak Brontze Aroan ezarri ziren Sargon Akadekoaren agintealdian. Orain arte hainbat posta-sistema ezarri dituzte.

Posta modernoaren aroan Palestinako posta-administrazioak ondorengoei barne sartu zuten: Austriako, Frantziako, Italiako, Alemaniako, Egiptoko eta Errusiako posta-bulegoak, Egiptoko Espedizio Indarrak, Palestinako Britaniako Mandatua eta 1948ko Arabiar-israeldar Gerra bitarteko behin-behineko agintariak. 1948 urtetik aurrera posta-zerbitzuak Egiptok, Jordaniak, Israelek eta Palestinako Aginte Nazionalak ematen dituzte.

1948tik aurreko posta-historen inguruan filatelista gehienek eremu geografiko honi Palestina, Lurralde Santua edota Israel Lurraldea bezala ezagutzen dute.

Trantsizioko eta tokiko posta-zerbitzuak (1948)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1948 urtean zonaldea trantsizio bortitza jasan zuen, zerbitzu publiko guztietan eragina izaten. Posta zerbitzua kaotikoa bihurtu zen eta ez zen fidagarria.

1948ren ostean[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1948tik aurrera eskualdeko posta-administrazioa Egipto, Jordania, Israel eta Palestinako Aginte Nazionala izan dira.

Egipto eta Jordania[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Egiptok eta Jordaniak 1948 eta 1967 urteen artean Gazari eta Zisjordaniari posta-zigiluak eman zieten,"Palestina" hitzarekin gaininprimituta.[1]

1948ko maiatzaren 5ean, Egiptok posta zerbitzuak jarri zituen martxan, eta zigilu egiptoarren gainmarkak eman zituen, Palestina arabieraz eta ingelesez. Egiptok, nagusiki, behin betiko enplegatuak, zigilu espres batekin, motor bat margotzen, eta Farouk erregea agertzen duten aireko posta zigiluak. [2]

Zisjordanian, 1950ean Jordanian sartu aurretik, Jordaniako agintariek zigiluak eman zituzten 1948tik 1950eko apirilera arte. Arabierazko eta ingelesezko "Palestina" ren aztarnekin, jordaniarrek behin betikoak, posta kuotak eta derrigorrezko zerga zigiluak erabiltzen zituzten.[2]

Israel[aldatu | aldatu iturburu kodea]

19948ko maiatzaren 16tik aurrera Israelgo Posta Agintaritzak Israelgo Estatuarentzat zigiluak eman zuten. Lehenak Doar Ivri izenburuarekin (literalki "Hebrear posta" atera ziren Israelerako zigiluak lortzen ziren bitartean. Israelgo zigiluak hirueledunak dira, arabieraz, ingelesez eta hebreeraz, Palestinako Britainiar Aginduaren praktikari jarraituz. Israel Post-ek lehen aldiz bidali zituen postako muga-zigiluak, 1948an tete-beche eta erreten pareak, 1950ean airmailekoak, 1951n posta ofizialekoak eta 1960an behin-behinekoak. Israelgo Defentsa Indarrek posta-sistema militar bat dute, baina 1948an beren zigiluak inprimatzeko planak bertan behera utzi zituzten.

1955ean, Israelen lehen posta mugikorra hasi zen Negeven. 1990ean, Israelek 53 ibilbide egin zituen 1.058 kokalekutarako, horien artean Zisjordaniako eta Gazako kokaguneetarako.[3] Hiperinflazioaren ondorioz, 1982an eta 1984an Israelek izengabeak ez ziren zigiluak eman zituen.[4] 1990eko hamarkadan, Israelek posta-etiketak saltzeko makinekin esperimentatu zuen.

Palestinar Aginte Nazionala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1994tik aurrera Palestinako Aginte Nazionalak posta-bulegoak ezarri zituen, bere marka bereziak eta zigiluak garatuz. PANek dozenaka zigilu eta oroigarri orri eman ditu 1994tik, 2004 eta 2007 izan ezik.[5]

PANek baimena du posta-eragiketak kudeatzeko, zigiluak eta posta-paperak jaulkitzeko eta tarifak ezartzeko, Israelek eta PANek Osloko Akordioen ondoren sinatutako hitzarmenen arabera. 1999an, PANek eta Israelek adostu zuten PANen posta zuzenean Egiptora eta Jordaniara bidal zitekeela.[6] PANeko Telekomunikazio eta Informazio Teknologien Ministerioak gogor kritikatu ditu Israelen kontrolpean dauden eremuetako posta-zerbitzuak.[7]

Palestina Estatuko Zigiluak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2013ko urtarrilaren 9an Palestinako posta-zerbitzuak "palestinako Estatua" zioten lehen zigilua egin zuten.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Ingelesez) Healey, Barth. (1998-07-19). «Philatelic Diplomacy: Palestinians Join Collectors' List» The New York Times ISSN 0362-4331. (Noiz kontsultatua: 2023-11-15).
  2. ↑ a b «Palestine (E) - Jordan Occupation» www.zobbel.de (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
  3. ↑ «15th international congress of biochemistry Jerusalem, Israel, August 4–9, 1991» Biochemical Education 18 (2): 87. 1990-04  doi:10.1016/0307-4412(90)90180-v. ISSN 0307-4412. (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
  4. ↑ Gilbert, Adam. Post-Imperialism: The Postage Stamps and Postal History of Hong Kong, 1842-1997. Sheffield Hallam University (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
  5. ↑ «Palestine - PNA Post Offices Postmarks» www.zobbel.de (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
  6. ↑ «Appendix 1: Chronology of Key Events, 1947–2005» Peace in Tatters (Lynne Rienner Publishers): 211–211. 2005-10-01 (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
  7. ↑ «Appendix. Israeli Prime Ministers, PLO Chairmen, and Palestinian National Authority Presidents and Prime Ministers» A Half Century of Occupation (University of California Press): 243–244. 2019-12-31 (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Palestinako_zigiluen_eta_postaren_historia&oldid=9451632"(e)tik eskuratuta