Tadeusz Kościuszkoren monumentua (Wawel)

Tadeusz Kościuszkoren monumentua (Wawel)
	Irudi gehiago
Kokapena
Estatu burujabe	Polonia
Voivoderria	Polonia Txikiko voivoderria
Barruti-hiri	Krakovia
Koordenatuak	50°06′N 19°54′E / 50.1°N 19.9°E
Altitudea	221 m, itsas mailaren gainetik
Historia eta erabilera
Irekiera	1960

Krakoviako Tadeusz Kościuszkoren monumentua (polonieraz: Pomnik Tadeusza Kościuszki), Poloniako brontzezko monumentu ezagunenetakoa da. Artista hauen lana da: Leonard Marconi, Varsovian jaiotako Lviv Unibertsitateko irakaslea, eta haren semea, Antoni Popiel eskultorea. Kościuszko Poloniako eta Amerikako independentziaren heroiaren brontzezko zaldizko estatua Alde Zaharraren Wawelgo Gazteluko mendebaldeko sarreran dago.

Estatua 1900. urtean sortu zen Tadeusz Kościuszko Sozietate berriaren ahaleginari esker, Marconi hil ondoren. Austriako gobernuak Poloniako banaketa inperialaren garaian ez zuen baimenik eman. Hogeita urte geroago, 1920-24 urtean, Poloniar estatuaren independentzia berrezarri zenean, Lehen Mundu Gerraren ondoren. Estatua 1940an alemaniarrek suntsitu zuten Poloniako okupazio naziaren garaian. Gaur egungo erreplika, 1960an eraiki zuten, Dresdengo (Alemania) herritarrek Krakoviari egindako opari bat da. Bere bikoiztua ere sortu zen Detroiten (Michigan) 1978an, Krakoviako herriaren opari gisa, Estatu Batuetako berrehungarren urteurrenaren ospakizunean.

Kościuszko-ren garaian Poloniako estatua bi aldiz banatu zuten ingurukoek: Errusia, Austria-Hungaria eta Prusia 1793. urtearen hasieran. 1794an, Kościuszko-k Krakoviako plaza nagusian matxinadara abiatu zen, Racławice-ko bataila garaile atera arren errusiar armada kopuruz nagusiaren aurka, Poloniako hirugarren eta azken banaketa tragikoa sortu zuen. Krakovia Galitziako probintzia austriarreko zatia bilakatu zen mende bat baino gehiagoan zehar. 1794ko altxamendua zuzendu aurretik, Kościuszko-k Ameriketako Estatu Batuen Independentzia Gerran borrokatu zuen Armada Kontinentaleko koronel gisa. 1783an, bere zerbitzuak onartzeko Kongresu Kontinentalak brigada-jeneral maila eta Estatu Batuetako herritartasuna eman zizkon. Tadeusz Kościuszko Suitzan hil zen 1817ko urriaren 15ean. Bere gorputza Solothurngo Jesuiten elizako kripta batean ehortzi zuten. Urte bat geroago, Wawelgo katedraleko San Leonardoren kriptara eraman zuten, bere monumentua dagoen gaurko lekuaren ondoan.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]